Chủ nghĩa Trump vẫn tồn tại dù không có Trump?

Sau màn thể hiện đáng thất vọng của Đảng Cộng hòa trong cuộc bầu cử giữa kỳ vừa qua, các thành viên trong đảng ngày càng muốn nhìn về phía trước. Trump không còn là ứng cử viên tranh cử tổng thống như cách đây một năm. 

Các đối thủ tiềm năng của ông, đáng chú ý là Thống đốc bang Florida Ron DeSantis, đã khơi dậy sự nhiệt tình của các cử tri Đảng Cộng hòa và quan trọng không kém là đã huy động được các nhà tài trợ nhiệt tình quyên góp cho quỹ tranh cử. DeSantis đã đánh bại đối thủ thuộc Đảng Dân chủ để tái đắc cử vào tuần trước, trong khi nhiều ứng cử viên nổi tiếng được Trump hậu thuẫn đã thất bại trong cuộc đua của họ.

Theo kết quả thăm dò dư luận của Edison Research, cứ 10 người được hỏi ý kiến thì có 6 người bày tỏ quan điểm bất lợi về cựu Tổng thống. Trump đang phải đối mặt với những thách thức lớn trên nhiều mặt. Trong đó, các cuộc điều tra dân sự và hình sự cũng như hàng loạt tiết lộ bất lợi trong cuộc điều tra của Quốc hội về nỗ lực của Trump để nắm giữ quyền lực mặc dù thua Joe Biden trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020. 

Tháng 8 vừa qua, Trump trở thành đối tượng của một cuộc điều tra hình sự liên bang liên quan những tài liệu tuyệt mật mà ông cất giữ tại nhà riêng ở Florida. Trump đã tuyên bố rằng ông sở hữu hợp pháp các giấy tờ đó. 

Trump cũng bị tước quyền truy cập vào tài khoản Twitter cá nhân - nền tảng và "vũ khí" mạng xã hội chính từng được ông sử dụng để huy động những người ủng hộ nhiệt thành và tấn công hiệu quả các đối thủ của mình. Tuy nhiên, chủ sở hữu mới của Twitter, tỷ phú Elon Musk, đã úp mở rằng ông có thể khôi phục tài khoản cá nhân của Trump.

Trump vẫn giữ được những lợi thế vững chắc để chuẩn bị bước vào cuộc bầu cử sơ bộ năm 2024 của Đảng Cộng hòa. Ông vẫn có tiếng nói thống trị trong đảng, có rất nhiều người ngưỡng mộ và ông đã chiến thắng sau những thất bại trước đó. Ông cũng đang nắm giữ số cổ phiếu trị giá khoảng 77 triệu USD vào tháng trước, mặc dù các quy tắc bầu cử sẽ khiến ông khó tiếp cận nó.

Nhân vật gây chia rẽ

Ở tuổi 76, Trump cũng là một nhân vật gây chia rẽ sâu sắc, người đã thử thách sự kiên nhẫn của phần đông công chúng Mỹ. Bảy năm trước, khi Trump vận động tranh cử tổng thống thành công, ông là "ông bầu" và trùm tài phiệt đã được cử tri biết đến rộng rãi, nhưng ông là một chính trị gia như thế nào vẫn còn là một câu hỏi bỏ ngỏ. 

Giờ đây, không còn ai hoài nghi về điều đó nữa, và kết quả là các cử tri đã trừng phạt Đảng Cộng hòa của ông, cho thấy có một mức trần đối với những yêu cầu của Trump. Trong một loạt cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa năm nay, Trump đã đóng vai trò như "cò chính trị" và những nỗ lực của ông đã được đền đáp khi hầu hết các ứng cử viên được ông lựa chọn đều giành chiến thắng. 

Nhưng cuộc bầu cử giữa kỳ sau đó phần nào là một thảm họa đối với Trump, khi các ứng cử viên tranh ghế Thượng viện mà ông ủng hộ tại các bang quan trọng đã thất bại và khiến Đảng Cộng hòa không giành được quyền kiểm soát Thượng viện. 

Thống đốc bang Maryland Larry Hogan, thành viên Đảng Cộng hòa, nói với CNN hôm 13/11: "Về cơ bản, đây là cuộc bầu cử thứ ba liên tiếp mà Donald Trump khiến chúng ta phải trả giá, và nó giống như 3 lần đình công, bạn đã bị loại".

Càng nhiều càng tốt

Trump cũng có liên quan chặt chẽ với vụ tấn công tòa nhà Quốc hội ở Washington ngày 6/1/2021 do những người ủng hộ quá khích thực hiện nhằm cố gắng ngăn cản các nhà lập pháp xác nhận chiến thắng của Biden (trong cuộc bầu cử tổng thống năm 2020). 

Trump vẫn tiếp tục tuyên bố sai sự thật rằng ông đã thua Biden vì có sự gian lận lớn. Các phiên điều trần của Quốc hội về vụ tấn công vào Điện Capitol đã nhắc nhở cử tri Mỹ rằng Trump dường như sẵn sàng gây nguy hiểm cho sự an toàn của Phó Tổng thống Mike Pence, người vốn trung thành với Trump và cũng có mặt ở Điện Capitol ngày hôm đó, cũng như sẵn sàng sa thải các quan chức cấp cao của Bộ Tư pháp để tiếp tục nỗ lực vi hiến nhằm duy trì quyền lực.

Mặc dù Trump muốn giành lá phiếu đề cử của Đảng Cộng hòa mà không vấp phải sự phản đối nào, nhưng nếu các đối thủ xuất hiện để thách thức ông, ông sẽ muốn càng nhiều ứng cử viên tham gia cuộc đua càng tốt. 

Trong một cuộc đấu có nhiều cầu thủ tham gia tranh chấp và cản phá bóng như vậy, phải có một ứng cử viên thay thế mạnh mẽ xuất hiện mới có thể khiến Trump mất tấm vé đề cử chính thức. Một cuộc thăm dò dư luận do Morning Consult/Politico thực hiện hồi tháng 10 cho thấy Trump nhận được hơn 50% phiếu ủng hộ của các thành viên Đảng Cộng hòa, so với DeSantis khoảng 21%. 

Một cuộc thăm dò gần đây ở bang Florida do Victory Insights tiến hành cho thấy Trump và DeSantis có tỷ lệ ủng hộ ngang nhau là 50%. Một dấu hiệu cho thấy Trump coi DeSantis là mối đe dọa ngày càng lớn, khi gần đây ông đã tuyên bố tại các cuộc mít tinh rằng ông sẽ đánh bại DeSantis trong cuộc bầu cử sơ bộ của Đảng Cộng hòa.

"Chủ nghĩa Trump" vẫn tồn tại dù không có Trump?

Ngoài ra còn có câu hỏi liệu phong trào cánh hữu "Làm cho nước Mỹ vĩ đại trở lại (MAGA)" của Trump, vốn đã lôi kéo được phần lớn Đảng Cộng hòa, có cần ông nữa hay không, hay thay vào đó sẽ trở thành một phong trào "Trumpist" (theo chủ nghĩa Trump) mà không có Trump.

Với tư cách là Thống đốc bang Florida, DeSantis đã đấu tranh phản đối quyền phá thai, các công ty mạng xã hội và giảng dạy về chủng tộc và giới tính trong trường học. Ông đã ủng hộ những hạn chế mới trong bầu cử. 

Đối với một số thành viên Đảng Cộng hòa, DeSantis ở tuổi 44 đại diện cho tương lai của đảng hơn là Trump. Trong khi DeSantis tự đặt mình ở vị thế vượt trội trong đời sống chính trị của Đảng Cộng hòa, thì ngược lại Trump có vẻ giống như một ban nhạc rock đã qua thời kỳ đỉnh cao, hài lòng chơi đi chơi lại những bản hit hay nhất của họ. 

Các ứng cử viên tiềm năng khác gồm 2 ngôi sao đang lên là bà Nikki Haley, cựu Thống đốc bang South Carolina và cựu Đại sứ Mỹ tại Liên hợp quốc, và Kristi Noem, đương kim Thống đốc bang South Dakota. Ngoài ra, còn có cựu Phó Tổng thống Pence và cựu Ngoại trưởng Mike Pompeo, người có thể thu hút những người Cộng hòa có đầu óc kiên định. 

Thông báo tranh cử tổng thống sớm của Trump có thể được coi là một nỗ lực nhằm ngăn các đối thủ tiềm năng này rút khỏi cuộc đua đề cử trong lúc Trump vẫn giữ vị thế mạnh tương đối. Ông có thể thành công trong việc tập hợp, thuyết phục các thành viên Đảng Cộng hòa ủng hộ để ông tham gia cuộc đua vào Nhà Trắng lần thứ ba.

Tuy nhiên, rất có thể những đối thủ tiềm tàng này sẽ nhìn thấy ở Trump một ứng cử viên không còn nhiều giá trị và bộc lộ điểm yếu dễ bị tấn công, điều đó sẽ khiến Trump phải quyết định xem ông muốn chiến đấu đến mức nào cho đảng mà ông từng lãnh đạo.

(Nguồn: TTXVN/Reuters)