Chi phí biến đổi là gì? Những điều cần biết về chi phí biến đổi

Chi phí biến đổi là gì?

Chi phí biến đổi có tên tiếng Anh là (Variable cost), được hiểu là tổng chi phí biến đổi bằng số lượng sản phẩm đầu ra. Do đó, biến phí tỷ lệ thuận với quy mô hoạt động của doanh nghiệp.

Quy mô giảm, biến phí cũng sẽ giảm, và ngược lại, quy mô tăng thì biến phí cũng sẽ tăng. Đây là điều kiện để doanh nghiệp có thể cân đo hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp như: xác định điểm lỗ, điểm lãi của doanh nghiệp, điểm hòa vốn.

Doanh nghiệp sẽ tuyên bố phá sản hoặc ngừng hoạt động hoặc nhẹ hơn là rời bỏ thị trường, nếu như trong một thời gian dài những hoạt động sản xuất, kế hoạch đầu tư không đem lại doanh thu để bù đắp cho tổng chi phí biến đổi. Do đó, việc dự trù được chi phí biến đổi rất quan trọng, có ảnh hưởng trực tiếp đến hoạt động sống còn của mỗi doanh nghiệp.

Đặc điểm của chi phí biến đổi

Chi phí biến đổi có 3 đặc điểm chính dưới đây:

+ Tổng chi phí biến đổi sẽ thay đổi dựa theo sự thay đổi về mức độ hoạt động trong quá trình sản xuất của doanh nghiệp.

+ Biến phí đơn vị – là biến phí được chi ra để sản xuất một đơn vị sản phẩm không có sự thay đổi khi mức độ hoạt động thay đổi.

+ Biến phí bằng 0 nếu không có hoạt động sản xuất trong doanh nghiệp.

Phân loại chi phí biến đổi

Nếu như khoanh vùng lại theo các tính chất, hoạt động sản xuất trong doanh nghiệp thì chúng ta có thể phân loại chi phí biến đổi theo những dạng sau:

Chi phí biến đổi tuyến tính

Đây là loại chi phí biến đổi tỉ lệ thuận với mức độ hoạt động sản xuất của doanh nghiệp. Các chi phí phát sinh sẽ bao gồm: chi phí nguyên vật liệu, chi phí nhân công, chi phí bán hàng… chúng đều được xếp vào dạng chi phí biến đổi tuyến tính.

Để có thể kiểm soát được dạng chi phí này, không chỉ cần kiểm soát được tổng số mà còn cần kiểm soát được biến phí trên một mức độ đơn vị hoạt động – được gọi là định mức biến phí ở một mức độ bi khác nhau. Xây dựng và hoàn thiện định mức biến phí tỷ lệ là cơ sở của biện pháp tiết kiệm chi phí cho doanh nghiệp.

Chi phí biến đổi cấp bậc

Chi phí biến đổi cấp bậc khác chi phí biến đổi là gì? Đây là những loại chi phí thay đổi chi khi mức độ hoạt động thay đổi ở mức độ dao động lớn và rõ ràng. Nếu mức độ hoạt động sản xuất thay đổi ít hoặc không rõ ràng thì sẽ không hình thành nên chi phí biến đổi cấp bậc.

Chi phí biến đổi cấp bậc chỉ xảy ra khi mức độ hoạt động của doanh nghiệp đến một giới hạn nhất định, khi đó biến phí sẽ thay đổi theo từng bậc. Vì vậy, muốn kiểm soát tốt biến phí cấp bậc cần phải:

+ Tối ưu hóa việc lựa chọn nhân sự phù hợp.

+ Với từng cấp bậc tương ứng, cần xây dựng một biến phí phù hợp.

+ Lựa chọn mức độ hoạt động phù hợp.

Chi phí biến đổi dạng cong

Ngoài những chi phí có thể nhận thấy rõ trong quá trình sản xuất của doanh nghiệp thì còn có một dạng chi phí không thể hiện mối quan hệ tuyến tính giữa chi phí biến đổi và sản lượng sản xuất. Vậy chi phí biến đổi là gì? Những yếu tố đó được gọi là chi phí biến đổi dạng cong.

Đây là dạng biến phí được các chuyên gia kinh tế chỉ ra rằng có nhiều chi phí biến đổi trong thực tế theo một dạng cong. Vì vậy, doanh nghiệp cần xem xét để có thể liệt kê chi phí này theo dạng chính xác nhất, giúp doanh nghiệp nắm rõ được tình trạng kinh doanh.

Các yếu tố có ảnh hưởng đến chi phí biến đổi

Sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật - công nghệ

Sự tiến bộ của khoa học kỹ thuật thể hiện trong đầu tư vào máy móc thiết bị hiện đại dần để thay thế sức lao động của con người trong công việc, từ đó có thể làm thay đổi quá trình sản xuất theo hướng chuyên môn hóa nhằm nâng cao chất lượng và số lượng sản phẩm được sản xuất ra.

Sự ra đời của trang thiết bị công nghệ hiện đại không chỉ giúp hạ thấp về chi phí tiền lương, tiền công mà còn giảm mức tiêu hao nguyên vật liệu sản xuất là 2 khoản chi phí biến đổi phổ biến nhất. 

Bên cạnh đó, việc mua sắm thêm trang thiết bị, dây chuyền hiện đại còn đòi hỏi nguồn lực tài chính để tham gia vào đầu tư lớn, chi phí khấu hao lớn làm gia tăng khoản chi phí cố định của doanh nghiệp.

Yếu tố tổ chức quản lý tài chính và chi phí trong doanh nghiệp

Trình độ tổ chức quản lý tài chính và chi phí là hai yếu tố tác động mạnh mẽ đến chi phí biến đổi trong doanh nghiệp. Việc tổ chức, quản lý vốn chặt chẽ, xây dựng được cơ chế quản lý tài chính hợp lý góp phần hạn chế tình trạng tổn thất cũng như thất thoát trong quá trình sản xuất.

Ví dụ, nếu doanh nghiệp có cơ chế quản lý tài chính và chi phí chặt chẽ thì tình trạng thất thoát, lãng phí nguyên vật liệu sẽ hạn chế, góp phần làm giảm biến phí trong doanh nghiệp.

Yếu tố tổ chức sản xuất, sử dụng lao động

Lao động là nhân tố quan trọng đối với quá trình sản xuất, có ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí của doanh nghiệp. Doanh nghiệp có biện pháp tổ chức lao động, sử dụng lao động hợp lý sẽ phát huy được thế mạnh của lao động tại doanh nghiệp, góp phần khuyến khích, thúc đẩy quá trình sản xuất và nâng cao năng suất lao động. 

Chính vì vậy, việc tổ chức lao động một cách khoa học, phát huy sức mạnh của lao động trong doanh nghiệp là một trong những yếu tố then chốt trong việc giảm chi phí, gồm cả biến phí và định phí.

Ngoài ra, biến phí và định phí trong doanh nghiệp còn bị chi phối bởi sự biến động giá cả trên thị trường, những yếu tố bất thường như thiên tai, dịch bệnh,...

Phân biệt chi phí biến đổi và chi phí cố định

Điểm khác biệt lớn nhất giữa loại chi phí biến đổi và chi phí cố định là ở bản chất của hai từ 'biến đổi' và 'cố định'. Chi phí cố định là chi phí phát sinh cố định được định khoản ngay từ khi doanh nghiệp mới thành lập, hoặc đưa vào sản xuất. Bao gồm: chi phí thuê nhà, chi phí khấu hao tài sản, tiền lương cơ bản, bảo hiểm...

Trong khi đó, những chi phí biến đổi khi quy mô và sản lượng sản xuất thay đổi. Khối lượng sản xuất tăng kéo theo chi phí biến đổi cũng sẽ tăng, khi dừng sản xuất, chi phí biến đổi sẽ không phát sinh. Do tăng quy mô sản xuất nghĩa là tăng nguyên liệu đầu vào, tăng nhân công và công suất lao động máy móc.

Về việc phát sinh chi phí thì hai loại chi phí này cũng khác nhau. Chi phí cố định sau khi thỏa thuận sẽ không thay đổi trong thời gian dài và vẫn phát sinh chi phí kể cả khi công ty tạm thời dừng hoạt động. Ngược lại, biến phí thì có thể thay đổi theo ngày và chỉ phát sinh nếu công ty hoạt động. Khi doanh nghiệp không có hoạt động thì không có biến phí.

(Tổng hợp)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin