Cơn 'khát dầu' của Trung Quốc và Ấn Độ đã giúp nền kinh tế Nga đứng vững trước các lệnh trừng phạt

Trung Quốc và Ấn Độ, nền kinh tế lớn nhất và lớn thứ ba châu Á, là động lực lớn nhất của xu hướng này.

Nền kinh tế Nga chỉ giảm 2,1% vào năm 2022 - thấp hơn nhiều so với mức giảm dự báo trước đó lên tới 12%.

Nhu cầu của Trung Quốc và Ấn Độ đối với năng lượng của Nga đã tăng lên bao nhiêu?

Trung Quốc và Ấn Độ, cả hai đều từ chối lên án Nga hoặc áp đặt các biện pháp trừng phạt, đã trở thành những khách hàng mua dầu thô lớn nhất của Nga trong năm ngoái khi các nước phương Tây hạn chế nhập khẩu và áp đặt các lệnh trừng phạt.

Nhập khẩu dầu thô từ Nga của Trung Quốc tăng 8% vào năm 2022, tương đương 1,72 triệu thùng mỗi ngày (bpd), theo dữ liệu hải quan Trung Quốc, đưa Nga trở thành nhà cung cấp lớn thứ hai cho nền kinh tế lớn thứ hai thế giới.

Kpler, một công ty phân tích thị trường hàng hóa, đã ước tính rằng Trung Quốc sẽ nhập khẩu khoảng 5,62 triệu thùng/ngày trong tháng 2, đánh bại mức cao nhất mọi thời đại trước đó.

Nhập khẩu khí đốt thông qua đường ống và khí đốt tự nhiên hóa lỏng từ Nga trong năm 2022 của Trung Quốc đã tăng lần lượt 2,6 lần và 2,4 lần lên 3,98 tỷ USD và 6,75 tỷ USD.

Trong khi đó, nhập khẩu than Nga của Trung Quốc năm ngoái tăng 20%, lên 68,06 triệu tấn.

Ấn Độ, quốc gia nổi lên như là khách hàng lớn nhất của Nga, trong tháng 1 đã nhập khẩu mặt hàng này ở mức kỷ lục 1,4 triệu thùng/ngày - tăng hơn 9% so với tháng 12.

Nhập khẩu than của Ấn Độ từ Nga trong năm 2022 tăng gần 15%, lên 161,18 triệu tấn.

Các nhà phân tích cho rằng, hàng nhập khẩu giá rẻ khó có thể bỏ qua đối với Thủ tướng Narendra Modi, người đã tăng cường quan hệ an ninh với phương Tây nhưng vẫn duy trì mối quan hệ nồng ấm với Nga, khi ông phải đối mặt với cả lạm phát cao và một năm bầu cử.

Thổ Nhĩ Kỳ cũng nổi lên như một người mua dầu thô và than hàng đầu của Nga và các nhà phân tích chỉ ra Pakistan và Bangladesh là những thị trường có khả năng làm theo và tăng cường nhập khẩu năng lượng của Nga với giá chiết khấu.

Nga đã xây dựng một "hạm đội bóng tối" gồm tới 600 tàu chở dầu để lách lệnh trừng phạt của phương Tây, theo Đơn vị Tình báo Kinh tế (EIU).

Tháng trước, Bloomberg đưa tin nhu cầu về các bể chứa dầu ở Singapore cũng đang tăng lên, cho thấy nhiên liệu của Nga đang được pha trộn với các loại dầu khác và tái xuất khẩu, khiến việc truy xuất nguồn gốc trở nên khó khăn hơn.

Gavin Thompson, phó Chủ tịch phụ trách năng lượng tại châu Á Thái Bình Dương tại Wood Mackenzie, nói: "Trong khi xuất khẩu khí đốt bằng đường ống của Nga sang châu Âu rõ ràng đã sụp đổ, thì xuất khẩu dầu và than của Nga vẫn tiếp tục ở mức gần với khối lượng trước chiến tranh".

Những hạn chế nào đã được đặt ra đối với xuất khẩu năng lượng của Nga?

Liên minh châu Âu (EU) đã bắt đầu thực hiện các biện pháp trừng phạt đối với dầu mỏ của Nga vào năm ngoái và vào ngày 5/12, đã áp đặt lệnh cấm xuất khẩu dầu thô bằng đường biển.

EU, G7 và Australia cũng đồng ý đặt giá trần đối với dầu thô của Nga ở mức 60 USD/thùng, thấp hơn 20-30 USD/thùng so với các đối thủ cạnh tranh tùy thuộc vào biến động giá. Giá sẽ được điều chỉnh hai tháng một lần.

Tuy nhiên, giá dầu thô của Nga đã có xu hướng giảm xuống dưới mức trần 60 USD trong hai tháng qua, điều đó có nghĩa là các công ty châu Âu vẫn có thể cung cấp các dịch vụ thứ cấp như vận chuyển, tài chính và bảo hiểm.

Vào ngày 5 tháng 2, một đợt hạn chế và trần giá mới đã được áp dụng đối với các sản phẩm dầu tinh chế có giá trị cao hơn của Nga như dầu diesel và các phụ phẩm tinh chế khác.

Mục tiêu không phải là làm tê liệt hoàn toàn Nga - điều sẽ khiến giá dầu toàn cầu tăng vọt - mà là "gây đau đớn cho Điện Kremlin", Matt Sherwood, nhà phân tích hàng hóa cấp cao của EIU và châu Âu cho biết.

"Giới hạn giá và các biện pháp trừng phạt… vẫn giúp Nga tiếp tục sản xuất và vận chuyển dầu của mình một cách kinh tế, nhưng điều đó cũng có nghĩa là nước này phải giao dịch và định giá loại dầu đó ở mức chiết khấu đến mức ảnh hưởng đến tình hình tài chính và lợi nhuận của họ", chuyên gia Sherwood nói.

Các biện pháp trừng phạt ảnh hưởng đến Nga như thế nào?

Sau lệnh cấm của EU đối với xuất khẩu sản phẩm dầu có hiệu lực vào ngày 5 tháng 2, Nga cho biết họ sẽ cắt giảm sản lượng dầu thô 500.000 thùng mỗi ngày, tương đương khoảng 5% tổng khối lượng, bắt đầu từ tháng Ba.

Các nhà phân tích cho rằng các hạn chế, gói trừng phạt thứ sáu của EU kể từ khi chiến tranh bắt đầu, sẽ khó lách hơn các biện pháp trước đây vì việc tìm kiếm thị trường mới cho các sản phẩm dầu mỏ khó hơn so với dầu thô, thứ mà các quốc gia như Trung Quốc và Ấn Độ có thể tự tinh chế và bán kiếm lời.

Moscow cũng cho biết họ sẽ không giao dịch với bất kỳ quốc gia nào đề cập đến mức giá trần của G7 trong hợp đồng của họ.

Mặc dù xuất khẩu sang châu Á ngày càng tăng, nhưng doanh thu từ dầu khí của Nga đã giảm 50% so với cùng kỳ năm ngoái vào năm 2022, một sự thiếu hụt mà Moscow phải bù đắp bằng những cách khác như bán dự trữ ngoại tệ của mình.

Thomas O'Donnell, một thành viên toàn cầu bên ngoài tại Trung tâm Wilson và là giảng viên tại Đại học Tự do Berlin, cho biết doanh thu có thể tiếp tục giảm cùng với giá dầu khi thị trường toàn cầu điều chỉnh theo hệ thống giá trần mới và những thách thức về hậu cần.

"Sau năm đầu tiên xảy ra cú sốc đối với thị trường khi giá dầu và khí đốt tương đối cao, Nga đã bù đắp phần lớn cho các hạn chế bán dầu của mình. Trong tương lai, mọi thứ hiện đã được kiểm soát nhiều hơn", O'Donnell nói.

"Bây giờ nó đã được thiết lập, chúng ta sẽ xem liệu EU, G7 và Mỹ có sẵn sàng siết chặt Nga hay không và điều đó liên quan đến điều mà những người khác coi là động lực của thị trường".

Nga cho biết họ dự kiến tổng doanh thu từ dầu khí trong năm nay sẽ giảm gần một phần tư, từ 11,6 nghìn tỷ rúp xuống 8,9 nghìn tỷ rúp (155 tỷ USD đến 119 tỷ USD).

MacKenzie nói rằng cả Trung Quốc và Ấn Độ dự kiến sẽ có nhu cầu mạnh mẽ đối với năng lượng của Nga vào năm 2023.

Ông cho biết: "Xuất khẩu dầu thô vận chuyển bằng đường thủy của Nga đã tăng trở lại hơn 3 triệu thùng/ngày do các khách hàng châu Á tiếp tục nhập khẩu dầu thô Ural do chiết khấu vẫn hấp dẫn".

"Trung Quốc có mong muốn mua nhiều dầu thô của Nga hơn Ấn Độ vào năm 2023. Và xuất khẩu dầu thô của Nga có thể cần tăng trong thời gian tới nếu xuất khẩu sản phẩm chưng cất của Nga gặp khó khăn trong việc chuyển sang các thị trường mới sau lệnh cấm của EU đối với các sản phẩm của Nga và các nhà máy lọc dầu của Nga buộc phải cắt giảm hoạt động vận chuyển dầu thô".

(Tổng hợp)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin