Yếu tố nào đang chi phối nhu cầu dầu toàn cầu?

CEO Jeremy Weir của công ty thương mại hàng hóa Trafigura cho biết vào tháng trước: "Các cửa hàng đều chật kín, các nhà hàng cũng vậy và tôi tin rằng chúng ta sẽ thấy hoạt động du lịch quốc tế tăng lên đáng kể", The Japan Times đưa tin.

CEO của công ty năng lượng và hàng hóa thương mại Vitol, Russell Hardy, đánh giá việc hạ triển vọng đối với xe điện (EV) sẽ gây ảnh hưởng đến ngành công nghiệp dầu mỏ, có khả năng khiến mức tiêu thụ dầu toàn cầu khó đạt đỉnh cho đến năm 2030.

Tuy nhiên, các CEO dầu mỏ từ Trung Quốc lại đang có suy nghĩ "ngược hướng" so với những nhận định trên.

Theo ông Lu Ruquan, Chủ tịch Viện Nghiên cứu Kinh tế và Công nghệ của Tập đoàn Dầu khí Quốc gia Trung Quốc, xe điện sẽ thay thế hơn 20 triệu tấn nhu cầu dầu thô trong năm nay, tương đương 10% lượng tiêu thụ xăng và dầu diesel của cả Trung Quốc. 

Con số 20 triệu tấn này được đề cập một lần nữa bởi CEO Dong Shao của nhà máy lọc dầu lớn nhất Trung Quốc, Sinopec, người đã dự báo nhu cầu dầu của cường quốc lớn thứ hai thế giới sẽ không tăng sau năm 2026.

Cách tốt nhất để hiểu được sự mâu thuẫn trong các nhận định giữa giới CEO quốc tế và các CEO Trung Quốc, đó là xem xét về cách thức tiêu thụ dầu hiện nay ở Trung Quốc và các quốc gia khác. 

Có thể thấy rằng mức tiêu thụ dầu ở quốc gia phát thải lớn nhất thế giới hiện nay không liên quan nhiều đến các nhà sản xuất ô tô như Toyota và General Motors (GM) mà lại tập trung vào hoạt động từ các nhà bán lẻ thương mại điện tử thời trang nhanh như Shein và Temu - bởi vì nhu cầu đang được thúc đẩy bởi hóa chất, không phải xe cộ.

Xem xét trường hợp của nhà máy lọc dầu Teapot, một tổ hợp các nhà máy hóa chất tư nhân ở tỉnh Sơn Đông, Trung Quốc. Đơn vị này chuyên sản xuất dầu diesel cho xe tải, xe lửa và máy phát điện. Tỷ lệ chế biến trong những tuần gần đây của Teapot đã tụt về tốc độ chậm nhất kể từ năm 2016, không tính giai đoạn đại dịch COVID-19.

Nếu viện dẫn rằng xu hướng du lịch đang gia tăng nhanh chóng ở Trung Quốc, ví dụ nói trên không có ý nghĩa. Nhưng cần lưu ý rằng nó phù hợp với những gì thực sự diễn ra trong những năm gần đây, nơi mà các nhà máy lọc dầu tư nhân mới, như Rongsheng Petrochemical và Hengli Petrochemical đã chi hàng tỷ USD để xây dựng các nhà máy dầu mỏ chuyên sản xuất hóa chất, thay vì lọc dầu để tạo thành chế phẩm xăng và dầu diesel.

Theo Cơ quan Năng lượng Quốc tế (IEA), khoảng 90% nhu cầu dầu ngày càng tăng của Trung Quốc trong giai đoạn 2021 đến 2024 bắt nguồn từ các nguyên liệu hóa học của khí hóa lỏng, ethane và naphtha. Trong khi, lượng tiêu thụ xăng, thậm chí cả nhiên liệu máy bay và dầu hỏa, hầu như không tăng.

Nhà phân tích thị trường dầu mỏ của IEA, Ciaran Healy, lưu ý trong một bài bình luận vào tháng 12/2023 rằng năng lực sản xuất bổ sung của Trung Quốc đối với các nguyên liệu đầu vào hóa học quan trọng là ethylene và propylene từ năm 2019 đến năm 2024 sẽ vượt những gì hiện có ở châu Âu, Nhật Bản và Hàn Quốc cộng lại. 

Ông viết: "Nhu cầu dầu toàn cầu không bao gồm nguyên liệu hóa dầu vẫn thấp hơn năm 2019 và tăng ít kể từ năm 2017".

Hóa dầu trước đây từng là một ngoại lệ đối với nỗ lực chung của Trung Quốc nhằm tự cung cấp nguyên liệu cơ bản, nhưng các nhà máy mới do Rongsheng, Hengli và thậm chí cả những công ty ở nước ngoài như BASF xây dựng đang thay đổi bức tranh đó. Kết quả là thâm hụt thương mại truyền thống ở hầu hết các sản phẩm phái sinh từ dầu mỏ đang chuyển thành thặng dư đáng kể.

Chỉ riêng sản lượng sợi tổng hợp của Trung Quốc từ năm 2018 đến năm 2023 đã tăng 21 triệu tấn - đủ để tạo ra hơn 100 tỷ áo phông mỗi năm. Để có thể nhìn rõ hơn về nhu cầu dầu mỏ kéo dài của Trung Quốc, hãy cùng nhìn vào bức tranh tổng thể về mức độ tiêu thụ các sản phẩm nhựa và quần áo giá rẻ trên toàn cầu, từ những công ty thương mại điện tử như Shein và Temu thuộc sở hữu của PDD Holdings, thay vì quan sát hành vi đi du lịch của người dân Trung Quốc.

Một câu hỏi quan trọng về định hướng của khí hậu toàn cầu là phần còn lại của thế giới hiện nay phản ứng như thế nào? Các nhà điều hành tại các cơ sở hóa dầu bên ngoài Trung Quốc đang phải đối mặt với tình trạng thị trường dư thừa, khiến lợi nhuận của họ bị thu hẹp. 

Liên minh châu Âu (EU) vào tháng 11/2023 đã áp thuế chống bán phá giá đối với các sản phẩm Trung Quốc làm từ PET - loại nhựa có nguồn gốc từ polyetylen được sử dụng rộng rãi trong các sản phẩm chai nhựa đựng nước, hộp đựng thức ăn nhanh…

Theo tuyên bố của Indorama Ventures - doanh nghiệp hóa chất Thái Lan và là nhà sản xuất PET lớn nhất thế giới - vào tháng trước, doanh nghiệp này sẽ tách hai trong số những đơn vị có lợi nhuận cao nhất và tái cơ cấu hoạt động kinh doanh của mình để điều hướng "những thay đổi cơ bản dài hạn trên thị trường hóa chất toàn cầu. trong bối cảnh nhu cầu của Trung Quốc giảm sút".

Ở châu Âu, sự cạnh tranh từ làn sóng sản phẩm giá rẻ của Trung Quốc tràn vào trong những tháng gần đây là một vấn đề đối với các nhà sản xuất hóa chất, ngang bằng với sự biến mất của nguyên liệu khí đốt giá rẻ của Nga. Chủ tịch BASF Martin Brudermuller chia sẻ: "Chúng tôi thấy hàng nhập khẩu từ Trung Quốc đang tràn vào với mức độ lớn hơn bao giờ hết".

Hiện tại, các nhà máy bên ngoài Trung Quốc vẫn đang tồn kho và chấp nhận sản xuất ở mức thua lỗ. Tuy nhiên, họ vẫn hy vọng rằng mức tiêu thụ nhựa toàn cầu cuối cùng sẽ bắt kịp lượng cung, nhưng rõ ràng không có gì đảm bảo khi nào hoặc thậm chí liệu điều đó có xảy ra hay không. 

Nếu ngành hóa chất toàn cầu đầu hàng trước "làn sóng thủy triều" polymer (nhựa tổng hợp) chảy ra từ Trung Quốc và ngừng hoạt động, thì nhu cầu dầu tăng vọt trong năm nay sẽ giống như một đợt leo dốc cuối cùng trước khi trượt xuống "bên kia ngọn đồi".

(Nguồn: TTXVN/The Japan Times)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin