Sự phục hồi của vàng và Bitcoin báo hiệu những vấn đề lớn đối với USD

Thực tế là Bitcoin đã quay trở lại cuộc chơi – hiện giao dịch trên mức 43.000 USD, tăng hơn gấp đôi trong năm nay – sẽ khó giảm bớt căng thẳng trên các sàn giao dịch từ Tokyo đến Mumbai.

Rõ ràng, đồng USD đang trượt dốc do Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) được cho là đã hoàn tất quá trình tăng lãi suất để kiềm chế lạm phát. Tuy nhiên, vấn đề thực sự là ba mối lo ngại đang trở thành tâm điểm và báo trước một năm 2024 đầy khó khăn ở châu Á.

Thứ nhất, hậu quả từ chính sách thắt chặt mạnh mẽ nhất của Fed kể từ giữa những năm 1990 đã đổ xuống. Thứ hai, lo lắng về việc con tàu kinh tế Mỹ phá hủy quỹ đạo tài chính của nó. Và thứ ba, sự phân cực chính trị ở Washington đang khiến tình trạng tín dụng AAA của nền kinh tế lớn nhất thế giới gặp rủi ro.

Ở một khía cạnh nào đó, việc USD đạt đến đỉnh cao là một điều gì đó nhẹ nhõm. Chuyên gia Alexandra Dimitrijevic, người đứng đầu bộ phận nghiên cứu toàn cầu tại S&P Global, lưu ý rằng sức mạnh của đồng USD "đang gia tăng áp lực lên nhiều" thị trường mới nổi "với khoản nợ ước tính 46 tỷ USD sắp đáo hạn vào năm tới, ngoại trừ Trung Quốc".

Bài học cũ

Những giai đoạn đồng USD mạnh không có xu hướng có lợi cho các nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu của châu Á. Sự tăng giá mạnh mẽ của đồng USD mà thế giới đã chứng kiến trong vài năm qua đã thu hút một lượng vốn không cân xứng, tước đi nguồn đầu tư rất cần thiết của châu Á.

Cơn "cơn thịnh nộ" của Fed năm 2013 là lời nhắc nhở về hiện tượng này. Nhưng vấn đề thực sự của châu Á là giai đoạn 1994-1995, cũng là lần cuối cùng Fed cắt giảm mạnh lãi suất sau khi tăng lãi suất ngắn hạn, chỉ trong 12 tháng. Đến năm 1997, sự phục hồi kéo dài nhiều năm của đồng USD và lãi suất trái phiếu Mỹ tăng cao đã khiến việc neo giá tiền tệ không thể đứng vững được.

Đầu tiên là việc Thái Lan phá giá đồng baht một cách hỗn loạn vào tháng 7/1997. Tiếp theo, Indonesia và Hàn Quốc bãi bỏ việc neo tỷ giá hối đoái với USD. Sự hỗn loạn đã đẩy Philippines và Malaysia đến bờ vực, sau đó Malaysia áp đặt các biện pháp kiểm soát vốn một cách tuyệt vọng.

Chẳng bao lâu, các nhà đầu tư toàn cầu bắt đầu lo lắng rằng Nhật Bản và Trung Quốc cũng có thể bị sốc. Khi đó, xuất hiện lo ngại Trung Quốc có thể phá giá đồng nhân dân tệ, gây ra làn sóng hỗn loạn mới tại các thị trường lân cận. Nhưng may mắn thay, Bắc Kinh đã không làm điều đó.

Trong khi đó, Nhật Bản đã gây ra "thảm kịch" nghiêm trọng toàn cầu vào tháng 11/1997 khi Công ty Chứng khoán Yamaichi sụp đổ. Sự thất bại của biểu tượng 100 tuổi ở Nhật Bản đã làm rung chuyển thị trường khắp nơi. 

Nhật Bản không quá lớn để thất bại nhưng quá lớn để cứu vãn. May mắn thay, các quan chức ở Tokyo đã giữ cho sự sụp đổ đó không trở thành một cú sốc mang tính hệ thống toàn cầu.

Và những vấn đề mới ngày nay

Bây giờ châu Á phải đối mặt với một cú sốc lớn từ hướng khác. Sự mất niềm tin của thị trường đối với đồng USD là một rủi ro hệ thống thậm chí còn lớn hơn và cấp bách hơn.

Sự ổn định của USD đã bị lung lay vào giữa tháng 11 khi Moody's Investor Service đe dọa hạ xếp hạng của Mỹ. Điều đó có nghĩa là Washington sẽ mất xếp hạng AAA, có khả năng khiến lợi suất trái phiếu kỳ hạn 10 năm của Mỹ tăng vọt.

Mới đây, ngày 5/12, Moody's đã hạ triển vọng trái phiếu chính phủ Trung Quốc từ "ổn định" xuống "tiêu cực". Ít nhất, đó là dấu hiệu cho thấy mối lo ngại toàn cầu ngày càng sâu sắc về mức nợ của Bắc Kinh.

Tuy nhiên, mối đe dọa dai dẳng về việc hạ mức xếp hạng tín dụng của Mỹ có thể làm lu mờ bất kỳ sự xoa dịu nào từ việc Fed kiềm chế tăng lãi suất.

Các nhà phân tích của Moody's cho biết: "Trong bối cảnh lãi suất cao hơn, không có các biện pháp chính sách tài khóa hiệu quả để giảm chi tiêu hoặc tăng thu nhập của chính phủ, Moody's dự đoán thâm hụt tài chính của Mỹ sẽ vẫn rất lớn, làm suy yếu đáng kể khả năng trả nợ".

Điều này đã dẫn đến sự phản đối mạnh mẽ từ Washington. Thứ trưởng Tài chính Wally Adeyemo cho biết vào tháng trước: "Chúng tôi không đồng ý với việc chuyển sang triển vọng tiêu cực". "Nền kinh tế Mỹ vẫn mạnh mẽ và trái phiếu Kho bạc Mỹ là tài sản an toàn và thanh khoản ưu việt trên thế giới".

Nhưng mọi chuyện sẽ không như vậy nếu các ngân hàng trung ương toàn cầu nghĩ khác. 10 tổ chức tích trữ tiền tệ lớn nhất châu Á đang nắm giữ hơn 3.200 tỷ USD trái phiếu Kho bạc Mỹ. Tokyo là ngân hàng cho vay lớn nhất với khoản đầu tư 1.100 tỷ USD, điều này hẳn đã gây ra nhiều đêm mất ngủ tại Ngân hàng Nhật Bản.

Bắc Kinh, người cho vay số 2 của Washington, đang cố gắng giảm quy mô nắm giữ đồng USD của mình. Trong thập kỷ qua, tính đến đầu tháng 11, giá trị trái phiếu Kho bạc Mỹ do Trung Quốc nắm giữ đã giảm khoảng 40%, xuống còn hơn 860 tỷ USD. Sự ác cảm ngày càng tăng của Trung Quốc đối với đồng USD đang gây ngạc nhiên cho các văn phòng chính phủ và sàn giao dịch trên khắp thế giới.

Tương tự, một đợt phục hồi mạnh mẽ mới của vàng đã lần đầu tiên đẩy giá giao ngay lên trên 2.100 USD/ounce. Có một số lời giải thích được chấp nhận rộng rãi về sự sụt giảm của đồng USD, trong đó hầu hết tập trung vào việc đặt cược rằng động thái tiếp theo của Fed sẽ là cắt giảm lãi suất hoặc căng thẳng địa chính trị sẽ gia tăng một cách nguy hiểm vào năm 2024.

Mọi thứ có thể không suôn sẻ đối với châu Á nếu sự suy giảm của đồng USD diễn ra hỗn loạn. Nếu cảm giác bất ổn toàn cầu sâu sắc không mang lại lợi ích cho USD, nhiều nhà đầu tư có thể quay lưng lại với nó.

Như các chủ ngân hàng hàng đầu của Mỹ, trong đó Giám đốc điều hành JPMorgan Chase Jamie Dimon cảnh báo, nền kinh tế toàn cầu hiện đang phải đối mặt với loạt rủi ro nguy hiểm nhất trong nhiều thập kỷ.

Dimon không đơn độc với quan điểm đó. Chiến lược gia John Reade của Hội đồng Vàng Thế giới nói với CNN: "Môi trường rủi ro địa chính trị dường như đã thay đổi". Không chỉ vì xung đột ở Ukraina, không chỉ vì những điều khủng khiếp đang diễn ra ở Israel và Gaza, mà còn vì căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc".

(Nguồn: Asia Times)