Mỹ đang tiến tới bờ vực thẳm khi nợ nần chồng chất

Giám đốc điều hành của ngân hàng lớn nhất nước Mỹ đã đưa ra cảnh báo trong cuộc thảo luận tại Trung tâm Chính sách Lưỡng đảng vào thứ Sáu (26/1), khi ông được yêu cầu nhận định ý nghĩa của nợ đối với nền kinh tế nếu chính phủ liên bang không giải quyết được vấn đề.

Dimon bắt đầu phản ứng của mình bằng cách nhớ lại nền kinh tế Mỹ năm 1982, với lạm phát khoảng 12%, lãi suất cơ bản khoảng 21,5% và tỷ lệ thất nghiệp khoảng 10% và nợ khoảng 35% tổng sản phẩm quốc nội (GDP). Ông lưu ý rằng hiện nay, tỷ lệ nợ trên GDP là trên 100% và dự kiến sẽ đạt 130% vào năm 2035.

"Và đó là một cây gậy khúc côn cầu", Dimon nói, mô tả tốc độ tăng trưởng nợ sẽ xuất hiện như thế nào trên biểu đồ.

Ông nói rằng Mỹ vẫn chưa đạt đến cơn sốt "gậy khúc côn cầu", "nhưng khi nó bắt đầu, các thị trường trên toàn thế giới sẽ có một cuộc nổi dậy và đó là cách tồi tệ nhất có thể xảy ra, bởi vì người nước ngoài sở hữu khoản nợ 7.000 tỷ USD của chính phủ Mỹ".

"Đó là một vách đá, chúng tôi nhìn thấy nó", Dimon nói. "Còn khoảng 10 năm nữa, chúng ta đang đi với tốc độ 60 dặm một giờ để hướng tới nó". Dimon tiếp tục đồng ý với cựu Chủ tịch Hạ viện Paul Ryan, người đã gọi khoản nợ ngày càng tăng là "cuộc khủng hoảng dễ đoán nhất mà chúng tôi từng gặp phải".

Triển vọng về mức nợ liên bang rất ảm đạm, khi các nhà kinh tế ngày càng gióng lên hồi chuông cảnh báo về tốc độ chi tiêu nóng của Quốc hội và Nhà Trắng.

Những phát hiện mới nhất từ Văn phòng Ngân sách Quốc hội chỉ ra rằng nợ quốc gia Mỹ sẽ tăng gần gấp đôi trong ba thập kỷ tới. Đến cuối năm 2022, nợ của Mỹ đã tăng lên khoảng 97% GDP. Theo luật hiện hành, con số đó dự kiến sẽ tăng vọt lên 181% vào cuối năm 2053 - gánh nặng nợ sẽ vượt xa mọi kỷ lục trước đó.

Nếu khoản nợ đó thành hiện thực, nó có thể gây nguy hiểm cho vị thế kinh tế của Mỹ trên thế giới.

Sống trong thời kỳ lãi suất cao hơn

Ba trong số những động lực chính của lãi suất là lãi suất chính sách của Cục Dự trữ Liên bang (Fed), tăng trưởng kinh tế và lạm phát. Bắt đầu từ năm 2021, lạm phát bắt đầu tăng đáng kể và lãi suất cũng tăng theo ngay sau đó. 

Fed cũng phản ứng với sự gia tăng trở lại của lạm phát bằng cách tăng lãi suất quỹ liên bang mục tiêu lên hơn 5% từ gần 0 trong khoảng thời gian từ tháng 3/2022 đến tháng 7/2023. Vào cuối năm 2023, lãi suất Trái phiếu kho bạc 10 năm chuẩn được giao dịch ở mức cao nhất kể từ năm 2007.

Bill Merz, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu thị trường vốn tại US Bank Wealth Management, cho biết: "Ban đầu, lợi suất trái phiếu cao hơn phản ánh lạm phát gia tăng". "Năm nay, khi lạm phát giảm tốc, nền kinh tế Mỹ đã chứng tỏ sức mạnh đáng kinh ngạc vào năm 2023, điều này cũng có thể tác động đến kỳ vọng của các nhà đầu tư về lãi suất". 

Theo Merz, cả mức tăng trưởng cao hơn cũng như kỳ vọng về lãi suất chính sách của Fed vẫn ở mức cao trong một thời gian đều có thể góp phần tạo ra lợi suất.

Những cân nhắc khác cũng có hiệu lực. "Một yếu tố quan trọng là nguồn cung trái phiếu so với nhu cầu của người mua trái phiếu". Nếu Kho bạc cần phát hành thêm trái phiếu, điều đó sẽ dẫn đến nguồn cung lớn hơn. Merz cho biết: "Trong trường hợp đó, nguồn cung nhiều hơn có thể dẫn đến việc người mua yêu cầu lãi suất cao hơn để hấp thụ đợt phát hành mở rộng".

Việc phát hành trái phiếu kho bạc đã tăng lên để trang trải mức nợ ngày càng tăng. Kho bạc Mỹ có kế hoạch vay (bằng cách phát hành chứng khoán nợ Kho bạc) 776 tỷ USD trong quý 4/2023 và 816 tỷ USD trong quý 1/2024.

Khi nguồn cung nợ Kho bạc mở rộng, nhóm người mua chứng khoán Kho bạc đã giảm đi. Rob Haworth, giám đốc chiến lược đầu tư cấp cao tại US Bank Wealth Management, cho biết: "Người mua quan trọng nhất rời khỏi thị trường là Fed". 

Trong phần lớn thời gian của năm 2020 và 2021, Fed đã đầu tư khoảng 80 tỷ USD mỗi tháng vào các đợt phát hành nợ của Kho bạc Mỹ, trở thành một trong những người mua thống trị trên thị trường. 

Là một phần trong nỗ lực làm chậm tốc độ tăng trưởng kinh tế và kiềm chế lạm phát, Fed đã kết thúc chương trình mua trái phiếu vào năm 2022 và bắt đầu cho phép trái phiếu nắm giữ của họ dần trưởng thành. 

Haworth cho biết: "Sự vắng mặt của Fed trên thị trường hiện tại đặt thêm gánh nặng lên các nhà đầu tư tư nhân". "Fed cũng là người mua không nhạy cảm về giá, không đòi hỏi lợi suất cạnh tranh. Điều đó không đúng với các nhà đầu tư tư nhân".

Ngoài ra, sự quan tâm đến Kho bạc Mỹ đã giảm dần trong số những người mua nước ngoài, đặc biệt là chính phủ Trung Quốc. Haworth cho biết: "Sự quan tâm ngày càng giảm của Trung Quốc đối với chứng khoán Kho bạc một phần là do Mỹ đang giảm giao dịch với Trung Quốc". "Trung Quốc ít lo ngại hơn về việc quản lý tiền tệ của mình khi hoạt động thương mại giảm bớt".

Có thể dẫn đến lãi suất cao hơn?

Merz lưu ý rằng khả năng tồn tại tài chính dài hạn và các vấn đề tín dụng có thể, trong một số trường hợp nhất định, trở thành yếu tố ảnh hưởng đến lợi suất trái phiếu. Merz cho biết: "Nếu các nhà đầu tư lo ngại về khả năng Kho bạc Mỹ xử lý nợ và tránh vỡ nợ, điều đó có thể tác động đến lãi suất". 

Các cơ quan tín dụng như Fitch, Standard & Poor's và Moody's gần đây đã hạ chất lượng tín dụng của các khoản phát hành của Kho bạc Mỹ hoặc đưa ra cảnh báo về khả năng bị hạ cấp trong tương lai.

Haworth cho biết: "Câu hỏi có thể khiến các nhà đầu tư đang cân nhắc sử dụng tiền dài hạn để xử lý nợ Kho bạc Mỹ là liệu cuối cùng các khoản nợ của nước này có thể được thanh toán hay không". "Mặc dù chưa có sự đồng thuận về chính sách ở Washington, nhưng vẫn có kỳ vọng rằng Quốc hội Mỹ sẽ tìm cách cắt giảm chi tiêu và tăng thuế để giúp giải quyết vấn đề nợ".

Những vấn đề do nợ quốc gia tạo ra dường như không xảy ra ngay lập tức. Merz nói: "Nợ của chính phủ Mỹ ngày nay có thể quản lý được, nhưng khả năng duy trì mức nợ ngày càng tăng theo thời gian là vấn đề khiến một số nhà đầu tư lo ngại". 

Theo Merz, một câu hỏi quan trọng là chính phủ giải quyết thách thức này nhanh đến mức nào. "Nó giống như tiết kiệm để nghỉ hưu. Nếu bạn bắt đầu sớm trong đời, bạn có thể xây dựng được một tổ trứng khá lớn. Nếu bạn đợi đến tuổi 50 hoặc 60 mới giải quyết việc nghỉ hưu, bạn sẽ phải khai thác một tỷ lệ lớn hơn nhiều trong dòng tiền hiện tại của mình để tích lũy đủ tiền tiết kiệm và việc chờ đợi quá lâu có thể khiến các con số không thể hoạt động được".

Merz cho biết chính phủ Mỹ cũng ở trong tình trạng tương tự. Vấn đề nợ dài hạn được giải quyết càng sớm thì vấn đề sẽ càng ít đau đớn hơn.

(Nguồn: Fox Business/USbank)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin