Giá gạo tăng vọt và hy vọng cho khoản nợ của nông dân Thái Lan

Diện tích đất canh tác giảm 

Sau khi kết thúc vụ thu hoạch lúa mới nhất, Sripai Kaeo-eam, người nông dân đang cố gắng thoát khỏi khoản nợ hơn 200.000 baht Thái (5.600 USD) vội vã dọn ruộng và trồng vụ mới vào cuối tháng 8, phớt lờ lời khuyên của chính phủ Thái Lan nhằm hạn chế gieo thêm ngũ cốc trong năm nay nhằm tiết kiệm nước.

"Vụ mùa này là niềm hy vọng của chúng tôi", người nông dân 58 tuổi ở tỉnh Chai Nat, miền trung Thái Lan nói. 

Nông dân trên khắp các vùng trung tâm nông nghiệp đã giúp Thái Lan trở thành nước xuất khẩu gạo lớn thứ hai thế giới được hưởng lợi, sau lệnh cấm xuất khẩu gạo của Ấn Độ cùng việc hết hạn thỏa thuận Sáng kiến Ngũ cốc Biển Đen giữa Nga và Ukraina. 

Tuy vậy, theo ước tính của chính phủ, diện tích đất trồng lúa ở Thái Lan đã giảm 14,5% trong tháng 8 so với cùng kỳ năm ngoái. 

Những áp lực này lên lĩnh vực này đang đè nặng lên vai người nông dân Thái Lan đang gánh nợ nần, bất chấp hàng chục tỷ USD tiền trợ cấp đã được chi trong thập kỷ qua.

Các khoản tài trợ này nhằm mục đích thúc đẩy chi tiêu cho nghiên cứu nông nghiệp để tăng năng suất lúa gạo lên cao. Theo dữ liệu chính phủ, nhiều gia đình nông dân đang phải chịu gánh nặng tài chính với các khoản nợ đã kéo dài qua nhiều thế hệ để trang trải cho mùa màng của mình.

Chuyên gia nông nghiệp Somporn Isvilanonda cho biết, việc giảm diện tích đất canh tác có thể làm giảm sản lượng gạo của Thái Lan, làm tăng thêm lạm phát lương thực vốn đã tràn lan sau tình trạng hạn hán ở các nước sản xuất gạo và ảnh hưởng đến hàng tỷ người tiêu dùng vốn coi gạo là lương thực chính.

Theo Krungsri Research, Thái Lan đã xuất khẩu 7,7 triệu tấn gạo xay vào năm 2022 sang các nước trên khắp Trung Đông, Châu Á và Châu Phi.

Theo dự báo của chính phủ, tình trạng thiếu nước có thể sẽ trầm trọng hơn vào năm 2024 khi hiện tượng thời tiết El Nino khô hạn gia tăng. Đối với hàng triệu nông dân, mối nguy không chỉ là vụ mùa hiện tại mà còn là cánh cửa hẹp để thoát khỏi cuộc sống bị đè nặng bởi nợ nần. Sripai cho biết, một vụ thu hoạch bội thu có thể bán được giá cao gấp đôi hoặc gấp ba so với hầu hết các năm.

Gạo là trung tâm nông nghiệp của Thái Lan, gần một nửa đất nông nghiệp của nước này được dành để trồng lúa, với hơn 5 triệu hộ gia đình tham gia canh tác. Chính phủ đã chi 1,2 nghìn tỷ baht Thái (33,85 tỷ USD) để can thiệp vào giá cả và thu nhập cho nông dân trồng lúa trong thập kỷ qua, nhưng vẫn chưa đủ để cải thiện năng suất. 

Mặc dù giá hiện nay cao nhưng "nông dân không thể tận dụng cơ hội để sản xuất lúa gạo", sản lượng dự kiến sẽ giảm khoảng 30% trong hai vụ trồng trọt tiếp theo do thiếu nước.

Nợ nần và hạn hán

Vào một buổi sáng tháng 8 oi bức, hàng chục nông dân và chủ đất đã biểu tình bên ngoài một ngân hàng nông nghiệp nhà nước ở Chai Nat, nơi họ đã đợi suốt đêm để gặp các quan chức và tìm cách thuyết phục ngân hàng không tịch thu đất đai của mình vì không trả được các khoản nợ chồng chất qua hai thế hệ. Sripai và những nông dân khác trong khu vực đã nhiều lần tới thủ đô Bangkok để vận động Bộ Nông nghiệp.

Sripai, người phải trả lãi suất 6,875% cho khoản vay của mình, cho biết: "Tất cả nông dân trong nhóm của chúng tôi đều mắc nợ. Chúng tôi vỡ nợ khi đối mặt với hạn hán, lũ lụt và sâu bệnh, nợ cứ tăng dần theo thời gian".

Thái Lan là một trong những nước có mức nợ hộ gia đình cao nhất châu Á. Theo dữ liệu của chính phủ, vào năm 2021, 66,7% tổng số hộ gia đình nông nghiệp mắc nợ, phần lớn là từ các hoạt động liên quan đến nông nghiệp.

Thủ tướng Srettha Thavisin cho biết trong tuyên bố chính sách đầu tiên trước quốc hội vào tuần trước rằng chính phủ sẽ tìm cách cải thiện thu nhập từ nông dân.

Sẽ có sự hợp nhất về quản lý tài nguyên nước để tăng năng suất cũng như tìm kiếm thị trường mới cho sản phẩm nông nghiệp, đồng thời cho biết thêm rằng cũng sẽ có lệnh cấm đối với một số khoản vay trang trại.

Theo Văn phòng Nước Quốc gia, các kiểu thời tiết cực đoan do hiện tượng El Nino gây ra đang tạo ra rủi ro cho nông dân. Lượng mưa năm nay thấp hơn 18% so với bình thường.  Biến đổi khí hậu có thể sẽ làm trầm trọng thêm vấn đề, khi các chuyên gia dự đoán năng suất lúa trung bình sẽ giảm và biến động lớn hơn trong sản xuất.

"Mắc kẹt trong thành công"

Nipon Poapongsakorn, chuyên gia nông nghiệp tại Viện Nghiên cứu phát triển Thái Lan, cho biết nền tảng của ngành lúa gạo Thái Lan được đặt vào cuối thế kỷ 19, dưới thời trị vì của Vua Chulalongkorn, chính sách thương mại tự do và cải cách nông nghiệp và đất đai được thúc đẩy mạnh mẽ. 

Somporn của KNIT cho biết, hàng thập kỷ đầu tư vào nghiên cứu và cơ sở hạ tầng đã cho phép nông dân chuyển sang các giống có năng suất cao bắt đầu từ những năm 1960, củng cố vị thế của Thái Lan khi đó là nước xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới.

Cả hai chuyên gia đều cho biết, chính phủ Thái Lan phần lớn tránh xa các biện pháp can thiệp vào thị trường, cho đến khi cựu thủ tướng Yingluck Shinawatra đưa ra kế hoạch trả tiền cho nông dân trồng lúa cao hơn giá thị trường vào năm 2011. 

Động thái đó đã khởi đầu một thập kỷ trợ cấp, cản trở năng suất trong ngành lúa gạo của Thái Lan, khiến sản lượng trung bình trên rai (0,4 mẫu Anh) thấp hơn so với Bangladesh và Nepal.

Yingluck bị kết án tù vắng mặt vì tội sơ suất trong kế hoạch gây thiệt hại hàng tỷ USD cho nhà nước. 

Các chuyên gia nhấn mạnh đến sự sụt giảm đầu tư nghiên cứu lúa gạo, từ 300 triệu Baht một thập kỷ trước xuống còn 120 triệu Baht được phân bổ cho năm nay, các giống lúa đã cũ hiện nay đều đang cần được nghiên cứu để đưa ra thị trường. 

Nông dân chỉ có thể trồng các giống hợp pháp được chính phủ phê duyệt, phải đối mặt với những thách thức trong việc tìm kiếm người mua nếu họ trồng các biến thể từ nơi khác. 

Trong những năm gần đây, các nước như Ấn Độ và Việt Nam đã đầu tư đáng kể vào nghiên cứu, vượt xa Thái Lan về năng suất và giành được sức hút trên thị trường xuất khẩu.

Thu nhập trung bình của nông dân Thái Lan đã giảm sút. Theo dữ liệu của chính phủ, trong thập kỷ qua, người trồng lúa đã kiếm được lợi nhuận ròng dương từ vụ đầu tiên chỉ sau ba năm.

(Nguồn: Reuters)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin