Kaliningrad có thể đẩy xung đột Nga và NATO lên đỉnh điểm

Nga đã tuyên bố sẽ trả đũa những gì họ mô tả là "các hành động thù địch" của Litva, cảnh báo về hậu quả "nghiêm trọng", trong khi các thành viên NATO nhắc lại sự ủng hộ của họ đối với nước này.

Dưới đây là hướng dẫn ngắn gọn về những gì đang diễn ra và tại sao nó lại quan trọng khi xung đột Nga-Ukraina đang bùng phát.

Chuyện gì đang xảy ra?

Litva tuần trước cho biết họ sẽ cấm vận chuyển một số hàng hóa bị EU trừng phạt từ Nga qua lãnh thổ của mình tới vùng ngoại ô Kaliningrad của Nga.

Chính phủ Litva cho biết lệnh phong tỏa sẽ áp dụng đối với tất cả hàng hóa bị EU trừng phạt đến từ đất liền qua đường sắt, ngăn chặn hiệu quả việc vận chuyển kim loại, than, vật liệu xây dựng và các sản phẩm công nghệ cao đến cảng biển của Nga.

Litva nói rằng quyết định của họ được đưa ra sau khi tham vấn với Ủy ban châu Âu, cơ quan điều hành của EU và họ đang thực thi các biện pháp trừng phạt đối với Nga đã được áp đặt sau cuộc tấn công vào Ukraina vào ngày 24/2.

Nga đã đáp trả Litva, một nước cộng hòa thuộc Liên Xô cũ, bằng cách gọi động thái này là một hành động "chưa từng có" và "thù địch", với việc Bộ Ngoại giao nước này đưa ra một tuyên bố hôm thứ Ba, trong đó nói rằng "nếu trong tương lai gần hàng hóa vận chuyển giữa khu vực Kaliningrad và phần còn lại của lãnh thổ Liên bang Nga thông qua Litva không được khôi phục toàn bộ, thì Nga có quyền thực hiện các hành động để bảo vệ lợi ích quốc gia của mình".

Kaliningrad là gì?

Kaliningrad là một vùng đất nhỏ của Nga nằm trên Biển Baltic và nằm giữa Litva và Ba Lan. Đây là nơi sinh sống của khoảng 487.000 người và có diện tích khoảng 86 dặm vuông.

Từng là một phần của đế chế Đức, nó đã bị quân đội Liên Xô chiếm giữ từ Đức Quốc xã vào năm 1945 và vẫn nằm trong tay Nga kể từ đó, trở thành một cảng biển quan trọng của Nga cho phép nước này tiếp cận thẳng với Biển Baltic. Trên thực tế, Kaliningrad Oblast (hoặc tỉnh) đóng vai trò là trụ sở của Hạm đội Baltic của Nga.

Hạm đội tổ chức các cuộc tập trận quân sự thường xuyên ở Biển Baltic, đã hoàn thành 10 ngày tập trận vào ngày 19/6 với sự tham gia của 60 tàu chiến và 10.000 quân nhân.

Lệnh cấm của Litva đối với quá cảnh một số hàng hóa bị EU trừng phạt, được công bố vào thứ Sáu tuần trước và được thực hiện vào thứ Bảy, đã khiến hoạt động mua bán ở Kaliningrad trở nên hoảng loạn. Thống đốc khu vực, Anton Alikhanov, khẳng định Nga sẽ tăng số lượng tàu chở hàng quá cảnh từ St.Petersburg đến khu vực ngoại ô trong thời gian còn lại của năm.

Điều gì xảy ra tiếp theo?

Không rõ Moscow sẽ phản ứng như thế nào trước động thái của Litva. Hôm thứ Hai, thư ký báo chí của Tổng thống Vladimir Putin, Dmitry Peskov, gọi hành động này là "bất hợp pháp" và nói rằng "quyết định này thực sự là chưa từng có".

"Tình hình còn nghiêm trọng hơn nhiều. … Chúng tôi cần một phân tích nghiêm túc để trước khi phản ứng", ông nói thêm.

Bộ Ngoại giao Litva đã đưa ra một tuyên bố hôm thứ Hai cho biết "việc vận chuyển hành khách và hàng hóa không bị trừng phạt đến và đi từ khu vực Kaliningrad qua Litva không bị gián đoạn".

Cơ quan này nói thêm rằng Litva "đã không áp đặt bất kỳ hạn chế đơn phương, cá nhân hoặc bổ sung nào đối với quá cảnh" và đang thực hiện nhất quán các biện pháp trừng phạt của EU.

Josep Borrell, người đứng đầu chính sách đối ngoại của EU, cũng ủng hộ Litva hôm thứ Hai, nói rằng ông lo lắng về hình thức trả đũa có thể xảy ra trong khi ông bảo vệ quan điểm của Vilnius. "Chắc chắn tôi lo lắng về các đòn trả đũa của Nga", Borrell nói, nhưng ông khẳng định không có "sự phong tỏa".

Ông nói: "Litva không thực hiện bất kỳ hạn chế quốc gia đơn phương nào và chỉ áp dụng các lệnh trừng phạt của Liên minh châu Âu, đồng thời cho biết bất kỳ báo cáo nào ở Nga rằng Litva đang thực hiện các lệnh trừng phạt của riêng mình là "tuyên truyền".

Timothy Ash, chiến lược gia cấp cao của BlueBay Asset Management, đã nhận xét hôm thứ Ba rằng "thật công bằng khi nói rằng Kaliningrad là mệnh lệnh chiến lược đối với Nga" lưu ý rằng chắc chắn là phải bảo vệ và duy trì nó.

"Chắc chắn Nga sẽ phản ứng. Câu hỏi duy nhất hiện nay là Nga có thể làm gì về mặt quân sự", ông lưu ý.

"Một cuộc tấn công trên bộ để hướng một hành lang qua Litva sẽ là một cuộc tấn công trực tiếp vào Litva để kích hoạt biện pháp bảo vệ Điều 5 của NATO. Putin biết điều này - đó là cuộc chiến với NATO. Liệu Putin có thể đảm đương được điều đó khi ông đang vật lộn để thực hiện ngay cả những mục tiêu chiến lược hiện đã bị cắt giảm nhiều ở Ukraina? Ông ta cũng sẽ phải mở một cuộc tấn công qua Belarus, kéo dài các tuyến tiếp tế của mình và chia cắt lực lượng của mình", Timothy Ash lưu ý.

Ash gợi ý rằng Nga có thể tìm cách sử dụng các khí tài hải quân khổng lồ của mình ở Biển Baltic để thực thi một số hình thức phong tỏa ăn miếng trả miếng đối với thương mại Litva mặc dù một lần nữa, đó sẽ được coi là một sự leo thang lớn của cả NATO và EU. Tuy nhiên, ông lưu ý: "Khi đó sẽ là một ranh giới tốt cho dù điều đó có kích hoạt việc bảo vệ Điều 5 của NATO hay không".

Khi được hỏi hôm thứ Tư rằng liệu phản ứng của Nga sẽ chỉ là ngoại giao hay sẽ đi xa hơn, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga, Maria Zakharova, cho biết "câu trả lời là không. Chúng sẽ không mang tính ngoại giao, mà là thực tế".

"Đối với các biện pháp trả đũa, hiện nay các biện pháp khả thi đang được thực hiện theo hình thức liên bộ". Bà nói với cả Litva và EU thông qua cơ quan đại diện ngoại giao của họ ở Moscow về việc không thể chấp nhận được các hành động như vậy và cần phải thay đổi các bước đã thực hiện và đưa tình hình trở lại một hướng đi hợp pháp.

"Nếu điều này không được thực hiện, tất nhiên các hành động trả đũa sẽ không thể tránh khỏi".

Tại sao nó quan trọng?

Căng thẳng giữa Nga và NATO đã tăng cao do hậu quả của cuộc chiến ở Ukraina và động thái của Litva đã đẩy những điều đó lên cao hơn nữa, có khả năng khiến một quốc gia NATO (và toàn bộ liên minh) rơi vào tình thế đối đầu trực tiếp với Nga.

Một trụ cột quan trọng của liên minh NATO là khái niệm phòng thủ tập thể: Được gọi là Điều 5, có nghĩa là nếu một thành viên bị tấn công, nó được coi là một cuộc tấn công vào toàn bộ nhóm với tất cả các thành viên cam kết bảo vệ lẫn nhau.

Trong khi NATO đang giúp Ukraina chống lại Nga, với việc các thành viên của họ gửi một loạt các thiết bị quân sự và vũ khí cũng như viện trợ nhân đạo, NATO đã nhiều lần cho biết họ sẽ không gửi quân vào nước này vì không muốn xảy ra một cuộc đối đầu trực tiếp. 

Nga sẽ phải điều chỉnh phản ứng của mình với Litva một cách cẩn thận, biết rằng bất kỳ cuộc tấn công trực tiếp nào cũng sẽ được tổ chức này coi là một cuộc tấn công vào tất cả các thành viên NATO.

Về phần mình, các đồng minh NATO của Litva cho biết họ sẽ sát cánh cùng nước này sau những lời đe dọa của Điện Kremlin.

"Litva là một thành viên của liên minh NATO và chúng tôi tôn trọng các cam kết mà chúng tôi đã thực hiện với liên minh NATO và tất nhiên bao gồm cam kết đối với Điều 5, vốn là nền tảng của liên minh NATO", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price cho biết trong một cuộc họp báo hàng ngày.

"Litva đã là một đối tác bền chặt, chúng tôi đứng về phía NATO, chúng tôi đứng về phía các đồng minh NATO của chúng tôi và chúng tôi đứng về phía Litva", Người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ Ned Price nói thêm.

(Nguồn: CNBC)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin