Vì sao Nga cố đánh chiếm thị trấn Soledar bằng mọi giá?

Từ nhiều ngày nay, quân đội Nga mở nhiều cuộc tấn công dữ dội nhắm vào thị trấn nhỏ Soledar thuộc tỉnh Donetsk, miền Đông Ukraina. Ngày 11/1, chỉ huy lực lượng Wagner Nga thông báo đã chiếm được thị trấn Soledar, Kiev ngay lập tức bác bỏ. 

Bàn đạp bao vây thị xã chiến lược Bakhmut

Đài "France 24" ngày 10/1 có bài tổng hợp một số lý do chính cho thấy ý nghĩa chiến lược của thị trấn Soledar đối với Nga. Điểm đầu tiên được các chuyên gia nhấn mạnh là vị trí chiến lược của Soledar cho phép làm bàn đạp tấn công các thành phố lớn của Ukraina thuộc tỉnh miền Đông Donetsk. 

Sim Tack - nhà phân tích quân sự thuộc Stratfor, công ty chuyên về tình báo địa chính trị có trụ sở tại Mỹ - nhận định: "Tại miền Đông Ukraina, tỉnh Luhansk đã nằm dưới sự kiểm soát của Nga, nhưng tại tỉnh Donetsk, các thành phố lớn như Sloviansk và Kramatorsk (thuộc phía Tây tỉnh Donetsk) hiện vẫn thuộc về Ukraina". 

Tình báo Anh cũng xác nhận việc chiếm được Soledar cho phép khép chặt vòng vây đối với thị xã chiến lược Bakhmut từ phía Bắc, cắt một phần Bakhmut ra khỏi hậu phương Ukraina.

Donetsk là một trong bốn tỉnh của Ukraina mà Điện Kremlin tuyên bố sáp nhập kể từ tháng 9/2022, khiến chính quyền Kiev và các đồng minh lên án. Đối với Moskva, việc kiểm soát Soledar trước hết cho phép củng cố được các vị trí của các lực lượng Nga xung quanh thị xã Bakhmut, cách Soledar khoảng 20 km về phía Nam, nơi quân Nga đang cố chiếm lấy từ nhiều tháng nay.

Trên truyền hình Nga ngày 10/1, chỉ huy lực lượng ly khai thân Nga tỉnh Donetsk, Denis Pouchiline, khẳng định việc kiểm soát Soledar sẽ tạo ra được "triển vọng thuận lợi" để kiểm soát được Bakhmut, cũng như giúp cho việc tấn công chiếm lĩnh thị trấn Siversk, nằm chếch về phía Bắc, cách Soledar khoảng 30km, nơi quân Nga đã mở nhiều đợt tấn công từ tháng 7/2022 nhưng không thành công.

Hệ thống đường hầm 200 km

Soledar vừa có vị trí chiến lược về mặt địa lý và giao thông, nhưng cũng là đầu mối của một hệ thống đường hầm rộng lớn sâu trong lòng đất. Đây là ý nghĩa chiến lược quan trọng thứ hai của thị trấn nhỏ này. 

Truyền thông Mỹ dẫn lại nhận định Bộ Quốc phòng Anh đưa ra ngày 10/1, cho hay mục tiêu của quân Nga là xâm nhập được vào "hệ thống đường hầm bỏ hoang của một mỏ muối, với chiều dài tổng cộng 200 km".

Theo tình báo Anh, hệ thống đường hầm 200 km này trải rộng khắp khu vực Bakhmut, cho phép bảo vệ an toàn cho nhiều đơn vị và thiết bị quân sự. Không chỉ là nơi ẩn náu của binh sĩ và phương tiện, hệ thống đường hầm trong các mỏ muối ở Soledar còn "cho phép luồn qua các chiến tuyến của đối phương", và có thể được sử dụng để tấn công tập hậu quân địch.

Trữ lượng khoáng sản lớn

Theo Viện nghiên cứu chiến tranh (ISW) có trụ sở tại Washington, thị trấn Soledar còn có thêm một ý nghĩa chiến lược khác với phía Nga. Lực lượng tiến hành các cuộc tấn công nhắm vào Soledar không phải là quân đội chính quy Nga, mà là các nhóm vũ trang thuộc công ty lính đánh thuê Wagner của tỷ phú Evgueni Prigojine.

Theo ISW, cũng như hãng tin Reuters, dẫn lại một nguồn tin từ Nhà Trắng, mục tiêu hàng đầu của ông chủ Wagner khi cố chiếm lĩnh khu vực xung quanh thị xã Bakhmut là nhằm kiểm soát được nhiều khoáng sản rất lớn ở đây.

Thạch cao, đất sét, đá phấn, và đặc biệt muối, là các khoáng sản chính của Soledar. Trữ lượng muối ở đây được đánh giá đủ khai thác trong 2.000 năm. ISW cho rằng, đây có thể là lý do hàng đầu giải thích cho quyết tâm kiểm soát khu vực này bất chấp các nỗ lực kéo dài, cái giá phải trả là rất lớn.

Lợi ích tuyên truyền

Một động cơ quan trọng khác khiến Nga kiên quyết chiếm được thị trấn Soledar là về mặt truyền thông. Theo chuyên gia quân sự Sim Tack, Nga chắc chắn sẽ phô trương việc chiếm được Soledar như một "chiến thắng lớn". 

Kể từ tháng 9 đến nay, quân đội Nga liên tục gánh chịu nhiều thất bại lớn. Phải rút gần như hoàn toàn khỏi tỉnh Kharkov ở Đông Bắc hồi tháng 9 và hồi tháng 11, phải rút khỏi Kherson, thủ phủ tỉnh Kherson, ở miền Nam, tỉnh lỵ duy nhất mà Nga chiếm được của Ukraina kể từ đầu chiến tranh. 

Hiện tại, theo chuyên gia Sim Tack, Moskva "đang bị sa lầy trong một cuộc chiến dai dẳng trên bộ, trong bối cảnh mùa Đông bất lợi". Việc giành được thị trấn Soledar sẽ có ý nghĩa lớn với Nga cho việc tuyên truyền.

Đối với quân đội Ukraina thì sao? Cuộc kháng cự tại thị trấn Soledar có thể là một cơ hội cho phép Ukraina kìm chân và tiêu hao binh lực của đối phương, buộc đối phương tung ra các lực lượng tinh nhuệ bậc nhất. 

"Đài France 24" dẫn lại phát biểu của Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky ngày 9/1: "Nhờ sự kháng cự của các binh sĩ của của chúng ta ở Soledar, chúng ta đã có thêm được thời gian, và bảo tồn được lực lượng".

Soledar, nơi kìm chân và tiêu hao quân Nga

Thông báo của lãnh đạo Ukraina được đưa ra đúng vào lúc lực lượng Wagner đang cố đẩy bật quân đội Ukraina khỏi Soledar. Tổn thất về phía Ukraina cũng rất lớn. Theo lãnh đạo Ukraina, "tất cả mọi thứ ở đây đều hoàn toàn bị phá hủy". Tuy nhiên, kẻ địch đã phải trả giá đắt: "Toàn bộ Soledar, tràn ngập xác quân thù, và khắp nơi là dấu vết bom đạn". 

Theo chuyên gia Sim Tack, kiểu tấn công mà quân Nga tiến hành nhắm vào Soledar tương tự với cuộc tấn công vào thị xã Popasna, tỉnh Luhansk, mà phía Nga kiểm soát được vào tháng 5/2022. Chiến dịch này đã khiến Nga phải trả giá đắt. Chuyên gia Sim Tack nhấn mạnh là các phương tiện được huy động tham chiến gần như "bị phá hủy hoàn toàn".

Nếu Soledar thất thủ thì sao? Đài Pháp France Info, dẫn lại thông tin từ Bộ Quốc phòng Anh, theo đó, ngay cả trong trường hợp Soledar thất thủ, các hệ quả với thị xã chiến lược Bakhmut là hoàn toàn không có gì là chắc chắn trong tương lai gần. Theo Bộ Quốc phòng Anh, Bakhmut vẫn còn có thể trông cậy vào "nhiều tuyến phòng thủ sâu và ổn định" và các lực lượng Ukraina vẫn còn "kiểm soát được một số tuyến giao thông huyết mạch".

Kể từ đầu cuộc chiến tại Ukraina, ngày 24/2/2022, quân đội hùng mạnh của Nga đã phải gánh chịu hàng loạt tổn thất trước sự kháng cự của quân Ukraina, với sự hậu thuẫn về phương tiện quân sự của Mỹ và các đồng minh châu Âu. Tại nhiều nơi, đặc biệt là tỉnh Donetsk, cuộc đọ sức quy mô đã biến thành một cuộc chiến tiêu hao, với tổn thất ngày càng chồng chất với quân đội Nga.

Trận chiến tại Soledar và Bakhmut, tỉnh Donetsk đang diễn ra là một trong các ví dụ tiêu biểu. Đài Europe 1 ngày 9/1 dẫn lại chính phát biểu của Evguéni Prigojine trên Telegram: "Cần phải nói thành thực là quân đội Ukraina đã chiến đấu anh dũng".

Thay đổi chỉ huy chiến dịch

Moskva chỉ định một chỉ huy mới cho cuộc xâm lược Ukraina trong khi Tập đoàn Wagner cho biết họ đã hoàn tất việc chiếm thị trấn khai thác muối Soledar ở miền Đông Ukraina.

Bộ trưởng Quốc phòng Sergei Shoigu ngày 11/1 đã bổ nhiệm Tổng tham mưu trưởng Valery Gerasimov làm tổng chỉ huy cho cái mà Moskva gọi là "chiến dịch quân sự đặc biệt" ở Ukraina, hiện đã bước sang tháng thứ 11.

Sự thay đổi này đã hạ bệ Tướng Sergei Surovikin, người chỉ mới được bổ nhiệm vào tháng 10/2022 để lãnh đạo cuộc chiến và giám sát các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Ukraina.

Trong khi đó, Yevgeny Prigozhin, người đứng đầu tập đoàn Wagner và là đồng minh thân cận của Tổng thống Vladimir Putin, cho biết lực lượng của ông đã chiếm được toàn bộ Soledar và tiêu diệt khoảng 500 binh sĩ Ukraina sau các trận giao tranh ác liệt. Prigozhin nói: "Tôi muốn xác nhận việc giải phóng hoàn toàn lãnh thổ của Soledar. Cả thành phố ngập tràn xác lính Ukraina".

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin nói với các phóng viên hôm 11/1 rằng ông không thể chứng thực các báo cáo về việc Soledar nằm trong tay Nga.

Tổng thống Zelensky đã chế giễu những tuyên bố trước đây của Wagner về việc chiếm giữ một phần của Soledar nhưng không đưa ra bình luận ngay lập tức về những tuyên bố mới nhất.

Tổng thống Zelensky nói trong một bài phát biểu trực tuyến: "Nhà nước khủng bố và những kẻ tuyên truyền của chúng đang cố giả vờ rằng một phần thị trấn Soledar của chúng ta... thuộc sở hữu của Nga. Nhưng cuộc chiến vẫn đang tiếp diễn".

Trong một tuyên bố trên Facebook, Tổng tham mưu trưởng quân đội Ukraina cho biết các lực lượng Nga đang chịu tổn thất nặng nề khi họ cố chiếm Soledar và cắt đứt các tuyến tiếp tế của Ukraina.

Nga đã phải nỗ lực để củng cố quyền kiểm soát thị trấn, đây sẽ là thành công đáng kể nhất của Nga kể từ tháng 8 sau một loạt cuộc rút lui trước các cuộc phản công của Ukraina ở phía Đông và phía Nam. Tuyên bố của Bộ Quốc phòng Nga cho biết việc cải tổ bộ chỉ huy nhằm cải thiện mối liên hệ giữa các nhánh quân sự và hiệu quả của cơ cấu chỉ huy.

Một blogger quân sự nổi tiếng đăng trên ứng dụng nhắn tin Telegram với tên Rybar cho biết Surovikin đã bị biến thành "kẻ dễ bị lợi dụng" vì những thất bại gần đây của quân đội Nga, bao gồm một cuộc tấn công của Ukraina vào một doanh trại Nga khiến ít nhất 89 binh sĩ Nga trong dịp năm mới. Surovikin được lệnh chỉ huy chiến dịch sau khi các cuộc tấn công của Ukraina làm xoay chuyển cục diện cuộc chiến và thu hút sự chú ý đến việc huấn luyện, trang bị và tinh thần kém cỏi của các lực lượng Nga.

Nếu các lực lượng thân Nga thành công trong việc chiếm Soledar, thì đó sẽ là bước đệm trong cuộc tấn công của Moskva nhằm chiếm khu công nghiệp Donbas phía Đông Ukraina. Thị trấn này sẽ là căn cứ để tấn công thành phố Bakhmut gần đó, nơi đã cầm cự trong nhiều tháng và là trung tâm đường tiếp tế ở miền Đông Ukraina.

(Nguồn: TTXVN)