Mỹ có thể đã rút được kinh nghiệm từ những sai lầm với Nga

Nhà Trắng hôm 9/8 tuyên bố cấm một số khoản đầu tư của Mỹ vào Trung Quốc trong các công nghệ nhạy cảm như chip máy tính, trong động thái mới nhất củng cố việc Washington tách khỏi Bắc Kinh trong bối cảnh nhận thấy các rủi ro an ninh quốc gia.

Các nhà phân tích cho biết, Mỹ đang thực hiện các động thái như vậy với sự quan tâm đến căng thẳng gia tăng ở Đài Loan, vì hậu quả tiềm ẩn từ một cuộc xung đột giữa Trung Quốc và Đài Loan sẽ là "không thể tưởng tượng được".

Tổng thống Mỹ Joe Biden cho biết sắc lệnh hành pháp, sẽ có hiệu lực vào năm tới, nhằm đảm bảo rằng quân đội Trung Quốc không được hưởng lợi từ công nghệ và tài trợ của Mỹ, đặc biệt là trong các lĩnh vực "chống lại khả năng của Mỹ và đồng minh".

Những động thái như vậy đôi khi được gọi là "sự tách rời" của hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, mặc dù Mỹ ưa thích thuật ngữ "giảm rủi ro" hơn.

Bắc Kinh đã đáp trả lại thông báo hôm 10/8, với việc Bộ Ngoại giao cho biết họ "kiên quyết phản đối" cái mà họ gọi là "sự ép buộc kinh tế trắng trợn và bắt nạt công nghệ" của Mỹ. Đại sứ Trung Quốc tại Washington trước đó đã cảnh báo rằng Bắc Kinh sẽ trả đũa các biện pháp như vậy.

"Những ý tưởng phủ đầu này về việc tách rời — chuyển sản xuất và các cơ sở sản xuất từ Trung Quốc sang Ấn Độ... tất cả đều được thực hiện nhằm giải quyết các xung đột tiềm ẩn, để khi nó nổ ra, chẳng hạn như ở Đài Loan, việc áp đặt một số hạn chế sẽ không quá gay gắt", Olena Yurchenko, cố vấn tại Hội đồng An ninh Kinh tế Ukraina cho biết. 

Yurchenko, người đã nói chuyện với CNBC trước thông báo hôm thứ Tư, gọi quy mô rủi ro liên quan đến Đài Loan là "không thể tưởng tượng được".

Đài Loan đã được cai trị độc lập với Trung Quốc kể từ khi kết thúc cuộc nội chiến vào năm 1949, nhưng Bắc Kinh coi hòn đảo này là một phần lãnh thổ của mình.

Tranh chấp về Đài Loan là một điểm nóng toàn cầu, với hầu hết ở phương Tây coi đây là một quốc gia tự trị. Trong khi đó, Bắc Kinh đã kêu gọi "thống nhất" với Đài Loan, năm ngoái mô tả tình trạng của hòn đảo này trong sách trắng là một phần "không thể thay đổi" của Trung Quốc.

Nhà phân tích nổi tiếng diều hâu của Trung Quốc Kyle Bass, người cho biết ông đã tham khảo ý kiến của các chuyên gia quân sự, nói với CNBC hôm thứ Ba, ông tin rằng Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có thể phát động một cuộc tấn công vào Đài Loan vào đầu năm tới. 

Ông trích dẫn việc Bắc Kinh gần đây tăng cường các cuộc tập trận quân sự quanh eo biển Đài Loan. CNBC không thể xác minh độc lập khẳng định của Bass.

Chính phủ Trung Quốc đã không trả lời ngay lập tức yêu cầu bình luận của CNBC về những khẳng định của Bass. Tuy nhiên, trước đây họ đã nói rằng vấn đề với Đài Loan là vấn đề nội bộ và các cuộc tập trận quân sự của họ là để đáp trả các cuộc gặp lặp đi lặp lại giữa nhà lãnh đạo Đài Loan và các đại diện của Mỹ - một lằn ranh đỏ đối với Bắc Kinh.

Học bài học từ nước Nga

Mỹ đã thẳng thắn đặt mục tiêu giảm rủi ro từ Trung Quốc, với việc chính quyền Biden tăng cường các biện pháp trong vài tháng qua trong bối cảnh căng thẳng toàn cầu gia tăng sau cuộc tấn công toàn diện của Nga vào Ukraina.

Hội đồng An ninh Kinh tế của Ukraina Yurchenko, người có công việc theo sát địa chính trị và quan hệ quốc tế, cho biết thời điểm diễn ra hai sự kiện không phải là ngẫu nhiên.

Bà nói: "Đây là một bài học dài hạn mà các chính phủ phương Tây cố gắng học hỏi từ những gì họ đã chứng kiến ở Nga".

Các đồng minh phương Tây đã áp đặt các biện pháp trừng phạt chưa từng có đối với Nga để đáp trả cuộc chiến đang diễn ra của nước này. Tuy nhiên, phân tích của CNBC cho thấy Moscow có thể lách lệnh trừng phạt bằng cách dựa vào các nước trung gian để giúp họ nhập khẩu hàng hóa phương Tây, bao gồm cả công nghệ tiên tiến cho thiết bị quân sự.

Elina Ribakova, thành viên cao cấp tại Viện Kinh tế Quốc tế Peterson, nói rằng Trung Quốc đang theo dõi chặt chẽ cách tiếp cận của phương Tây đối với Nga. Trung Quốc được coi là trung gian chính cung cấp công nghệ phương Tây cho quân đội Nga.

"Nếu chúng ta không hiệu quả với Nga, nếu Trung Quốc là bên đóng vai trò chính trong việc giúp Nga phá vỡ các biện pháp kiểm soát xuất khẩu này, thì làm sao chúng ta sẽ có hiệu quả chống lại Trung Quốc nếu có điều gì đó xảy ra với Đài Loan?", Ribakova nói.

Chính phủ Trung Quốc đã không trả lời yêu cầu bình luận về tuyên bố của Ribakova và Yurchenko.

Các biện pháp trừng phạt của phương Tây đối với Moscow tiếp tục được áp dụng, gần một năm rưỡi sau khi các lực lượng Nga vượt qua biên giới Ukraina.

Vương quốc Anh hôm thứ Ba đã công bố các biện pháp trừng phạt mới đối với một loạt doanh nghiệp nước ngoài bị cáo buộc cung cấp vũ khí và linh kiện cho lực lượng Nga để sử dụng chống lại Ukraina.

Điều này diễn ra sau khi Liên minh Châu Âu đưa ra gói trừng phạt mới vào tháng 6, bao gồm một công cụ chống lách luật nhằm hạn chế việc "bán, cung cấp, chuyển giao hoặc xuất khẩu" hàng hóa và công nghệ bị trừng phạt cụ thể cho một số nước thứ ba đóng vai trò trung gian cho Nga.

Tháng trước, khi được hỏi liệu các biện pháp trừng phạt có gửi đi thông điệp về hậu quả tiềm ẩn từ bất kỳ xung đột nào có thể xảy ra trong tương lai, bao gồm cả giữa Trung Quốc và Đài Loan hay không, người phát ngôn của Ủy ban châu Âu Daniel Ferrie nói với CNBC rằng ông không thể bình luận hay suy đoán về tương lai.

Cắt giảm quan hệ với Trung Quốc

Với tư cách là nền kinh tế lớn thứ hai thế giới, những đóng góp của Trung Quốc và vai trò của nước này trong các mối quan hệ quốc tế và thị trường toàn cầu được công nhận rộng rãi là vượt xa Nga, khiến phương Tây phải hết sức thận trọng.

Cho đến nay, Liên minh châu Âu tỏ ra nước đôi hơn Mỹ trong cách tiếp cận với Trung Quốc. Về phần mình, chính phủ Anh cho biết hôm thứ Tư rằng họ đang xem xét liệu có nên theo chân Mỹ hay không khi tiếp tục đánh giá "rủi ro an ninh quốc gia tiềm tàng gắn liền với một số khoản đầu tư".

Tuy nhiên, Bass nói rằng cách tiếp cận "tách rời chậm" hiện tại của các đồng minh phương Tây có thể là sai lầm, khiến các chính phủ phải "ứng biến" nhanh chóng nếu một cuộc xung đột liên quan đến Đài Loan nổ ra.

"Chúng ta cần phải cứng rắn hơn. Tôi không nói ngay lập tức tách rời và bỏ đi, mặc dù tôi nghĩ đó là điều sẽ xảy ra", ông ấy nói thêm.

Nói chuyện với "Street Signs" của CNBC hôm thứ Ba, trước khi Biden ký sắc lệnh hành pháp, Bass, người sáng lập và giám đốc đầu tư tại Hayman Capital Management, đã ủng hộ triển vọng đưa ra các hướng dẫn mới về đầu tư của Mỹ vào công nghệ Trung Quốc.

Ông nói: "Chúng ta nên có những hạn chế rất nghiêm ngặt đối với các công ty giám sát, công ty gen, đối với bất kỳ công ty nào liên quan đến việc quân đội Trung Quốc chế tạo tàu sân bay, cỗ máy chiến tranh, tàu chiến, xe tăng của họ".

(Nguồn: CNBC)