Lầu Năm Góc do thám đồng minh và đối thủ như thế nào?

Những người lo sợ những tiết lộ này có thể gây nguy hiểm cho các nguồn cung cấp tin nhạy cảm và làm tổn hại các mối quan hệ đối ngoại quan trọng.

Một số tài liệu mật tiết lộ mức độ nghe lén của Mỹ đối với các đồng minh chủ chốt, bao gồm Hàn Quốc, Israel và Ukraina. Những tài liệu khác tiết lộ mức độ mà Mỹ đã thâm nhập vào Bộ Quốc phòng Nga và tổ chức lính đánh thuê của Nga (Wagner), phần lớn thông qua các nguồn thông tin liên lạc "bị chặn" và con người, hiện có thể bị cắt đứt hoặc gặp nguy hiểm.

Vẫn còn những tài liệu khác tiết lộ những điểm yếu về vũ khí, lực lượng phòng không, quy mô tiểu đoàn cũng như tinh thần chiến đấu của Ukraina tại thời điểm quan trọng của cuộc chiến, khi các lực lượng Ukraina chuẩn bị tiến hành một cuộc phản công chống lại Nga - và cũng giống như Mỹ và Ukraina đã bắt đầu phát triển một mối quan hệ tin cậy lẫn nhau hơn là chia sẻ thông tin tình báo.

Một nguồn tin thân cận với Tổng thống Ukraina Zelensky nói với CNN rằng Ukraina đã thay đổi một số kế hoạch quân sự vì vụ rò rỉ này. Các quan chức cho biết vụ rò rỉ cũng khiến Lầu Năm Góc thực hiện các bước để thắt chặt luồng tài liệu nhạy cảm cao như vậy, vốn thường được cung cấp vào bất kỳ ngày nào cho hàng trăm người trong chính phủ.

Một quan chức Bộ Quốc phòng Mỹ cho biết Hội đồng tham mưu trưởng liên quân, bao gồm lãnh đạo cấp cao nhất của Bộ Quốc phòng cố vấn cho tổng thống, đang kiểm tra danh sách phân phối để xem ai nhận được những báo cáo này. 

Nhiều tài liệu có dấu hiệu cho thấy chúng được sản xuất bởi bộ phận tình báo của Hội đồng tham mưu trưởng liên quân, được gọi là J2, và dường như là những tài liệu tóm tắt. Bà Sabrina Singh, Phó thư ký báo chí Nhà Trắng, cho biết hôm 7/4 rằng Bộ Quốc phòng đang tiếp tục xem xét vấn đề này và đã chuyển hồ sơ lên Bộ Tư pháp để mở cuộc điều tra về vụ rò rỉ.

Các nhà ngoại giao thất vọng

Các tài liệu mật này đã xuất hiện trực tuyến vào tháng trước trên nền tảng truyền thông xã hội Discord, theo ảnh chụp màn hình của các bài đăng trên CNN. Một nguồn tin thân cận với những loại tài liệu này nói với CNN rằng "như thể chúng đã được vội vàng gấp lại và nhét vào túi trước khi được chuyển ra khỏi một địa điểm an toàn".

Mặc dù hoạt động gián điệp là một phần không thể tránh khỏi trong cách cộng đồng tình báo Mỹ thu thập thông tin trên toàn cầu, nhưng các nhà ngoại giao từ một số quốc gia được đề cập nói với CNN rằng họ rất bực bội - và có hại cho danh tiếng của Mỹ - khi thấy thông tin đó bị tiết lộ công khai.

Các đồng minh của Mỹ đang tiến hành đánh giá thiệt hại. Một quan chức từ một quốc gia nằm trong liên minh tình báo Five Eyes gồm Mỹ, Australia, Canada, New Zealand và Anh, nói rằng: "Chúng tôi hy vọng Mỹ sẽ chia sẻ đánh giá thiệt hại trong những ngày tới, nhưng chúng tôi không thể đợi đánh giá của họ. Ngay bây giờ chúng tôi đang tiến hành đánh giá của riêng mình".

Quan chức thứ hai từ một nước trong Five Eyes bày tỏ lo ngại về thông tin chiến tranh Ukraina bị rò rỉ có thể gây bất lợi cho đất nước này trên chiến trường. Quan chức này cũng chỉ ra rằng thật đáng báo động khi thấy một trong những tài liệu từ tháng 2 có tiêu đề "Nga-Ukraina: Trận chiến ở khu vực Donbass có khả năng dẫn đến bế tắc trong suốt năm 2023". 

Tài liệu lưu ý những thách thức với việc đánh giá "sức chịu đựng của các chiến dịch của Ukraina". Quan chức này cho biết: "Những lợi ích dành cho Ukraina sẽ khó đạt được, nhưng sẽ không ích gì nếu đánh giá riêng của Mỹ chỉ ra một thế bế tắc có thể kéo dài một năm được tiết lộ công khai".

Theo dõi bạn bè

CNN đã xem xét 53 tài liệu bị rò rỉ, tất cả đều được tạo ra từ giữa tháng 2 đến đầu tháng 3. Một tài liệu tiết lộ rằng Mỹ đã theo dõi Tổng thống Ukraina Zelensky. Nguồn tin thân cận với Zelensky cho biết điều đó không có gì đáng ngạc nhiên, nhưng các quan chức Ukraina vô cùng thất vọng về vụ rò rỉ.

Báo cáo tình báo Mỹ, được dẫn nguồn từ Cơ quan tình báo tín hiệu, nói rằng Zelensky vào cuối tháng 2 đã "đề xuất tấn công các địa điểm triển khai quân của Nga ở tỉnh Rostov thuộc Nga" bằng máy bay không người lái (UAV), vì Ukraina không có vũ khí tầm xa có khả năng vươn xa như vậy.

Tình báo tín hiệu bao gồm các thông tin liên lạc "bị chặn" và được Cơ quan An ninh Quốc gia Mỹ định nghĩa rộng rãi là "tình báo bắt nguồn từ các hệ thống và tín hiệu điện tử được sử dụng bởi các mục tiêu nước ngoài, chẳng hạn như hệ thống liên lạc, radar và hệ thống vũ khí".

Thông tin tình báo bị rò rỉ này có thể giải thích cho những bình luận công khai của Mỹ về việc không muốn cung cấp cho Ukraina các hệ thống tên lửa tầm xa vì lo ngại rằng Kiev sẽ sử dụng chúng để tấn công bên trong lãnh thổ nước Nga. Nhưng Ukraina đã cam kết không sử dụng vũ khí do Mỹ cung cấp để làm như vậy.

Một báo cáo tình báo khác nói rằng Trung Quốc có thể sử dụng các cuộc tấn công của Ukraina vào các mục tiêu nằm sâu bên trong nước Nga "như một cái cớ để coi NATO là kẻ xâm lược và có thể tăng viện trợ cho Nga nếu họ cho rằng các cuộc tấn công đó là đáng kể".

Mykhailo Podolyak - Cố vấn Chánh Văn phòng Tổng thống Ukraina - cho biết trên kênh Telegram của mình hôm 7/4 rằng ông tin các tài liệu bị rò rỉ là không xác thực, "không liên quan gì đến kế hoạch thực sự của Ukraina" và dựa trên " một lượng lớn thông tin hư cấu" do Nga phổ biến.

Tuy nhiên, một tài liệu khác mô tả chi tiết cuộc trò chuyện giữa hai quan chức an ninh quốc gia cấp cao của Hàn Quốc về những lo ngại của Hội đồng An ninh Quốc gia nước này đối với yêu cầu cung cấp đạn dược của Mỹ. 

Các quan chức lo lắng rằng việc cung cấp đạn dược, mà sau đó Mỹ sẽ gửi cho Ukraina, sẽ vi phạm chính sách của Hàn Quốc về việc không cung cấp viện trợ sát thương cho các quốc gia có chiến tranh. Theo tài liệu này, một trong các quan chức sau đó đã đề xuất một cách để "lách" chính sách mà không thực sự thay đổi nó – bằng cách bán vũ khí cho Ba Lan. 

Tài liệu này đã gây ra tranh cãi ở Seoul, khi các quan chức Hàn Quốc nói với các phóng viên rằng họ dự định nêu vấn đề này với Washington, theo tờ "The New York Times".

Nhiều nhà ngoại giao cho biết quan chức từ các quốc gia khác cũng có kế hoạch nêu vấn đề này với Washington, nhưng họ chưa thực hiện vì chờ xem chính quyền Biden nói gì về các tài liệu bị rò rỉ trong những ngày tới.

Trong khi đó, một báo cáo tình báo về Israel đã gây phẫn nộ ở Jerusalem. Báo cáo, do CIA thực hiện và lấy nguồn từ tình báo tín hiệu, nói rằng cơ quan tình báo Israel, Mossad, đã khuyến khích các cuộc biểu tình chống lại chính phủ mới của nước này - "bao gồm một số lời kêu gọi hành động rõ ràng". 

Văn phòng Thủ tướng Israel đã thay mặt Mossad trả lời vào sáng 9/4, gọi báo cáo này là "dối trá và không có bất kỳ cơ sở nào". Tuyên bố nêu rõ: "Mossad và các quan chức cấp cao của cơ quan này đã không – và sẽ không bao giờ – khuyến khích nhân viên tham gia biểu tình chống chính phủ, biểu tình chính trị hoặc bất kỳ hoạt động chính trị nào. Mossad và các nhân viên cấp cao của mình hoàn toàn không tham gia vào vấn đề biểu tình và cống hiến hết mình cho nhà nước mà đã định hướng cho Mossad kể từ khi thành lập".

Một tài liệu mật khác, cũng có nguồn gốc từ tình báo tín hiệu, cung cấp một sự hiểu biết về cách Mỹ đánh giá chính sách của các đồng minh – và cách Mỹ có thể sử dụng ảnh hưởng của mình để thay đổi họ. 

Tài liệu có tiêu đề "Israel: Con đường cung cấp viện trợ sát thương cho Ukraina", cho biết Jerusalem "có khả năng sẽ xem xét cung cấp viện trợ sát thương dưới áp lực gia tăng của Mỹ hoặc sự xuống cấp rõ ràng trong mối quan hệ với Nga". Một tài liệu khác tiết lộ suy nghĩ của Mỹ về ý định tặng máy bay chiến đấu cho Ukraina của một số nước châu Âu.

Vào ngày 23/2, báo cáo cho biết Bulgaria đã bày tỏ sẵn sàng tặng phi đội máy bay phản lực MiG-29 của mình cho Ukraina - một "thách thức", báo cáo đánh giá, bởi vì nó sẽ khiến Bulgaria không có máy bay chiến đấu để thực hiện các nhiệm vụ kiểm soát trên không cho đến khi những chiếc F-16 do Mỹ sản xuất được chuyển giao, "ít nhất là một năm nữa".

Theo dõi kẻ thù

Vụ rò rỉ lớn cũng tiết lộ rằng sự thâm nhập của Mỹ vào Bộ Quốc phòng Nga và tổ chức lính đánh thuê Wagner sâu rộng hơn những gì được hiểu trước đây. Phần lớn thông tin về Nga được thu thập thông qua các liên lạc "bị chặn", làm dấy lên lo ngại rằng người Nga hiện có thể thay đổi phương thức liên lạc để che giấu kế hoạch của họ tốt hơn.

Nguồn nhân lực cũng có thể gặp rủi ro. Các bản đồ về các hoạt động và khả năng di chuyển của quân đội Nga có trong kho tài liệu bị rò rỉ một phần được lấy từ các đặc tình, khiến các quan chức Mỹ lo ngại rằng những tài sản đó hiện có thể gặp nguy hiểm.

Các tài liệu cho thấy Mỹ đã có thể ngăn chặn các kế hoạch nhắm mục tiêu của Nga, xác định chính xác các nhà máy nhiệt điện, trạm biến áp điện, cầu đường sắt và phương tiện mà Lực lượng Nga đã lên kế hoạch tấn công bên trong Ukraina và khi nào. 

Mỹ cũng có thể ngăn chặn chiến lược của Nga nhằm chống lại xe tăng NATO dự kiến sẽ chuyển cho Ukraina bắt đầu từ tháng 4. Báo cáo tình báo Mỹ cho biết kế hoạch "kêu gọi thiết lập 3 vùng hỏa lực dựa trên phạm vi – tầm xa, tầm trung và tầm ngắn – với mỗi vùng được bao phủ bởi các loại vũ khí và đơn vị cụ thể".

Trước những lo ngại của Mỹ về Wagner, tập đoàn có hàng nghìn nhân viên đang hoạt động ở Ukraina, các tài liệu thảo luận về việc Wagner tiếp tục tuyển dụng tù nhân Nga để chiến đấu ở Ukraina – nhấn mạnh "ảnh hưởng liên tục của nhà lãnh đạo nhóm này với Putin" – và kế hoạch của nhóm Wagner tăng cường sự hiện diện trên khắp châu Phi và ở Haiti.

Các tài liệu cũng cung cấp số liệu thương vong của cả hai bên, những con số rất khó xác định chính xác và Mỹ đã miễn cưỡng chia sẻ chi tiết công khai. Theo một trong các tài liệu, các lực lượng Nga đã chịu thương vong từ 189.500 đến 223.000 người tính đến tháng 2/2023, trong đó có tới 43.000 binh sĩ thiệt mạng trong chiến đấu. Trong khi đó, Ukraina đã phải chịu thương vong từ 124.500 đến 131.000 người, trong đó có tới 17.500 người thiệt mạng trong trận chiến.

Các nhà phân tích cho biết những kẻ xấu đã sử dụng các tài liệu bị rò rỉ để truyền bá thông tin sai lệch. Ví dụ, tài liệu về con số thương vong đã được thay đổi trong những tuần gần đây để giảm hơn một nửa số người Nga thiệt mạng, trước khi được lan truyền trên các kênh Telegram thân Nga.

Khi được hỏi về những hình ảnh lan truyền trên Twitter và Telegram, người phát ngôn Điện Kremlin Dmitry Peskov nói với CNN hôm 7/4 rằng "chúng tôi không nghi ngờ gì về sự tham gia trực tiếp hoặc gián tiếp của Mỹ và NATO trong cuộc xung đột giữa Nga và Ukraina". Ông nói: "Mức độ tham gia này đang tăng dần lên. Chúng tôi luôn để mắt đến quá trình này. Tất nhiên, nó khiến toàn bộ câu chuyện trở nên phức tạp hơn, nhưng nó không thể ảnh hưởng đến kết quả cuối cùng của chiến dịch đặc biệt".

(Nguồn: TTXVN/CNN)