Nga tuyên bố 'tình trạng bất khả kháng' về nguồn cung khí đốt cho châu Âu

Ngày 14/7, lá thư từ cơ quan độc quyền khí đốt nhà nước Nga, cho biết họ đang tuyên bố tình trạng bất khả kháng đối với nguồn cung cấp, bắt đầu từ ngày 14/6.

Được biết đến như một điều khoản bất khả kháng là tiêu chuẩn trong các hợp đồng kinh doanh và giải thích các trường hợp khắc nghiệt khiến một bên không phải thực hiện các nghĩa vụ pháp lý của họ.

Gazprom không có bình luận ngay lập tức về vấn đề này.

Uniper, nhà nhập khẩu khí đốt Nga lớn nhất của Đức, là một trong những khách hàng cho biết họ đã nhận được một lá thư, và họ đã chính thức bác bỏ tuyên bố là vô lý. RWE, nhà sản xuất điện lớn nhất của Đức và là nhà nhập khẩu khí đốt khác của Nga, cũng cho biết họ đã nhận được thông báo bất khả kháng.

"Chúng tôi không thể bình luận về các chi tiết của nó hoặc ý kiến pháp lý của chúng tôi", công ty cho biết.

Một nguồn tin giao dịch, đề nghị giấu tên vì tính nhạy cảm của vấn đề, cho biết nguyên nhân bất khả kháng liên quan đến nguồn cung thông qua đường ống Nord Stream 1, một tuyến đường cung cấp chính cho Đức và hơn thế nữa.

Dòng chảy qua đường ống đang ở mức 0 vì liên kết được bảo trì hàng năm bắt đầu vào ngày 11/7 và dự kiến kết thúc vào ngày 21/7.

Châu Âu lo ngại Moscow có thể giữ nguyên đường ống dẫn dầu để trả đũa các lệnh trừng phạt áp đặt lên Nga trong cuộc chiến ở Ukraina, làm gia tăng cuộc khủng hoảng năng lượng có nguy cơ khiến khu vực này rơi vào suy thoái.

Trì hoãn turbine

Canada đã gửi tuabin cho đường ống dẫn khí Nord Stream tới Đức bằng máy bay vào ngày 17/7 sau khi công việc sửa chữa hoàn tất, tờ Kommersant đưa tin hôm thứ Hai, dẫn lời những người quen thuộc với tình hình.

Báo cáo cho biết, với điều kiện không có vấn đề gì về hậu cần và hải quan, sẽ mất từ 5 đến 7 ngày nữa để tuabin có thể đến được Nga. Hôm thứ Hai, Bộ Kinh tế Đức cho biết họ không thể cung cấp thông tin chi tiết về nơi ở của tuabin.

Nhưng một phát ngôn viên của Bộ cho biết đây là bộ phận thay thế chỉ được sử dụng từ tháng 9, có nghĩa là sự vắng mặt của nó không thể là lý do thực sự dẫn đến sự sụt giảm dòng khí trước khi bảo dưỡng.

Hans van Cleef, nhà kinh tế năng lượng cao cấp tại ABN Amro cho biết: "Điều này có vẻ như là một gợi ý đầu tiên rằng nguồn cung cấp khí đốt qua Nord Stream 1 có thể sẽ không tiếp tục sau khi quá trình bảo trì 10 ngày kết thúc".

Ông nói thêm: "Tùy thuộc vào những trường hợp 'bất thường' nào để tuyên bố điều kiện bất khả kháng, và cho dù những vấn đề này là kỹ thuật hay chính trị hơn, nó có thể có nghĩa là bước leo thang tiếp theo giữa Nga và châu Âu/Đức".

Tập đoàn dầu khí Áo OMV hôm thứ Hai cho biết họ dự kiến việc cung cấp khí đốt từ Nga qua đường ống Nord Stream 1 sẽ tiếp tục như kế hoạch sau khi ngừng hoạt động. Nguồn cung khí đốt của Nga đã giảm qua các tuyến đường chính trong một số tháng, bao gồm cả qua Ukraina và Belarus cũng như qua Nord Stream 1 dưới Biển Baltic.

Liên minh châu Âu, đã áp đặt các biện pháp trừng phạt đối với Moscow, đặt mục tiêu ngừng sử dụng nhiên liệu hóa thạch của Nga vào năm 2027 nhưng muốn nguồn cung tiếp tục được cung cấp từ bây giờ khi tổ chức này phát triển các nguồn thay thế.

Đối với Moscow và đối với Gazprom, các dòng năng lượng là một nguồn thu quan trọng khi các lệnh trừng phạt của phương Tây về cuộc chiến Ukraina đã làm căng thẳng tài chính của Nga.

Theo Bộ Tài chính Nga, ngân sách liên bang đã nhận được 6.400 tỷ rúp (115,32 tỷ USD) từ việc bán dầu và khí đốt trong nửa đầu năm. Con số này so với kế hoạch 9.500 tỷ rúp cho cả năm 2022.

Thời gian ân hạn đối với các khoản thanh toán cho hai trái phiếu quốc tế của Gazprom sẽ hết hạn vào ngày 19/7 và nếu các chủ nợ nước ngoài không được thanh toán thì về mặt kỹ thuật, công ty sẽ bị vỡ nợ.

Kinh tế châu Âu thế nào nếu Nord Stream 1 không hoạt động lại

Theo dự báo của các nhà kinh tế được trích dẫn trên tờ Wall Street Journal, tình hình kinh tế của Liên minh châu Âu sẽ bị tổn hại nghiêm trọng nếu nguồn cung khí đốt của Nga không được tiếp tục sau khi đường ống Nord Stream 1 bảo trì xong.

Tháng trước, Nga đã cắt giảm dòng chảy xuống 40% tổng công suất của đường ống, với lý do việc trả lại thiết bị bị trì hoãn bởi Siemens Energy của Đức ở Canada.

Hôm 13/7, cơ quan thống kê của Liên minh châu Âu đã công bố số liệu rằng sản lượng công nghiệp của khối này trong tháng 5 cao hơn 0,8% so với tháng liền trước. Thế nhưng, sản lượng giảm ở Tây Ban Nha, Pháp, Ý và chỉ cao hơn một chút tại Đức.

Ở chiều ngược lại, sản lượng tại Ireland tăng 13,9%. Nguyên nhân là các nhà máy của Mỹ tại nước này đã tăng sản lượng. Con số trên vốn chiếm 5,1% trong tổng sản lượng công nghiệp của lục địa già. Nếu không kể đến Ireland, sản lượng của khu vực châu Âu đã đình trệ.

Tạp chí World Pipelines (Anh) cho biết, hiện tại dự trữ khí đốt của Châu Âu đạt mức 59,09%. Theo dự kiến, châu Âu sẽ đạt mục tiêu lấp đầy khoảng 80% công suất vào ngày mùng 1/11 nếu đường ống Nord Stream 1 hoạt động trở lại với 100% công suất sau khi hoàn tất quá trình bảo trì.

Mặt khác, châu Âu có thể chỉ đạt mức lưu trữ 72% vào cuối tháng 10 thay vì 80% như mục tiêu đề ra nếu hệ thống đường ống này vẫn bơm lại khí đốt nhưng ở công suất thấp hơn là 67 triệu mét khối mỗi ngày trong phần còn lại của năm nay.

Tình huống xấu nhất là vào ngày 21/7, đường ống Nord Stream 1 ngừng xuất khẩu hoàn toàn thì dự trữ của châu Âu sẽ chỉ đạt khoảng 65% trước khi mùa đông đến. Điều này đồng nghĩa với việc châu lục này có nguy cơ sẽ hết khí đốt trong mùa sưởi ấm và sẽ đẩy giá khí đốt tiếp tục tăng cao.

Châu Âu lo ngại Nga có thể kéo dài thời gian bảo trì theo lịch trình để hạn chế nguồn cung cấp khí đốt của châu Âu hơn nữa, khiến kế hoạch lấp đầy kho dự trữ cho mùa đông trở nên xáo trộn và làm gia tăng cuộc khủng hoảng khí đốt khiến các chính phủ phải áp dụng các biện pháp khẩn cấp và hóa đơn cho người tiêu dùng sẽ cao ngất ngưởng.

Theo ước tính của UBS, sản lượng kinh tế của khu vực đồng tiền chung châu Âu sẽ giảm 8,3% trong quý 3 và 7% trong quý 4 nếu có tác động tức thời nghĩa là Nord Stream 1 không bơm khí đốt lại ngay sau bảo trì. Đà giảm này còn tiếp tục diễn ra vào năm sau với mức 0,9% trong quý 1 rồi mới tăng trở lại sau đó.

Đức là nền kinh tế lớn nhất châu Âu được cho là đối mặt với tổn thất hàng đầu nếu đường ống dẫn khí đốt lớn nhất từ Nga sang Đức qua biển Baltic là Nord Stream 1 không hoạt động lại sau bảo trì.

Theo ước tính của ngân hàng Trung ương Đức, việc phân bổ khí đốt sẽ khiến nền kinh tế lớn nhất châu Âu giảm 3,25% từ quý 3 năm nay đến quý 2 năm sau trong trường hợp dòng khí đốt từ Nord Stream 1 không tiếp tục chảy.

Tổn thất lớn hơn sẽ phụ thuộc vào quy mô của sự khan hiếm nhiên liệu với các nhà máy, theo một số ước tính khác. Gần đây, một nghiên cứu chung của các viện kinh tế hàng đầu nước Đức đã dự báo rằng tùy thuộc vào mức độ thiếu hụt khí đốt giả định, mức giảm sẽ rơi vào khoảng 9,9% hoặc ít nhất là 1,6%.

Theo khuyến nghị của các viện kinh tế Đức, chính phủ nên tăng giá khí đốt theo thị trường thế giới để có thể giảm tiêu dùng khí đốt của các hộ gia đình. Trong những tháng mùa hè, tiêu thụ năng lượng đang thấp dù một số gia đình sử dụng điều hòa. Tuy nhiên nhu cầu sẽ cấp bách hơn nếu mùa sưởi ấm đến.

JPMorgan cho biết trong năm 2021, các nhà máy tiêu thụ 36% lượng khí đốt ở Đức. Trong khi các gia đình sử dụng khoảng 31% lượng khí đốt. Có tới một nửa lượng khí đốt đó đến từ nhà cung cấp Nga cho dù tỷ lệ đã giảm xuống còn khoảng 35% trong 4 tháng đầu năm.

Không chắc rằng các nhà máy ở Đức bị ảnh hưởng bởi tình trạng khan hiếm khí đốt vào thời điểm nào. Điều đó có thể đến sớm nhất là vào ngày 22/7 khi đường ống Nord Stream 1 hoàn tất công việc bảo trì và Nga quyết định khóa van.

Các chuyên gia JPMorgan nhận định: "Việc đường ống khí đốt không mở lại sau khi hoàn tất bảo trì sẽ khiến chính sách ở Đức phản ứng với một số biện pháp phòng ngừa".

(Nguồn: Reuters/WSJ)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin