Lô tài liệu bí mật an ninh quốc gia của Mỹ bị lộ: 'Cơn ác mộng đối với Five Eyes'

Các quan chức Mỹ chưa cho biết quy mô của vụ rò rỉ cùng với độ nhạy cảm của chính các tài liệu đó, nhưng các nhà phân tích cho rằng có thể có hơn 100 tài liệu và có thể gây thiệt hại lớn cho nước Mỹ và các đồng minh. Một quan chức tình báo cấp cao gọi vụ rò rỉ là "cơn ác mộng đối với Five Eyes", ám chỉ Hoa Kỳ, Anh, Úc, New Zealand và Canada, cái gọi là các quốc gia Five Eyes chia sẻ thông tin tình báo rộng rãi.

Các tài liệu mới nhất được tìm thấy trên Twitter và các trang khác vào hôm qua (7/4), một ngày sau khi các quan chức cấp cao của chính quyền Biden cho biết họ đang điều tra khả năng rò rỉ các kế hoạch chiến tranh đã được phân loại của Ukraina, bao gồm một đánh giá đáng báo động về khả năng phòng không đang yếu kém của Ukraina. Một slide, ngày 23/2, được dán nhãn "Secret/NoForn", nghĩa là nó không được chia sẻ với nước ngoài.

Bộ Tư pháp Mỹ cho biết họ đã mở một cuộc điều tra về vụ rò rỉ và đang liên lạc với Bộ Quốc phòng nhưng từ chối bình luận thêm.

Mick Mulroy, cựu quan chức cấp cao của Lầu Năm Góc, cho biết vụ rò rỉ các tài liệu mật cho thấy "một sự vi phạm an ninh nghiêm trọng" có thể cản trở kế hoạch quân sự của Ukraina. Ông nói: "Vì nhiều trong số này là hình ảnh của các tài liệu, nên có vẻ như đó là một vụ rò rỉ có chủ ý được thực hiện bởi một người nào đó muốn gây tổn hại cho các nỗ lực của Ukraina, Hoa Kỳ và NATO.

Một nhà phân tích đã mô tả những gì đã xuất hiện cho đến nay là "phần nổi của tảng băng chìm".

Các quan chức an ninh quốc gia cấp cao xử lý vụ rò rỉ lo lắng liệu thông tin xuất hiện trên mạng có phải là thông tin tình báo duy nhất bị phát tán?

Đến chiều 7/4, họ đã có câu trả lời. Ngay cả khi các quan chức tại Lầu Năm Góc và các cơ quan an ninh quốc gia đang điều tra nguồn gốc của các tài liệu xuất hiện trên Twitter và Telegram, thì một tài liệu khác lại xuất hiện trên 4chan, một bảng tin bên lề, ẩn danh. Tài liệu 4chan là một bản đồ nhằm thể hiện tình trạng chiến tranh ở thành phố Bakhmut miền đông Ukraina, nơi diễn ra một trận chiến khốc liệt kéo dài nhiều tháng.

Nhưng các tài liệu bị rò rỉ dường như vượt xa các tài liệu tuyệt mật về các kế hoạch chiến tranh của Ukraina. Các nhà phân tích an ninh đã xem xét các tài liệu tràn lan trên các trang mạng xã hội cho biết kho tài liệu ngày càng tăng cũng bao gồm các bản tóm tắt nhạy cảm về Trung Quốc, chiến trường quân sự ở Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương, Trung Đông và chủ nghĩa khủng bố.

Lầu Năm Góc cho biết trong một tuyên bố hôm 6/4 rằng, Bộ Quốc phòng Mỹ đang xem xét vấn đề. Vào thứ Sáu, khi các tiết lộ được mở rộng, các quan chức của bộ cho biết họ không có gì để bổ sung. Nhưng các quan chức trong một số cơ quan an ninh quốc gia thừa nhận cả việc gấp rút tìm ra nguồn rò rỉ và khả năng xảy ra điều mà một quan chức cho biết có thể là một lượng nhỏ thông tin mật được đăng tải đều đặn trên các trang web.

Các tài liệu về quân đội Ukraina xuất hiện dưới dạng các bức ảnh về các biểu đồ dự kiến cung cấp vũ khí, sức mạnh của quân đội và tiểu đoàn cũng như các kế hoạch khác. 

Các quan chức Lầu Năm Góc thừa nhận rằng chúng là tài liệu hợp pháp của Bộ Quốc phòng, nhưng các bản sao dường như đã bị thay đổi một số phần so với định dạng ban đầu. Ví dụ, các phiên bản sửa đổi đã phóng đại ước tính của Mỹ về số người chết trong chiến tranh ở Ukraina và đánh giá thấp số binh sĩ Nga thiệt mạng.

Các quan chức Ukraina và các blogger Nga ủng hộ chiến tranh cho rằng vụ rò rỉ là một phần trong nỗ lực đưa thông tin sai lệch của phía bên kia, nhằm gây ảnh hưởng đến cuộc tấn công mùa xuân có thể xảy ra của Ukraina nhằm giành lại lãnh thổ ở phía đông và phía nam của đất nước.

Một quan chức cấp cao của Ukraina nói rằng vụ rò rỉ dường như là một âm mưu của Nga nhằm làm mất uy tín của một cuộc phản công. Và các blogger Nga cảnh báo không nên tin vào bất kỳ thông tin nào, mà một blogger cho rằng có thể là sản phẩm của "tình báo phương Tây nhằm đánh lạc hướng chúng tôi".

Các quan chức an ninh quốc gia Mỹ đang cố gắng tìm ra thủ phạm. Một quan chức cho biết nhiều khả năng các tài liệu này không đến từ các quan chức Ukraina, vì họ không được tiếp cận với các kế hoạch cụ thể, vốn mang dấu ấn của các văn phòng thuộc Bộ Tổng tham mưu Lầu Năm Góc. Một quan chức thứ hai nói rằng việc xác định cách các tài liệu bị rò rỉ sẽ bắt đầu bằng việc xác định những quan chức nào có quyền truy cập chúng.

Theo Aric Toler, một nhà phân tích tại Bellingcat, trang web điều tra của Hà Lan, đợt tài liệu đầu tiên dường như đã được đăng vào đầu tháng 3 trên Discord, một nền tảng trò chuyện trên mạng xã hội phổ biến với những người chơi video.

Tại Ukraina, Trung tá Yurii Bereza, một chỉ huy tiểu đoàn của Lực lượng Vệ binh Quốc gia Ukraina có lực lượng đã chiến đấu ở miền đông đất nước trong những tháng gần đây, đã phủ nhận thông tin về vụ rò rỉ.

Ông lưu ý rằng chiến tranh thông tin đã trở nên khốc liệt đến mức "chúng ta không còn có thể xác định đâu là sự thật và đâu là lời nói dối". Đại tá Bereza nói: "Chúng ta đang ở giai đoạn khi cuộc chiến thông tin đôi khi còn quan trọng hơn cả những cuộc đụng độ trực tiếp trên mặt trận".

Các chuyên gia bên ngoài cho biết rất khó để đưa ra kết luận về việc ai đã tiết lộ thông tin và tại sao.

Kyle Walter, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu tại Logically, một công ty của Anh chuyên theo dõi thông tin sai lệch, cho biết nhiều người trên các kênh Telegram của Nga cho rằng những bức ảnh thương vong của Nga và Ukraina là một hoạt động "ảnh hưởng của phương Tây".

Ông Walter nói: "Bức ảnh cho thấy số tổn thất của Nga cao và số tổn thất của Ukraina tương đối thấp là một nỗ lực nhằm gieo rắc hoang mang ở Nga và các lực lượng Nga".

Theo Jonathan Teubner, giám đốc điều hành của FilterLabs AI, chuyên theo dõi tin nhắn ở Nga, trong khi những tiếng nói ủng hộ Điện Kremlin nói rằng vụ rò rỉ là một chiến dịch thông tin sai lệch của Mỹ hoặc Ukraina, nhà phân tích chính của ông nghĩ rằng đó có thể là một hoạt động của Nga nhằm gieo rắc sự ngờ vực giữa Washington và Kyiv.

Ông Walter cho biết, đây là một chiến thuật thông tin sai lệch thường xuyên của Nga nhằm thay đổi các tài liệu bị đánh cắp, bao gồm một số tài liệu được cho là bị rò rỉ từ chính phủ Ukraina. Tuy nhiên, vì chính phủ Ukraina bác bỏ những tài liệu này là bị thay đổi hoặc không phù hợp với ngữ cảnh nên nhìn chung chúng không thu hút được nhiều sự chú ý, ông nói thêm.

Ông Walter nói: "Có rất nhiều ví dụ về các tài liệu bị rò rỉ được sử dụng trong các chiến dịch tuyên truyền và đặc biệt là về mặt thông tin sai lệch. Nhưng điều gì đang xảy ra với những tài liệu này của Mỹ, "hiện vẫn chưa rõ ràng."

Ông Walter cho biết cuộc chiến Ukraina có nhiều vụ rò rỉ tài liệu hơn các cuộc xung đột khác, một phần là do vai trò của tình báo nguồn mở và tình báo giải mật trong cuộc chiến.

Ông Walter nói: "Chắc chắn đã có một sự gia tăng, nhưng đó chỉ là dấu hiệu cho thấy môi trường mở hiện nay chứ không phải là chiến thuật dành riêng cho cuộc chiến Ukraina".

(Nguồn: The New York Times)