Liệu Donald Trump có thể ngăn chặn được Thế chiến thứ ba không?

Việc quân đội Triều Tiên gần đây đến Nga để chiến đấu chống lại Ukraina đã biến nỗi lo chiến tranh sẽ lan rộng trong khu vực thành nỗi lo về một cuộc Thế chiến thứ ba toàn cầu có thể sắp xảy ra.

Sự tham gia của Triều Tiên vào cuộc xung đột chỉ là một phần của liên minh chống phương Tây trải dài từ Thái Bình Dương đến Địa Trung Hải. Nó bao gồm không chỉ Nga và Triều Tiên mà còn cả Iran, bao gồm cả lực lượng dân quân ủy nhiệm mà họ tài trợ ở Palestine, Lebanon và Iraq, cũng như Trung Quốc.

Mỗi bên đều nuôi tham vọng lật đổ tám thập kỷ thống trị của phương Tây mà họ cho là cứng nhắc nhưng lại thích bắt nạt, đặc biệt là sự lãnh đạo của Mỹ, quốc gia mà họ cho là đang suy tàn.

Các nhà phân tích phương Tây coi cuộc chiến của Nga ở Ukraina, cùng với sự tham gia của quân đội Triều Tiên, là bước đầu tiên hướng tới việc phá hoại nền dân chủ phương Tây.

"Chúng ta đang ở trong thời kỳ tiền chiến dẫn đến chiến tranh toàn cầu, cuộc chiến nghiêm trọng nhất, nguy hiểm nhất và thách thức nhất mà chúng ta từng trải qua kể từ Thế chiến II", Jack Keane, một vị tướng Mỹ đã nghỉ hưu, người đứng đầu Viện Nghiên cứu Chiến tranh, một nhóm chuyên gia tư vấn có trụ sở tại Washington, cho biết. 

"Tôi tin rằng Thế chiến thứ ba sẽ xảy ra trong tương lai", ông nói trong một cuộc phỏng vấn trên truyền hình phát sóng vào Chủ Nhật tuần trước.

Hôm thứ Ba, người đứng đầu NATO Mark Rutter đã tăng cường cảnh báo khi mô tả mối đe dọa quân sự trải dài từ Thái Bình Dương đến Biển Địa Trung Hải.

"Nga, hợp tác với Triều Tiên, Iran và Trung Quốc, không chỉ đe dọa châu Âu mà còn đe dọa hòa bình và an ninh - đúng vậy, tại châu Âu - mà còn ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và Bắc Mỹ", ông kết luận trong một tuyên bố được đọc sau cuộc gặp với Tổng thống Pháp Emanuel Macron.

Để chứng minh cho mối nguy hiểm đang lan rộng, ông chỉ ra những sự kiện đáng báo động hiện nay, cụ thể là:

- Việc chuyển giao công nghệ tên lửa của Nga cho Triều Tiên là một sự kiện đặc biệt khiến Hàn Quốc và Nhật Bản lo ngại.

- Liên minh quân sự đang phát triển và các cuộc trao đổi giữa Nga và Iran bao gồm việc Nga mua máy bay không người lái có vũ trang từ Iran, cung cấp tiền mặt cho Cộng hòa Hồi giáo để trả cho "các lực lượng ủy nhiệm" "gây bất ổn Trung Đông" và tài trợ cho "chủ nghĩa khủng bố ở xa hơn".

- Trung Quốc bảo lãnh cho các ngành công nghiệp sản xuất vũ khí chiến tranh trong nước của Moscow bằng cách mua nhiên liệu hóa thạch của Nga bằng tiền mặt bất chấp lệnh trừng phạt quốc tế. Bắc Kinh cũng cung cấp phụ tùng cho nhiều loại thiết bị quân sự cũ kỹ của Nga.

Người đứng đầu NATO đã kêu gọi sự đoàn kết của đồng minh để đối mặt với một liên minh chống phương Tây. "Chúng ta phải đoàn kết - châu Âu, Bắc Mỹ và các đối tác toàn cầu của chúng ta - để giữ cho người dân của chúng ta an toàn và thịnh vượng", Rutter nói.

Lời kêu gọi tập hợp của Rutter rõ ràng nhắm vào các nước phương Tây đang giảm nhiệt tình ủng hộ Kyiv. Tương lai chính sách của Mỹ dưới thời Tổng thống đắc cử Donald Trump đang thu hút sự quan tâm và lo lắng đặc biệt lớn.

Trump hứa với cử tri một loại chính sách đối ngoại "Nước Mỹ trên hết" ích kỷ, đặt ra câu hỏi liệu điều đó có ngăn cản việc tiếp tục ủng hộ Ukraina hay không. Tướng Keane lo ngại rằng chủ nghĩa cô lập đang lan rộng của Mỹ đã khuyến khích các đối thủ hiếu chiến chạy loạn.

"Trung Quốc, Nga, Iran, Triều Tiên, những nước đang hợp tác, cộng tác, phối hợp với nhau, tin rằng sự lãnh đạo của chúng ta tại Mỹ yếu kém, rằng chúng ta đã mất đi ý chí chính trị để đối đầu với họ, chứ đừng nói đến việc chiến đấu với họ", vị tướng đã nghỉ hưu của Mỹ cho biết.

Bình luận về ngày tận thế không chỉ giới hạn ở phương Tây. Zheng Yongnian, một nhà phân tích về các vấn đề đối ngoại thường xuyên bình luận trên các phương tiện truyền thông chính thức của Trung Quốc, gần đây đã viết rằng: "Khả năng xảy ra chiến tranh thế giới có thể đã bị đánh giá thấp".

"Nhìn vào tình hình hiện nay, các cuộc chiến tranh khu vực liên quan đến nhiều quốc gia, đặc biệt là các cường quốc, đã nổ ra, chẳng hạn như xung đột Nga-Ukraina", ông nói thêm.

Zheng đổ lỗi cho phương Tây về tình hình hỗn loạn hiện nay ở Trung Đông. "Trong khi các cuộc chiến ở Trung Đông chủ yếu biểu hiện dưới dạng xung đột giữa Israel và Hamas, nhiều quốc gia khác, đặc biệt là Mỹ, đã tham gia sâu sắc", ông kết luận.

Mùa hè này, Dmitri Medvedev, đồng minh của Putin và cựu tổng thống Nga, đã cảnh báo NATO rằng việc cung cấp viện trợ quân sự cho Ukraina sẽ khiến "Chiến tranh thế giới thứ III đang đến gần hơn".

Trong mọi trường hợp, rất nhiều thứ đã thay đổi kể từ lần cuối Trump vào Nhà Trắng giữa năm 2017 và 2021. Những vấn đề khó chịu mà Trump phải đối mặt trong nhiệm kỳ đầu tiên đã biến thành những tranh chấp căng thẳng và thậm chí là thù địch chết người khi các đối thủ của Mỹ chuyển sang chiến tranh.

Putin dường như sẵn sàng tiếp tục cuộc chiến ở Ukraina cho đến nhiệm kỳ mới của Trump, mặc dù một số ước tính cho thấy lực lượng của ông đã chịu khoảng 610.000 thương vong. Các nhà quan sát suy đoán rằng sự can thiệp của Triều Tiên vào Ukraina một phần là do Nga cần thêm quân.

Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế, một tổ chức tư vấn có trụ sở tại Washington, đã viết rằng: "Nga đang rất cần nhân lực nhưng muốn tránh một cuộc động viên thứ hai, có thể dẫn đến việc triệu tập bắt buộc công dân Nga".

"Các quan chức Mỹ ước tính rằng Nga đang tuyển dụng 25.000 đến 30.000 binh lính mới mỗi tháng, chỉ đủ để theo kịp tỷ lệ thương vong hàng ngày được báo cáo là 1.000 - hoặc 30.000 mỗi tháng", nhóm nghiên cứu có ảnh hưởng này viết.

Khoảng 12.000 binh lính Hàn Quốc đã tập trung gần thị trấn biên giới Kursk của Nga, nơi quân đội Ukraina đã chiếm giữ vào mùa hè này trong một cuộc tấn công bất ngờ. Quân đội Triều Tiên đang tham gia cùng khoảng 40.000 quân đội Nga được triển khai để phản công. Ngoài nhân lực, Triều Tiên cũng cung cấp vũ khí, bao gồm cả tên lửa.

"Năm ngoái, Triều Tiên đã gửi 8 triệu quả đạn pháo tới Ukraina, cũng như hàng chục tên lửa tầm ngắn, điều này sẽ giúp duy trì hoạt động của cỗ máy chiến tranh Nga tốt hơn nhiều so với vài nghìn quân lính", Hội đồng Quan hệ Đối ngoại có trụ sở tại Mỹ đưa tin. "Ngược lại, những người ủng hộ phương Tây của Ukraina đã phải vật lộn để có thể đáp ứng được nguồn cung cấp đạn dược và vũ khí này".

Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky khẳng định rằng lực lượng của ông có thể đẩy Nga ra khỏi Ukraina nếu họ nhận được vũ khí theo yêu cầu. Ông không chỉ cầu xin Mỹ tiếp tục cung cấp vũ khí mà còn xin phép bắn tên lửa vào lực lượng địch sâu bên trong nước Nga.

Cuộc nói chuyện về Thế chiến thứ ba đã trở nên thường xuyên hơn khi cuộc chiến ở Ukraina kéo dài. Trump chỉ nói rằng ông sẽ chấm dứt chiến tranh "trong vòng 24 giờ" sau khi nhậm chức vào tháng 1 năm sau, hoặc thậm chí trước đó, mặc dù ông chưa giải thích cách thức.

Trong khi đó, Trump ủng hộ quyết định ném bom Iran của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu, một cuộc tấn công gần đây được tiến hành để trả đũa các cuộc tấn công bằng tên lửa của Iran trước đó nhằm vào Israel.

Cùng lúc đó, hai lực lượng ủy nhiệm được Iran hậu thuẫn—Hamas ở Gaza và Hezbollah ở Lebanon—đang chịu áp lực quân sự dữ dội từ Israel trong cuộc tấn công kéo dài 13 tháng.

Trump coi cả Hamas và Hezbollah là những tác nhân khủng bố của Iran. Ông ủng hộ cuộc tấn công lớn của Israel vào Hamas như một hành động trả đũa cho cuộc tấn công ngày 7/10/2023 vào các cộng đồng bên trong Israel.

Ông cũng ủng hộ cuộc xâm lược Lebanon của Israel nhưng vẫn chưa nêu rõ ông nghĩ Hezbollah nên bị trừng phạt bao nhiêu vì đã ủng hộ Hamas. Tuần trước, Bộ Tư pháp Mỹ đã công bố các cáo buộc liên bang trong một âm mưu bất thành của Iran nhằm giết Trump trước cuộc bầu cử tổng thống ngày 5/11.

Cuối cùng, Trump đã hứa sẽ áp thuế 60% đối với Trung Quốc, một lời hứa đóng vai trò trung tâm trong chiến dịch của ông. Ông biện minh cho việc đánh thuế là một phương tiện để thu hút các nhà sản xuất đã chạy trốn đến Trung Quốc có mức lương thấp chuyển đến Mỹ và tạo ra việc làm mới cho người Mỹ.

Ông vẫn chưa đưa ra lập trường về việc Trung Quốc ủng hộ cuộc xâm lược Ukraina của Nga, cũng như về việc Bắc Kinh ngày càng nhấn mạnh rằng họ phải "thống nhất" Đài Loan với đại lục.

Trong nhiệm kỳ trước, Trump đã có những động thái không theo thông lệ nhằm giảm bớt căng thẳng với các đối thủ tiềm tàng, nhưng không có động thái nào thành công trong việc đạt được bất kỳ đột phá đáng kể nào.

Ông đã gọi nhà lãnh đạo Nga là "thiên tài" và mô tả cuộc xâm lược hạn chế của Nga vào Ukraina năm 2014 là "khôn ngoan". Tuy nhiên, việc "nịnh hót" không mang lại kết quả gì cho Trump, xét đến cuộc xâm lược Ukraina lần thứ hai của ông vào năm 2022 dưới thời Biden.

Trump đã gặp nhà lãnh đạo Triều Tiên Kim Jung Un tại Singapore và Việt Nam để thảo luận về phi hạt nhân hóa Bán đảo Triều Tiên. Ông đã tiếp tục gửi một loạt những gì Trump gọi là "thư tình" cho nhà độc tài Triều Tiên. Các cuộc trao đổi cuối cùng đã tan thành mây khói và đề xuất phi hạt nhân hóa đã chết.

Có lẽ quan trọng nhất là Trump đã tiếp đón nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình tại dinh thự ven sông của ông ở Palm Beach, Florida, nơi họ thảo luận về các tranh chấp thương mại nhưng không đạt được thỏa thuận nào để giảm bớt căng thẳng. Sau đó, Trump đã áp thuế đối với một số sản phẩm hạn chế của Trung Quốc, tất cả đều có hiệu lực ngày hôm nay khi ông cân nhắc đánh thuế nhiều hơn.

Tất cả đều đặt ra câu hỏi liệu cách tiếp cận phi truyền thống của Trump đối với ngoại giao có mang tính quyết định cao có may mắn hơn lần này hay không, hay thay vào đó ông sẽ là người ngồi vào ghế  Tổng thống khi Thế chiến thứ ba trở thành hiện thực chứ không phải là một mối đe dọa?

(Nguồn: Asia Times)