Ấn Độ 'thách thức' ngôi vương về sản xuất của Trung Quốc khi chuỗi cung ứng dần thay đổi

Tamil Nadu có thủ đô Chennai được mệnh danh là "Detroit của Nam Á" vì mới được lựa chọn là trung tâm sản xuất ô tô, đã nhanh chóng mở rộng dấu ấn toàn cầu bằng cách tiếp đón ba nhà cung cấp hàng đầu cho Apple là Foxconn, Pegatron và Tata. 

Hãng logistic khổng lồ UPS đã thành lập một trung tâm công nghệ toàn cầu tại Chennai từ tháng 8 năm ngoái, trong khi công ty năng lượng tái tạo hàng đầu First Solar cũng nhanh nhẹn đầu tư vào một cơ sở sản xuất tại đây.

Chennai chỉ là một trong nhiều điểm nóng công nghiệp của Ấn Độ bắt đầu mở rộng khi các công ty toàn cầu tìm cách đa dạng hóa cơ sở sản xuất của họ trong bối cảnh cạnh tranh Mỹ-Trung ngày càng gia tăng và tốc độ tăng trưởng có dấu hiệu chững lại ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Hai thập kỷ trước, nền kinh tế của Trung Quốc và Ấn Độ cạnh tranh nhau và thường được so sánh như Rồng và Voi tại các cuộc họp của các nhà đầu tư, nơi những người tham dự sẽ tập trung vào thành tích tương đối của họ. Qua nhiều năm, Rồng đã đánh bại Voi để trở thành công xưởng của thế giới.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng Ấn Độ hiện đang chuẩn bị thực hiện chuyển hướng xoay trục và có thể sớm thách thức vị thế vượt trội về sản xuất của Trung Quốc trong bối cảnh trật tự thế giới đang thay đổi.

Tamil Nadu là một trong những câu chuyện thành công của Ấn Độ. Là "ngôi nhà" của hơn 130 công ty Fortune Global 500, bang Tamil Nadu nằm ở cực Nam của Ấn Độ gần đây đã vạch ra một chương trình khuyến khích nhằm khuyến khích các nhà đầu tư vượt ra ngoài việc lắp ráp các sản phẩm có giá trị thấp và sản xuất hàng hóa có giá trị cao.

"Những gì chúng ta đã thấy trong hai năm qua là sự quan tâm rất lớn đến việc thành lập các cơ sở sản xuất tiên tiến", Vishnu Venugopalan, Giám đốc điều hành của Guidance Tamil Nadu, cơ quan xúc tiến đầu tư của chính quyền bang cho biết, "các công ty cũng rất mong muốn thành lập các trung tâm năng lực toàn cầu tại Ấn Độ".

Sự quan tâm toàn cầu đối với Ấn Độ đã tăng lên kể từ khi Chính phủ của Thủ tướng Narendra Modi đưa ra các chính sách khuyến khích liên kết sản xuất cho các lĩnh vực như điện tử và thiết bị năng lượng tái tạo để thúc đẩy nền kinh tế 4 năm trước trong bối cảnh đại dịch.

Gần đây, chúng đã được mở rộng trong nỗ lực thúc đẩy đầu tư vào các công nghệ phức tạp như chế tạo vệ tinh và phương tiện phóng vào không gian.

Một loạt cải cách cũng đã được đưa ra để cắt giảm quan liêu, chẳng hạn như bộ luật thuế đơn giản hóa đã thúc đẩy hoạt động hậu cần, cải tạo cơ sở hạ tầng bao gồm các đường cao tốc huyết mạch, sân bay hoàn toàn mới và chương trình hiện đại hóa các tuyến đường sắt lỗi thời của đất nước.

Dự kiến sẽ có những thay đổi tiếp theo, khiến cổ phiếu của nhiều công ty Ấn Độ tăng vọt theo dự đoán - khi ông Modi và chính phủ của ông tìm kiếm nhiệm kỳ 5 năm lần thứ ba liên tiếp trong các cuộc thăm dò quốc gia từ tháng 4 đến tháng 6 năm nay.

Kevin Carter, người sáng lập Quỹ ETF Thương mại điện tử và Internet cho các thị trường mới nổi, hiện có một quỹ chuyên biệt tập trung vào Ấn Độ tên là INQQ chỉ ra hơn 50% dân số Ấn Độ dưới 30 tuổi. Ấn Độ, quốc gia đã vượt qua Trung Quốc để trở thành quốc gia đông dân nhất vào năm ngoái, cũng là nền kinh tế lớn tăng trưởng nhanh nhất thế giới.

"Khi bạn kết hợp nhân khẩu học và tăng trưởng, Ấn Độ sẽ vượt qua Trung Quốc về số lượng người tiêu dùng", Carter nói trong một hội thảo trực tuyến về đầu tư trong tháng này có tựa đề "Sự trỗi dậy của Ấn Độ: Đầu tư vào thị trường mới nổi hoàn hảo".

Ông nói thêm, một trong những nền tảng để lạc quan về Ấn Độ là cơ sở hạ tầng kỹ thuật số công cộng hàng đầu thế giới, cho phép hàng triệu người mở tài khoản ngân hàng và chuyển tiền ngay lập tức, làm tăng cơ sở người tiêu dùng trung lưu của quốc gia.

Carter cho biết, cơ sở hạ tầng kỹ thuật số này dự kiến sẽ sớm đưa thương mại điện tử phát triển - cho phép người tiêu dùng nhận hàng như hàng tạp hóa từ các cửa hàng do gia đình điều hành trong vòng vài phút, có thể mang lại nhiều cơ hội hơn.

Cải cách và cơ hội

"Không còn nghi ngờ gì nữa, đây là cơ hội dành cho Ấn Độ", Naushad Forbes, cựu Chủ tịch Liên đoàn Công nghiệp Ấn Độ, cho biết "Nó không chỉ đến từ sự cạnh tranh Mỹ-Trung và chiến lược "Trung Quốc cộng một" của các công ty toàn cầu, mà còn từ hai nguồn khác".

"Các chính sách nội bộ của Trung Quốc thực sự đang cản trở các nhà đầu tư nước ngoài và khiến họ phải tìm kiếm địa điểm khác. Mức lương tăng ở Trung Quốc cũng khiến việc bắt đầu các hoạt động lắp ráp đơn giản ở những nơi như Việt Nam, Bangladesh, Philippines và Ấn Độ trở nên tiết kiệm hơn".

Các quan chức Mỹ đã chỉ ra nhiều yếu tố khiến việc kinh doanh ở Trung Quốc của các công ty nước ngoài có thể gặp rủi ro, bất chấp những nỗ lực trấn an các nhà đầu tư. Tuy nhiên, Forbes cho biết khả năng Ấn Độ tận dụng tối đa sự đa dạng hóa ngày càng tăng của mỗi ngành là khác nhau.

"Các lĩnh vực công nghệ trung bình là những lĩnh vực mà Ấn Độ đang thể hiện nhiều hứa hẹn nhất", ông Naushad Forbes chia sẻ, đồng thời cho biết thêm các ngành như hóa chất đặc biệt, sản phẩm kỹ thuật và thực phẩm ăn liền là một trong những lĩnh vực có thế mạnh lớn nhất của nước này.

Nhưng Forbes tiếc nuối thực tế Ấn Độ không nắm bắt được cơ hội trong các lĩnh vực sử dụng nhiều lao động như may mặc. Ông nói: "Ấn Độ nên lo lắng về [điều này] vì tiềm năng tạo việc làm. Các nước láng giềng như Bangladesh đã có vị thế tốt hơn.

Forbes cho biết Delhi cũng đang thiếu một mánh khóe khi không tham gia các khối thương mại như Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực - một hiệp định thương mại tự do bao gồm Trung Quốc, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia, New Zealand và 10 quốc gia thành viên ASEAN.

Bất chấp mối quan hệ chặt chẽ với các quốc gia phương Tây, ông nói "Ấn Độ không phải là một phần của thương mại tự do quan trọng, nơi có nhiều sản phẩm tồn tại".

Các chuyên gia cho rằng việc Ấn Độ miễn cưỡng tham gia khối thương mại chủ yếu xuất phát từ sự hiện diện của Trung Quốc kể từ khi xảy ra xung đột biên giới vào năm 2020 khiến quan hệ ngoại giao rạn nứt. Tuy nhiên, nhiều sản phẩm như iPhone và xe điện vẫn cần linh kiện Trung Quốc mà Ấn Độ muốn tăng cường sản xuất.

Forbes cho biết Đông Nam Á, một điểm sáng tăng trưởng, cũng có thể giúp thúc đẩy hoạt động sản xuất của Ấn Độ.

"Tôi hy vọng chúng ta có cách tiếp cận ôn hòa hơn trong việc xác định lợi ích cá nhân của mình. Trung Quốc là một thị trường khổng lồ và không chỉ là nước xuất khẩu lớn mà còn là nước nhập khẩu lớn thứ hai", ông nói.

Theo các nhà quan sát cho biết, Delhi, gần đây đã ký một số thỏa thuận thương mại tự do mới và đang đàm phán các thỏa thuận khác với Anh và Liên minh châu Âu, cũng nên xem xét giảm thuế nhập khẩu trên diện rộng.

Upasana Chachra, chuyên gia kinh tế trưởng về Ấn Độ tại ngân hàng đầu tư đa quốc gia Morgan Stanley, cho biết: "Thuế nhập khẩu của Ấn Độ nằm trong số các thị trường mới nổi có mức thuế cao nhất, điều này đóng vai trò là một trong những yếu tố ngăn cản việc cải thiện khả năng hội nhập thị trường của Ấn Độ".

Các nhà phân tích cho biết, thuế nhập khẩu cao làm dấy lên lo ngại về việc Delhi quá bảo hộ các ngành công nghiệp trong nước - mặc dù các ngành biệt lập có thể được hưởng lợi. Tuy nhiên, chính phủ gần đây đã phát tín hiệu sẽ điều chỉnh lại một số loại thuế để thúc đẩy sản xuất.

Đầu tháng 3/2024, Delhi cho biết sẽ giảm thuế nhập khẩu đối với xe điện, cam kết đầu tư ít nhất 500 triệu USD và xây dựng một nhà máy sản xuất trong vòng 3 năm, có khả năng cho phép Tesla gia nhập thị trường.

"Ấn Độ chưa cởi mở lắm với thương mại. Ví dụ, xuất khẩu chiếm hơn 20% xuất khẩu của Trung Quốc một chút", Pushan Dutt, giáo sư kinh tế và khoa học chính trị tại trường kinh doanh INSEAD, cho biết.

"Căng thẳng địa chính trị và chiến lược Trung Quốc cộng mang đến cho Ấn Độ cơ hội duy nhất để trở thành một phần không thể thiếu trong chuỗi giá trị toàn cầu và sử dụng xuất khẩu làm động lực tăng trưởng".

Đồng thời, các chuyên gia cho biết, Ấn Độ nên tìm cách tăng cường việc làm trong các lĩnh vực sử dụng nhiều lao động như du lịch để phục vụ dân số trẻ và ngày càng tăng.

Thách thức về việc làm

Theo Forbes, khả năng cung cấp đủ việc làm là thách thức kinh tế lớn nhất của đất nước: "Chúng tôi đang cung cấp rất nhiều việc làm nhưng chủ yếu là ở những dịch vụ không chính thức, chứ không phải những việc làm chính thức có chất lượng tốt".

Các trường cao đẳng kỹ thuật ưu tú của Ấn Độ khó tuyển sinh hơn Harvard, với những sinh viên tốt nghiệp lừng lẫy từ Giám đốc điều hành Microsoft Satya Nadella đến Giám đốc điều hành Google Sundar Pichai, trong khi nguồn nhân lực khoa học và kỹ thuật của đất nước này đang phục vụ thế giới.

Subramani Ramakrishnan, Phó Chủ tịch Trung tâm Công nghệ UPS ở Ấn Độ, giải thích về hoạt động hậu cần của Mỹ: "Lực lượng nhân tài có tay nghề cao khổng lồ của Ấn Độ, đặc biệt trong lĩnh vực kỹ thuật và công nghệ thông tin, cung cấp cho chúng tôi những nguồn lực cần thiết cho những tiến bộ công nghệ mang tính đổi mới".

Tuy nhiên, hàng triệu thanh niên ở các thị trấn nhỏ và khu vực nông thôn vẫn gặp khó khăn trong việc thành thạo các kỹ năng cơ bản, mặc dù gần đây chính phủ đã đưa ra Chính sách Giáo dục Quốc gia mới nhằm cải thiện vấn đề.

"Lĩnh vực Ấn Độ tụt lại phía sau là đầu tư vào giáo dục. Trong khi tự hào về các tổ chức tiêu chuẩn thế giới như IIT (Viện Công nghệ Ấn Độ), Ấn Độ cần đầu tư vào giáo dục cơ bản và trung học", ông Pushan Dutt, giáo sư kinh tế và khoa học chính trị tại INSEAD, cho biết. "Chất lượng trường học và giáo viên kém và biến đổi; tình trạng giáo viên vắng mặt diễn ra phổ biến và số lượng trường đại học không theo kịp tốc độ tăng nhanh số lượng thanh niên tham gia lực lượng lao động".

Theo số liệu mới nhất từ Ngân hàng Thế giới, gần 1/4 thanh niên Ấn Độ, tương đương 23,22% thanh niên trong độ tuổi từ 15 đến 24, thất nghiệp vào năm 2022.

Tuy nhiên, luật lao động vẫn còn cồng kềnh, vẫn là một trong những trở ngại lớn nhất từ di sản quan liêu của đất nước, Dutt nói và nói thêm rằng hệ thống tòa án hỗ trợ hầu như không giúp ích gì cho vấn đề.

Mặc dù đã được quốc hội thông qua, bộ luật lao động mới vẫn chưa được thực thi sau sự phản đối của các liên đoàn lao động phản đối các quy định và hạn chế về tuyển dụng và sa thải dễ dàng hơn đối với hoạt động của họ.

Tăng trưởng sản xuất vừa chớm nở

Lời hứa về nhiều cải cách và tăng trưởng hơn nữa đã tạo ra một thế hệ doanh nghiệp mới hướng đến việc mở ra các mô hình sản xuất mới.

Bharath Krishna Rao Potluri, đồng sáng lập và Giám đốc điều hành của Emobi Manufactury, công ty đang tìm cách tiên phong sản xuất xe hai bánh giá rẻ cho Ấn Độ trong mối quan hệ đối tác chiến lược với Honda và Musashi Seimitsu Industry Co. của Nhật Bản, phục vụ cho các doanh nghiệp thực hiện giao hàng chặng cuối cho biết "Chúng tôi đang rời xa khái niệm nhà máy lớn và chúng tôi tin tưởng nhiều hơn vào các nhà máy vi mô, sẽ được phân bổ theo khu vực hơn và gần hơn với các điểm tiêu dùng". Nhà máy vi mô đầu tiên của Emobi ở Bengaluru, thủ phủ bang Karnataka, sẽ bắt đầu sản xuất vào tháng 7 năm nay.

Potluri thừa nhận các công ty Trung Quốc, những công ty hàng đầu thế giới về xe điện, đã có khởi đầu từ 10-15 năm, nhưng ông hy vọng sẽ thu hẹp khoảng cách bằng các công nghệ mới, kỹ thuật tiết kiệm và tích hợp phát triển phần mềm vào xe.

Các giám đốc điều hành trong ngành cho biết ngành công nghiệp Ấn Độ có thể vạch ra một con đường tăng trưởng mới bằng cách kết hợp các thế mạnh truyền thống về phát triển phần mềm với sản xuất. Trong một số lĩnh vực, chẳng hạn như hóa chất đặc biệt, các sản phẩm kết hợp các chuyên ngành này đã được bán.

"Triển vọng dài hạn của Ấn Độ rất lạc quan". Aditi Raman, chuyên gia kinh tế tại Moody's Analytics cho biết, nhu cầu trong nước sẽ vẫn là động lực tăng trưởng quan trọng, với đầu tư mạnh mẽ và chi tiêu chính phủ là đầu vào quan trọng.

Bà nói thêm rằng mặc dù có nhiều cơ sở sản xuất hơn có khả năng xuất hiện, nhưng Ấn Độ vẫn cần giải quyết những khoảng cách rõ ràng giữa cơ sở hạ tầng thành thị và nông thôn vốn dẫn đến sự chênh lệch, chẳng hạn như chi phí nhiên liệu khác nhau trên khắp đất nước.

Các nhà phân tích cho rằng bối cảnh đầu tư không đồng đều sẽ cản trở tham vọng sản xuất của nước này vì cơ sở hạ tầng vật chất mạnh mẽ và bộ máy quan liêu tối thiểu là rất quan trọng đối với các công ty toàn cầu đang tìm cách chuyển hoạt động ra khỏi Trung Quốc.

Rõ ràng là Ấn Độ vẫn còn một chặng đường dài để bắt kịp người hàng xóm khổng lồ ở phía bắc.

"Một chỉ số là quy mô của các nhà máy. Srividya Jandhyala, phó giáo sư quản lý tại Trường Kinh doanh ESSEC, Châu Á-Thái Bình Dương ở Singapore, cho biết ở Ấn Độ, chúng có xu hướng nhỏ so với Trung Quốc, nhưng chúng đang phát triển về quy mô khi cơ sở hạ tầng trở nên tốt hơn.

Các nhà phân tích cho biết hầu hết các công ty toàn cầu đang muốn rời khỏi Trung Quốc hiện đang thử nghiệm bằng cách chuyển một số năng lực sản xuất, nhưng họ không di chuyển tất cả mọi thứ cùng một lúc.

Subhabrata Sengupta, đối tác của công ty tư vấn chiến lược tập trung vào châu Á Avalon Consulting, cho biết: "Nhiều công ty trên toàn cầu sẽ vẫn gắn bó chặt chẽ với Trung Quốc, [mặc dù] họ có thể có cơ sở vật chất kỳ lạ ở chỗ này chỗ kia".

Ông nói, một trong những lý do chính cho điều này là Trung Quốc chiếm gần 1/3 nhu cầu toàn cầu ở một số danh mục sản phẩm, trong khi nước này cũng đã xây dựng toàn bộ hệ sinh thái sản xuất.

Sengupta cho biết: "Vì vậy, ngay cả trong một số trường hợp dây chuyền lắp ráp cuối cùng đã được chuyển từ Trung Quốc sang Việt Nam hoặc Ấn Độ, bạn vẫn có thể thấy các linh kiện vẫn có nguồn gốc từ Trung Quốc. Các trung tâm của các chuỗi cung ứng này vẫn còn ở Trung Quốc".

Trong khi đó, các công ty Ấn Độ chỉ đang ở giai đoạn đầu phát triển chuỗi cung ứng như vậy.

"Rất nhiều công ty ở Ấn Độ lắp ráp bảng mạch nhưng rất ít công ty thực sự sản xuất bảng mạch. Vì vậy, theo tôi, mọi thứ mới chỉ là khởi đầu, mặc dù đã có một chút tiến bộ", Sengupta nói.

Bernard Aw, nhà kinh tế trưởng APAC tại Coface, một công ty bảo hiểm tín dụng toàn cầu, cho biết, lĩnh vực sản xuất của Ấn Độ chỉ chiếm 17% tổng sản phẩm quốc nội, so với 28% ở Trung Quốc.

Ông nói: "Nhưng không còn nghi ngờ gì nữa, hoạt động sản xuất của Ấn Độ đang phát triển và danh mục sản phẩm đang phát triển để bao gồm các hoạt động có giá trị cao hơn như điện tử".

Các công ty toàn cầu như Apple dự kiến sẽ chuyển một lượng đáng kể hoạt động sản xuất điện thoại và linh kiện sang Ấn Độ trong vòng 2 đến 3 năm tới để đa dạng hóa chuỗi cung ứng của họ ra khỏi Trung Quốc và xây dựng khả năng phục hồi tốt hơn trước những gián đoạn có thể xảy ra.

Nhưng động thái này dường như "được thúc đẩy nhiều hơn bởi những cân nhắc chính trị" và "sự thay đổi như vậy có thể giúp Ấn Độ hướng tới quá trình công nghiệp hóa nhanh hơn", Aw nói. "Rõ ràng, đây là cơ hội để Ấn Độ nắm bắt, bằng cách không chỉ có các chính sách thúc đẩy trực tiếp lĩnh vực sản xuất mà còn có chính sách đầu tư vào y tế công cộng, giáo dục và cơ sở hạ tầng vật chất".

(Nguồn: SCMP)