Đừng mong đợi một lệnh ngừng bắn ở Ukraina

Theo quan điểm của ông Stephen Bryen, từng làm việc ở Tiểu ban Cận Đông của Ủy ban Đối ngoại Thượng viện và là Thứ trưởng Bộ Quốc phòng Mỹ về chính sách, hoàn toàn đúng khi Tổng thống Vladimir Putin đưa ra đề xuất ngừng bắn - nhưng lệnh ngừng bắn sẽ đòi hỏi một giải pháp chính trị.

Ngày càng có nhiều sự thừa nhận ở Mỹ và châu Âu rằng Ukraina không thể giành chiến thắng trong cuộc chiến với Nga. Ngay cả các cơ quan quản lý ủng hộ Biden như CNBC cũng đang nói về lệnh ngừng bắn.

Vấn đề nan giải là: Nếu Ukraina không thể giành chiến thắng trong cuộc chiến trước Nga, Mỹ và NATO nên làm gì tiếp theo? Họ phải đối mặt với một tình thế tiến thoái lưỡng nan mà không có câu trả lời nhanh chóng hay dễ dàng.

Một lựa chọn là cố gắng đạt được một thỏa thuận ngừng bắn, tổ chức các cuộc đàm phán giả với Nga, sau đó tiếp tục chiến đấu sau khi Ukraina huấn luyện một đội quân khác và tiếp tục tấn công.

Nhưng Nga sẽ không mua thùng mỡ lợn đó, vì các nhà lãnh đạo phương Tây, đặc biệt là cựu Thủ tướng Đức Angela Merkel đã công khai nói rằng các cuộc đàm phán của nhóm Normandy với Nga năm 2014 và 2015 (dẫn đến thỏa thuận Minsk I và Minsk II) là một mưu mẹo, có ý định câu giờ trong khi NATO huấn luyện quân đội Ukraina, triển khai lực lượng tình báo khổng lồ để chống lại Nga và cung cấp vũ khí khổng lồ cho quân đội Ukraina, chuẩn bị chiến đấu khi họ đã sẵn sàng.

Dimitry Medvedev, Phó Chủ tịch Hội đồng An ninh Nga, còn đi xa hơn. Ông đã nói với Tass, hãng thông tấn Nga, rằng Nga sẽ chỉ nói chuyện với một chính phủ mới của Ukraina mà không có "nhóm hiện tại" gồm Zelensky và những thân cận của ông ta.

Đôi khi Medvedev đi quá xa, đe dọa tấn công hạt nhân và đưa ra những đề xuất vượt xa sự đồng thuận ở Moscow. Nhưng không thể bỏ qua tất cả những nhận xét của Medvedev: Ông ấy đóng vai trò khiến Putin trông có vẻ hợp lý và có trách nhiệm, nhưng đôi khi ông ấy cũng lặp lại suy nghĩ của Putin. 

Trong trường hợp hiện tại, khi nói về sự cần thiết phải thay đổi chế độ ở Kiev, Medvedev dường như đang phản ánh thái độ của Điện Kremlin đối với Kiev và Zelensky nói riêng.

Chắc chắn, người Nga sẽ không đối phó với một chính phủ thù địch có những nhân vật như Kyrylo Budanov, người đứng đầu cơ quan tình báo bí mật của Ukraina và là kẻ bị truy nã ở Nga. Budanov đã thực hiện các vụ ám sát chính trị trên lãnh thổ do Nga nắm giữ ở Ukraina và ngay trên lãnh thổ Nga. Trong khi Nga không lạ gì với việc hạ gục đối thủ, thì các hoạt động của Budanov, nhiều trong số đó thành công, đã khiến anh trở thành một người được chú ý.

Washington và CIA yêu Budanov. Ông ấy là mẫu người của họ. Ông ta có quyền phá hủy cơ sở hạ tầng quan trọng ở Donbass, Crimea và Nga, đồng thời tiêu diệt những kẻ thù được cho là bao gồm các sĩ quan quân đội Nga. 

Ông ta làm tất cả những điều này với chi phí rẻ hơn nhiều so với việc vận chuyển vũ khí khổng lồ. Ông ta nhận được sự hỗ trợ nhắm mục tiêu từ các điệp viên Mỹ và châu Âu cũng như từ những người bất đồng chính kiến ở Nga và Ukraina. Điều này khiến ông ấy trở thành anh hùng ở Langley.

Zelensky cũng đã tạo ra một vấn đề không có lối thoát cho ông. Ông đã thuyết phục được Verkhovna Rada, quốc hội Ukraina, ủng hộ sắc lệnh của Tổng thống, tuyên bố rằng việc đàm phán với Nga là bất hợp pháp cho đến khi quân đội Nga rời khỏi toàn bộ Ukraina, bao gồm cả Crimea, và Putin cùng những người khác bị đưa ra xét xử vì tội ác chiến tranh. 

Rõ ràng sắc lệnh này không chỉ ngăn cản các cuộc đàm phán với Nga, và ngay cả khi Zelensky quyết định quên nó thì người Nga cũng sẽ không làm như vậy.

Trong những ngày tới Ukraina sẽ tổ chức ngày càng nhiều cuộc tấn công vào tài sản của Nga và tiếp tục ném bom Crimea, với ý định gửi một thông điệp gay gắt nhất có thể tới Putin. Nếu điều này xảy ra, với sự hỗ trợ của Mỹ và NATO, nó sẽ gặp phải sự leo thang đáng kể của Nga và có thể giúp Nga quyết định về các mục tiêu của cuộc chiến.

Cho đến gần đây, Nga đã có hai mục tiêu chiến tranh ở Ukraina. Một là đưa NATO ra khỏi đất nước và phi quân sự hóa Ukraina. Trong kết quả do Nga đề xuất, trước đây Nga nghĩ rằng một khi chiến tranh kết thúc theo những điều kiện có lợi, với sự ra đi của NATO và Ukraina được phi quân sự hóa, Ukraina có thể tìm kiếm sự đảm bảo an ninh từ bất kỳ quốc gia nào mà họ lựa chọn. Nhưng thái độ của Nga về các mục tiêu của cuộc chiến đang thay đổi.

Nhận xét của Medvedev về "sự thay đổi chế độ" ở Ukraina đề cập đến một khả năng có thể được đưa ra bàn thảo. Rõ ràng, lợi ích lãnh thổ của Nga cũng sẽ được đặt lên bàn đàm phán và Nga có thể muốn củng cố việc này. Nhưng vấn đề quan trọng là tầm nhìn của Nga về tương lai Ukraina sẽ như thế nào.

Một khuôn mẫu là Nga sẽ giữ các lãnh thổ đã giành được và yêu cầu thay đổi chính quyền ở Kiev thân thiện với Nga. Điều này không thể được thiết kế bởi các cuộc bầu cử. Vì không có cuộc bầu cử nào ở Ukraina nên việc thay đổi chính phủ chỉ có thể xảy ra bằng các biện pháp phi hiến pháp. Chắc hẳn là do một cuộc đảo chính nào đó.

Mẫu thứ hai gợi ý rằng Ukraina có thể được chia thành ba phần. Phần 1 sẽ là các lãnh thổ bị Nga sáp nhập. Phần 2 sẽ là một chính phủ thân thiện ở Kiev. Phần 3 sẽ là một "nhà nước" do Ukraina điều hành ở Tây Ukraina có thể thiết lập các liên kết chính trị với Ba Lan.

Người Nga đã nói về sự cần thiết của một vùng đệm để bảo vệ trước các cuộc tấn công vào lãnh thổ Nga. Với các tên lửa tầm xa như ATACMS và khả năng chuyển giao tên lửa hành trình tầm xa của Đức, đặc biệt là Taurus, vùng đệm phải nằm ở phía tây sông Dnieper. 

Nếu chính quyền Kiev bị lật đổ, tàn quân của họ có thể rút lui về Lvov hoặc một số địa điểm khác ở phía tây có thể được NATO che chắn, từ đó đạt được vùng đệm.

Bundestag đã từ chối gửi tên lửa hành trình Taurus tới Ukraina mặc dù chính phủ Đức đang thúc đẩy sự chấp thuận về mặt chính trị.

Quân bài đặc biệt trong tất cả những điều này là NATO và đặc biệt là mức độ sẵn sàng của các nước NATO khi tham gia vào cuộc xung đột với Nga.

NATO không có khả năng giải vây Ukraina bằng lực lượng trên bộ. NATO có quá ít binh sĩ và điều này có nguy cơ khiến một số nước NATO không được bảo vệ và rất dễ bị tổn thương, đặc biệt là các nước vùng Baltic. 

Trên thực tế, điều này có nghĩa là nếu NATO thực sự sử dụng lực lượng quân sự trực tiếp trong cuộc chiến Ukraina thì sẽ dùng máy bay ném bom các vị trí quân sự của Nga, hoặc có thể tấn công đồng minh của Nga là Belarus.

Ngoài ra, NATO có thể thử đóng cửa khu vực chiến lược của Nga ở Kaliningrad. Năm 1945, các đồng minh (bao gồm cả Liên Xô) đã đồng ý tại Potsdam rằng Kaliningrad (trước đây là Königsberg) sẽ do Liên Xô quản lý.

Những người khác cho rằng quân đồng minh có thể tấn công Transdenistra, một khu vực ly khai dọc biên giới phía đông của Moldova. Có một đơn vị đồn trú của Nga ở Transdenistra, nhưng không có cầu đường bộ trực tiếp để người Nga bảo vệ lãnh thổ. Trong khi Kaliningrad được phòng thủ rất chắc chắn thì Transdenistra thì không.

Nhưng vấn đề nan giải của NATO là không phải tất cả thành viên NATO đều đồng ý thực hiện Điều 5 của Hiệp ước để phát động chiến tranh với Nga. Tất cả họ đều biết rằng họ đang ở trên một lớp băng rất mỏng và họ thiếu sự ủng hộ của công chúng để tiến hành chiến tranh vì Ukraina. 

Hơn nữa, ban lãnh đạo châu Âu đang trong quá trình chuyển đổi và sẽ càng đến gần mùa hè hơn khi có nhiều cuộc bầu cử được tổ chức.

Với thực tế là kho vũ khí của châu Âu gần như đã cạn kiệt, lực lượng trên bộ của châu Âu hầu hết đang trong tình trạng tồi tệ (bên ngoài Ba Lan) và sức mạnh không quân của châu Âu được đánh giá quá cao, chính sách tốt nhất của NATO sẽ là cố gắng tìm cách nói chuyện với người Nga, hoặc là sau sự sụp đổ của Ukraina.

Trong khi đó, người đứng đầu NATO, Tổng thư ký Jens Stoltenberg, tuyên bố rằng NATO đã cho phép Ukraina tấn công các mục tiêu bên trong lãnh thổ Nga bằng các máy bay phản lực F-16 sắp được chuyển giao. Đáp lại, người Nga cho rằng nếu Mỹ chế tạo máy bay F-16 tấn công Nga, Ukraina có thể không còn là mục tiêu duy nhất.

(Nguồn: Asia Times)