Chuyên gia lương thực LHQ: Cuộc chiến ở Ukraina kéo dài thì 2023 sẽ là 'năm rất, rất nguy hiểm'

Khi giá lương thực tăng cao trên khắp thế giới, LHQ đã cảnh báo rằng, cuộc chiến ở Ukraina có nguy cơ làm trầm trọng thêm tình trạng giá cả tăng cao và gây ra cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu.

Chỉ số giá lương thực của FAO, một công cụ để đo lường giá của các mặt hàng lương thực được giao dịch nhiều nhất trên toàn cầu, đã giảm vào tháng 5 trong tháng thứ hai liên tiếp sau khi đạt mức kỷ lục vào tháng 3, cơ quan của Liên hợp quốc cho biết hôm thứ Sáu.

Bất chấp sự sụt giảm, chỉ số tháng 5 cho thấy giá cao hơn 22,8% so với một năm trước đó, tăng cao hơn do lo ngại về cuộc tấn công của Nga đối với Ukraina - một trong những vựa bánh mì lớn của thế giới.

Luca Russo, nhà phân tích chính của FAO về các cuộc khủng hoảng lương thực, nói với Al Jazeera rằng, Nga tấn công Ukraina khiến giá năng lượng tăng cao, chi phí cung cấp viện trợ cũng tăng lên. Ông cảnh báo nguy cơ xảy ra một cuộc khủng hoảng lương thực nghiêm trọng đặc biệt nghiêm trọng ở các nước đang phát triển.

Al Jazeera đã có cuộc phỏng vấn chuyên gia Luca Russo về những gì khiến ông lo lắng và phản ứng quốc tế trong thời điểm hiện tại; àm thế nào hàng triệu người phải đối mặt với nạn đói trong khi lương thực toàn cầu dư thừa và tại sao năm 2023 có thể là một "năm rất, rất nguy hiểm".

Al Jazeera: Tại sao lại có một cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu ngay bây giờ?

Luca Russo: Trước hết, đây không phải là một cuộc khủng hoảng mới. Số người phải đối mặt với tình trạng mất an ninh lương thực nghiêm trọng đã tăng lên đáng kể trong sáu năm qua. Cuộc chiến Ukraina là yếu tố mới nhất trong một chuỗi sựu kiện cực kỳ phức tạp. Liên Hợp Quốc đã có nhiều tiến bộ trong việc giảm số người phải đối mặt với nạn đói trong 20 năm qua. Nhưng đã có một xu hướng đảo ngược ở khoảng 20, 30 quốc gia trong vài năm qua.

Nếu cuộc chiến ở Ukraina tiếp tục, năm 2023 có thể là một "năm rất, rất nguy hiểm".

Al Jazeera: Tại sao lại có chuyện như vậy?

Luca Russo: Hệ thống lương thực mong manh, quản trị kém, xung đột và biến đổi khí hậu. Trong 5 – 6 năm qua, số người cần viện trợ để tồn tại đã tăng gấp đôi. Những sự kiện như ở Ukraina là một nguồn lo lắng lớn cho chúng tôi.

Al Jazeera: Cuộc khủng hoảng Ukraina đe dọa nguồn cung cấp lương thực như thế nào?

Luca Russo: Chúng ta cần làm rõ rằng ngày nay không có tình trạng thiếu lương thực toàn cầu. Thức ăn có sẵn. Mỗi năm, thế giới sản xuất khoảng 780 triệu tấn lúa mì, và mức thiếu hụt cho năm nay chỉ là 3 triệu tấn.

Al Jazeera: Có nghĩa là không thiếu lương thực nhưng sẽ có một cuộc khủng hoảng lương thực?

Luca Russo: Không thiếu lương thực nhưng giá cả đang leo thang. Một lý do là chi phí năng lượng tăng lên. Do hậu quả của cuộc chiến Ukraina, 19 quốc gia trong tháng trước đã áp dụng các biện pháp hạn chế xuất khẩu lương thực. Tất cả những điều này góp phần làm tăng giá.

Giá lúa mì, ngô và nhiên liệu tăng có nghĩa là với cùng một khoản tiền và do đó chúng tôi có thể hỗ trợ ít hơn nhiều.

Al Jazeera: Những quốc gia nào cần viện trợ nhất?

Luca Russo: Trước cuộc khủng hoảng Ukraina, chúng tôi đã theo dõi tình hình nạn đói ở Afghanistan, Yemen, Nam Sudan, đông bắc Nigeria và Somalia. Những thay đổi về giá thực phẩm có thể có tác động nghiêm trọng đến những quốc gia này.

Al Jazeera: Ông đã đề cập là có đủ thức ăn. Vấn đề là gì trong việc đưa nó đến tay những người có nhu cầu?

Luca Russo: Giá lúa mì và nhiên liệu tăng có nghĩa là với cùng một số tiền, chúng tôi có thể hỗ trợ ít hơn nhiều. Ngoài ra, đôi khi bạn không thể tiếp cận những người đang mắc kẹt trong khu vực xung đột.

Al Jazeera: Có thể làm gì để ngăn chặn cuộc khủng hoảng lương thực đang trở nên tồi tệ hơn?

Luca Russo: Giám sát chặt chẽ giá cả và tình trạng mất an toàn thực phẩm để đảm bảo chúng tôi không bỏ sót những người gặp rủi ro. Chúng ta cũng cần đầu tư nhiều hơn vào nông nghiệp. Ở một số quốc gia, có tới 80 % dân số phụ thuộc vào nông nghiệp. Nhưng chỉ có 8% viện trợ nhân đạo ngày nay được dùng để hỗ trợ sinh kế nông thôn.

Al Jazeera: Điều gì sẽ xảy ra nếu chiến tranh giữa Nga và Ukraina tiếp tục kéo dài đến năm 2023?

Luca Russo: Chúng tôi có thể thấy sự thiếu hụt rất nghiêm trọng. Nếu chiến tranh tiếp tục, năm 2023 có thể là một năm rất, rất nguy hiểm.

Al Jazeera: Ai sẽ bị ảnh hưởng nhiều nhất?

Luca Russo: Các quốc gia phụ thuộc vào nhập khẩu từ Ukraina và Nga; những quốc gia có lương thực chính là lúa mì và ngô. Bắc Phi và Trung Đông là những khu vực như vậy.

Al Jazeera: Ông có nghĩ rằng các nhà lãnh đạo thế giới đã làm đủ? Họ có đang nghe các cuộc gọi khẩn cấp từ LHQ không?

Luca Russo: Mọi sự chú ý đều đổ dồn vào cuộc chiến ở Ukraina. Tôi hy vọng rằng từ từ các nhà lãnh đạo sẽ nhận ra rằng có những vấn đề ở những nơi khác trên thế giới là nơi nhận hậu quả của cuộc khủng hoảng ở Ukraina.

Al Jazeera: Liên hợp quốc gần đây đã kêu gọi các tỷ phú làm nhiều hơn nữa. Họ đã thúc giục người giàu nhất thế giới, CEO Elon Musk của Tesla, quyên góp tiền. Có thực sự chỉ là thiếu tiền?

Luca Russo: Musk nói: Nếu bạn chứng minh được số tiền X có thể giải quyết nạn đói, tôi sẽ rất vui khi làm điều đó. Nhưng đó là giải pháp ngắn hạn. Vấn đề là phải đảm bảo rằng các nguyên nhân gốc rễ của nạn đói được giải quyết thông qua đầu tư dài hạn.

(Lược dịch từ Al Jazeera)