Vì sao cả Nga và Ukraina cùng quyết chiến vì Bakhmut?

Sau 8 tháng chiến đấu, lực lượng của Ukraina bị bao vây từ ba phía, đường tiếp tế của Kiev đang bị suy yếu và Moskva chỉ kiểm soát được hơn 2/3 Bakhmut, trong đó có một phần của trung tâm thành phố. Tuy nhiên, Ukraina vẫn cam kết tiếp tục bảo vệ thành phố và đang tham gia vào các cuộc giao tranh ác liệt trên đường phố ở các quận phía Tây ngay cả khi cả hai bên đều chịu thương vong nặng nề.

Một số nhà phân tích quân sự hàng đầu của phương Tây gợi ý Ukraina nên rút lui về một tuyến phòng thủ kiên cố mới, nhưng Kiev vẫn kiên trì bám trụ. Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky từng mô tả "pháo đài Bakhmut" là biểu tượng của sự kháng cự làm hao mòn quân đội Nga, nhưng vào hôm 5/4, ông tuyên bố rằng binh sĩ của ông có thể rút lui nếu có nguy cơ bị bao vây.

Đối với Moskva, sự sụp đổ của thành phố với tên gọi Artyomovsk dưới thời Liên Xô sẽ là chiến thắng lớn đầu tiên kể từ giữa năm 2022 và thúc đẩy mở rộng cuộc chiến tại Ukraina. Nước này cũng tuyên bố đang tiêu diệt lực lượng Ukraina.

Thông tin về Bakhmut

Thành phố này nằm ở vùng Donetsk của Ukraina, một phần của khu vực công nghiệp hóa Donbass chủ yếu nói tiếng Nga mà Moskva muốn sáp nhập bằng "chiến dịch quân sự đặc biệt".

Trước chiến tranh, Bakhmut có 70.000-80.000 dân và tháng trước, Phó Thủ tướng Ukraina Iryna Vereshchuk cho biết tại đây chỉ còn gần 4.000 dân, trong đó có 38 trẻ em. Theo Ủy ban Chữ thập đỏ quốc tế (ICRC), những người ở lại đang tìm cách tồn tại trong những nơi trú ẩn dưới lòng đất dưới sự pháo kích dữ dội.

Khu vực giết chóc?

Con số thương vong được các bên tham chiến giữ bí mật, nhưng Mỹ ước tính đã có hàng chục nghìn binh sĩ Nga thiệt mạng và nhiều người trong số đó là tù nhân Nga do công ty quân sự tư nhân Wagner tuyển mộ. Còn theo một quan chức thân Nga nói hôm 5/4, Nga đã tiêu diệt 15.000-20.000 quân Ukraina.

Mykhailo Podolyak, Trợ lý của Zelensky, cho biết Ukraina tiếp tục chiến đấu ở Bakhmut vì trận chiến đang kìm hãm các đơn vị tốt nhất của Nga và làm suy yếu họ trước một cuộc phản công mùa Xuân đã được lên kế hoạch của Ukraina.

Nhà phân tích quân sự người Ba Lan Konrad Muzyka, sau chuyến đi đến Bakhmut cùng đồng nghiệp vào tháng 3/2023, cho rằng việc bám trụ tại thành phố này không còn ý nghĩa quân sự nữa. Muzyka cho rằng "quyết định bảo vệ Bakhmut bây giờ là quyết định chính trị chứ không phải quân sự" khi quy mô và chi phí thiệt hại của Ukraina hiện vượt xa lợi ích của việc giữ lại thành phố này.

Bàn đạp cho Nga?

Là trung tâm giao thông và hậu cần của khu vực, Bakhmut sẽ hữu ích cho các lực lượng Nga nhưng còn tùy thuộc vào mức độ nguyên vẹn về cơ sở hạ tầng của thành phố này. Quan trọng hơn, đây sẽ tạo bàn đạp để Nga tiến đánh hai thành phố lớn hơn mà nước này thèm muốn từ lâu ở khu vực Donetsk, đó là Kramatorsk và Sloviansk. Cả hai thành phố này đều nằm trong tầm bắn của pháo binh Nga. Moskva cần kiểm soát cả hai để hoàn thành cái mà họ gọi là "giải phóng Cộng hòa Nhân dân Donetsk".

Vào tháng trước, Zelensky nói với CNN rằng ông sợ Nga sẽ có "con đường rộng mở" tới hai thành phố kể trên nếu chiếm được Bakhmut, đồng thời khẳng định việc ông ra lệnh giữ thành phố này là một quyết định chiến thuật.

Thị trấn Chasiv Yar gần đó, ở phía Tây Bakhmut, có thể sẽ là mục tiêu tấn công tiếp theo của Nga, mặc dù thị trấn này nằm trên vùng đất cao hơn và lực lượng Ukraina được cho là đã xây dựng các công sự phòng thủ gần đó.

Các nhà phân tích và ngoại giao phương Tây nghi ngờ Nga có thể nhanh chóng tận dụng việc chiếm được Bakhmut sau khoảng thời gian dài chiến đấu ở đó - với việc pháo kích thành phố từ tháng 5/2022 và tấn công trên bộ vào tháng 8/2022.

Cuộc rút quân hỗn loạn của Nga khỏi vùng Đông Bắc Ukraina năm ngoái khiến họ mất đi phần lãnh thổ mà lẽ ra sẽ tạo thuận lợi cho các lực lượng của nước này trong việc chiếm giữ các thành phố như Sloviansk sau khi kiểm soát được Bakhmut.

Cú hích tâm lý?

Đối với Nga, Bakhmut sẽ là chiến thắng khích lệ tinh thần trên chiến trường sau chuỗi thất bại vào năm ngoái. Đối với Ukraina, mất Bakhmut có thể làm suy giảm tinh thần, ngay cả khi thành phố này không tạo ra nhiều khác biệt chiến lược.

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg cũng như các chuyên gia quân sự phương Tây đều không cho rằng việc Bakhmut sụp đổ sẽ mang tính biểu tượng. Tuy nhiên, trong một dấu hiệu cho thấy tầm quan trọng của Bakhmut đối với Kiev, Zelensky đã tặng Quốc hội Mỹ một lá cờ chiến có chữ ký của những người bảo vệ thành phố khi ông thăm Mỹ vào tháng 12/2022.

Theo Michael Kofman, chuyên gia về quân đội Nga tại tổ chức tư vấn CAN có trụ sở tại Mỹ, việc cố giữ thành phố giúp duy trì sự hỗ trợ từ các nước phương Tây, chứng tỏ điều đó đang tạo ra sự khác biệt.

Trao đổi với hãng tin AP vào tháng trước, Zelensky cho biết chiến thắng của Nga ở Bakhmut sẽ làm dấy lên lời kêu gọi từ cộng đồng quốc tế và từ bên trong Ukraina về giải pháp hòa bình, điều mà ông không muốn làm. Tuy nhiên, nếu Bakhmut thất thủ, Ukraina có thể tự hào rằng tại đây Nga đã bị cầm chân quá lâu và phải trả giá đắt cho thành phố này, đồng thời cho thấy bất kỳ nỗ lực nào của Nga nhằm chiếm thêm lãnh thổ cũng sẽ phải trả giá đắt tương tự.

Chiến thắng cho Wagner?

Việc chiếm được thành phố sẽ là động lực cho Wagner và người sáng lập Yevgeny Prigozhin, người luôn khao khát được công khai hoạt động.

Cựu tù nhân 61 tuổi, ông trùm cung cấp dịch vụ ăn uống, người đang bị trừng phạt ở phương Tây, đã cố gắng lấy lòng Putin và biến thành công trên chiến trường của ông ta thành ảnh hưởng chính trị.

Trong khi ngày càng có nhiều bằng chứng cho thấy Điện Kremlin đã hành động để hạn chế điều mà họ coi là ảnh hưởng chính trị quá mức của Prigozhin, không ai có thể phủ nhận rằng lính đánh thuê của Wagner, bao gồm cả những tù nhân do Prigozhin tuyển mộ, đã đóng vai trò chính như những lính chiến.

Một số chuyên gia quân sự phương Tây tin rằng Ukraina đặt mục tiêu tiêu diệt Wagner khiến lực lượng này không thể nhanh chóng chỉnh đốn hàng ngũ để sớm gây ra mối đe dọa ở những nơi khác mặc dù họ đang tích cực tuyển mộ.

Prigozhin đã thừa nhận rằng lực lượng lính đánh thuê của ông đã bị thiệt hại nặng nề và ông cần thêm sự hỗ trợ từ quân đội chính quy để tiếp tục tiến ra ngoài Bakhmut nếu lực lượng của ông chiếm được nó.

Thượng tướng Oleksandr Syrskyi, Tư lệnh Lục quân Ukraina, gần đây phát biểu: "Việc bảo vệ Bakhmut là một nhu cầu quân sự. Kẻ thù đang tổn thất đáng kể về nhân lực, vũ khí và thiết bị quân sự nhưng vẫn tiếp tục tấn công".

(Nguồn: TTXVN/Reuters)