Cỗ máy chiến tranh thế giới đang cạn kiệt đạn dược

Trung bình một ngày ở Ukraina, các đội quân đối lập đã ném tới 30.000 quả đạn vào nhau. Con số đó là hơn 200.000 quả mỗi tuần, gần 1 triệu quả mỗi tháng—không bao gồm đạn, mìn, lựu đạn cầm tay và các loại vũ khí khác được triển khai khi cuộc chiến của Tổng thống Vladimir Putin bước sang năm thứ hai.

Mặc dù quân đội Nga thường bắn gấp đôi số lượng đạn so với quân đội Ukraina, nhưng kho dự trữ của cả hai bên đang bị thu hẹp. Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nói với các phóng viên tại Brussels vào ngày 13/2 rằng việc sử dụng đạn dược của Ukraina "cao hơn nhiều lần" so với tốc độ sản xuất hiện tại của các đồng minh.

Điều đó tạo ra một cuộc tranh giành để có thêm đạn dược và vũ khí cho mặt trận, khiến cuộc chiến diễn ra ở cả các nhà máy cũng như quân đội. 

Mark Cancian, cựu đại tá Thủy quân lục chiến Hoa Kỳ, hiện là cố vấn tại Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược & Quốc tế ở Washington, cho biết không bên nào có nguy cơ cạn kiệt hoàn toàn kho dự trữ của mình, nhưng nguồn cung cạn kiệt hạn chế các lựa chọn của quân đội. 

"Tại một số điểm, điều đó trở thành một vấn đề", ông nói. "Nếu nó trở nên quá hạn chế, bạn không thể bắn vào những mục tiêu thực sự tốt".

Một số nhà phân tích cho rằng, cuộc xung đột đang cho thấy sự tương đồng khó chịu với Thế chiến thứ nhất, khi các bên tham chiến tập trung vào các vị trí cố thủ và bắn vô số đạn, hy vọng phá vỡ thế bế tắc. Khi xung đột kéo dài, cả hai bên đều thiếu đạn pháo, và vào năm 1915, chính phủ Anh đã bị đuổi khỏi văn phòng sau khi không cung cấp đủ đạn dược trong cái gọi là "cuộc khủng hoảng đạn pháo".

Theo các quan chức của liên minh, Ukraina đã cố gắng theo kịp vì vũ khí chính xác hơn mà nước này nhận được từ các nước NATO cho phép nước này sử dụng đạn dược hiệu quả hơn so với Nga. Và nó có thể dựa vào các nhà máy ở châu Âu, Mỹ và Canada có công suất tiềm năng lớn hơn nhiều so với Nga, nước đang phải đối mặt với các lệnh trừng phạt và đã phải chuyển sang cung cấp cho Triều Tiên và Iran. 

Quân đội Mỹ cho biết, việc sản xuất đạn pháo 155mm, tiêu chuẩn của NATO cho pháo binh, sẽ tăng từ 14.000 lên 20.000 mỗi tháng. Vào tháng 1, Quân đội Mỹ cho biết sẽ đầu tư 2 tỷ USD vào một số nhà máy đạn dược của mình trên khắp Hoa Kỳ, vì cơ quan này đặt mục tiêu đạt năng lực sản xuất 90.000 quả đạn hàng tháng ngay trong năm tới.

Công ty Rheinmetall AG của Đức đang đầu tư hơn 10 triệu euro (10,7 triệu USD) vào một dây chuyền sản xuất mới gần Hamburg để chế tạo đạn cho súng phòng không Gepard mà Berlin đã cung cấp cho Ukraine. 

ZVS Holding tại Slovakia cho biết họ sẽ tăng gấp 5 lần sản lượng đạn pháo 155mm hàng năm lên 100.000 quả vào năm tới. Pháp và Úc đang hợp tác để sản xuất số lượng đạn pháo 155mm không xác định. Và Ukraine cho biết họ đã đồng ý với các thành viên NATO để sản xuất các loại vũ khí khác nhau tại các nhà máy bên ngoài đất nước.

Mặc dù các kho dự trữ của Nga cũng đang chịu áp lực, nhưng năng lực của nước này gấp nhiều lần so với châu Âu, với ngành công nghiệp của nước này có khả năng sản xuất hàng năm 1,7 triệu quả đạn pháo 152mm trước chiến tranh, theo Bộ Quốc phòng Estonia.

Và mặc dù có rất ít thông tin công khai về những nỗ lực của Nga nhằm củng cố nguồn cung cấp đạn dược, nhưng rõ ràng Điện Kremlin đang tập trung vào sản xuất quốc phòng. Các quan chức chính phủ thường xuyên gặp gỡ các đại diện của ngành công nghiệp để điều phối các kế hoạch và truyền hình nhà nước cho biết các nhà máy sản xuất vũ khí tiếp tục làm việc hết công suất trong suốt kỳ nghỉ năm mới ngay cả khi phần còn lại của Nga được nghỉ 10 ngày. 

Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu đã nói rằng quân đội đã tăng gấp đôi lượng mua đạn dược vào năm 2022 và chi tiêu cho các hệ thống vũ khí sẽ tăng 50% trong năm nay. "Chúng tôi không có giới hạn tài trợ", Putin nói với nhân viên Bộ Quốc phòng vào tháng 12. "Đất nước, chính phủ sẽ cung cấp bất cứ thứ gì mà quân đội yêu cầu. Bất cứ điều gì".

Vào tháng 2, hãng thông tấn nhà nước đưa tin sản lượng đạn pháo dẫn đường Krasnopol đã tăng lên. Trung tâm Phân tích Chiến lược và Công nghệ ở Moscow ước tính việc sản xuất máy bay chiến đấu đã tăng gấp rưỡi vào năm ngoái, mặc dù vẫn thấp hơn 70% so với năm 2014. 

Uraltransmash, công ty sản xuất pháo tự hành, đã công bố một đợt tuyển dụng lớn. Và Uralvagonzavod, nhà sản xuất xe tăng chiến đấu chính của Nga, cho biết họ hoạt động 24 giờ một ngày. "Chúng ta phải hiện đại hóa và sản xuất thêm hàng nghìn xe tăng", cựu Tổng thống Dmitry Medvedev, người hiện đang giám sát việc mua sắm vũ khí, cho biết trong chuyến thăm một nhà máy sản xuất vũ khí ở thành phố Omsk của Siberia vào ngày 9/2.

Ngược lại, Tây Âu đã chậm tăng sản lượng, Tomas Kopecny, đặc phái viên của chính phủ Séc tại Ukraina, người cho đến gần đây đã lãnh đạo hợp tác công nghiệp với tư cách là thứ trưởng quốc phòng. Các bộ trưởng quốc phòng từ hơn một chục quốc gia NATO đã gặp nhau vào mùa hè năm ngoái để thảo luận về vấn đề này, nhưng nhiều chính phủ vẫn chưa quyết định đầu tư vào đâu và như thế nào. 

Kopecny nói: "Nếu chúng ta để nền kinh tế Nga chuyển hoàn toàn sang chế độ sản xuất chiến tranh và chúng ta không bắt đầu các dự án này, thì họ sẽ sản xuất nhiều đạn dược hơn bất kỳ ai đang cung cấp cho Ukraina".

Các chính phủ châu Âu đang tăng cường chi tiêu quốc phòng, nhưng điều đó xảy ra sau nhiều năm đầu tư hạn chế. Lucie Béraud-Sudreau, người theo dõi hoạt động sản xuất vũ khí tại Viện Nghiên cứu Hòa bình Quốc tế Stockholm, cho biết bộ máy quan liêu cần thiết để chỉ đạo chi tiêu đã suy giảm, vì vậy khi tiền bắt đầu đổ vào, sẽ không có đủ nhân viên để kiểm tra các hợp đồng. 

Bà nói: "Các công ty biết rằng tiền đang đến. Nhưng họ vẫn thiếu hợp đồng và họ muốn đảm bảo rằng có lợi tức đầu tư".

Một trong những trở ngại lớn nhất đối với việc sản xuất cao hơn là phản xạ của một số quốc gia NATO muốn tự mua vũ khí và đạn dược cho các hệ thống sản xuất trong nước thay vì hợp tác với các quốc gia khác, theo một nhà ngoại giao cấp cao châu Âu đề nghị giấu tên khi thảo luận về các vấn đề nhạy cảm. 

Nhà ngoại giao cho biết, việc gộp các đơn đặt hàng có thể tăng tốc độ sản xuất trong khi vẫn tiết kiệm được chi phí, và việc sử dụng cùng một loại đạn dược sẽ giúp đảm bảo mọi người đều có được thứ họ cần.

Rob Bauer, sĩ quan quân sự hàng đầu của NATO, cho biết cho đến khi những lo ngại về nguồn cung giảm bớt, cả hai bên có thể sẽ phải hạn chế sử dụng đạn dược. Và điều đó, đô đốc người Hà Lan nói, đưa ra những bài học cho liên minh trong bất kỳ cuộc xung đột rộng lớn nào mà liên minh có thể tham gia. 

"Chiến tranh là về dự trữ", ông nói về khả năng tiếp tục cuộc chiến trong thời gian cần thiết.

(Nguồn: Bloomberg)