Châu Á cần làm gì để chống chọi với giá lương thực tăng cao?

Tyu nhiên, theo Nikkei Asia, đối với hàng tỷ người trên khắp châu Á, một cuộc khủng hoảng lớn hơn nhiều đang đe dọa xảy ra: giá lương thực tăng vọt. Những sai lầm về chính sách có thể khiến tình hình trở nên tồi tệ hơn.

Cho đến nay, sự gia tăng đã có thể kiểm soát được ở hầu hết các nền kinh tế, với sự gia tăng chi phí chỉ ở các mặt hàng cụ thể, chẳng hạn như dầu ăn ở Indonesia hoặc thịt gà ở Malaysia. Nhưng có rất nhiều dấu hiệu cho thấy giá của tất cả các loại mặt hàng chủ lực có thể gây lạm phát, tạo ra tình trạng thiếu hụt và khiến hàng triệu người có nguy cơ đói.

Thực phẩm không giống như các loại hàng hóa khác. Những gián đoạn nhỏ có thể nhanh chóng xoáy vào một cuộc khủng hoảng rộng lớn hơn. Năm 2008, vụ thu hoạch lúa thất vọng, tăng cường bởi các hạn chế xuất khẩu và tích trữ, đã gây ra tình trạng giảm giá và kéo theo đó là sự gia tăng giá các loại lương thực khác, khiến hơn một tỷ người rơi vào cảnh đói nghèo trên khắp châu Á.

Theo tờ Nikkei, một may mắn hiện nay là giá gạo vẫn ổn định đáng kể cho đến thời điểm hiện tại. Nhưng sự gián đoạn xuất khẩu lúa mì từ Đông Âu đang đặt ra thách thức lớn không kém đối với an ninh lương thực toàn cầu, bao gồm cả ở châu Á. Trong những năm gần đây, Indonesia là nước mua lúa mì lớn thứ hai của Ukraina, sau Ai Cập.

Cũng giống như năm 2008, chi phí năng lượng tăng cao đang đẩy giá nông sản lên trên diện rộng hơn. Đang tìm cách để giảm giá xăng, các chính phủ đang khuyến khích sử dụng nhiên liệu sinh học, làm giảm quỹ đất sản xuất lương thực. Việc tăng giá phân bón, phản ánh giá khí đốt tự nhiên cao hơn cũng như gián đoạn nguồn cung cấp các nguyên liệu thô khác như kali, ít nhất sẽ làm tăng chi phí sản xuất lương thực hoặc tệ hơn là làm giảm sản lượng do nông dân buộc phải cắt giảm trở lại việc sử dụng nó. Chi phí vận chuyển cao hơn càng làm tăng thêm áp lực về giá.

Tuy nhiên, không giống như tình hình năm 2008, sự gián đoạn đối với sản xuất lương thực hiện có quy mô rộng hơn, vượt ra ngoài việc các lô hàng lúa mì bị hủy bỏ và giá năng lượng cao hơn. Trong suốt một năm qua, giá hàng hóa nông sản đã tăng không ngừng. Một phần là do đại dịch gây ra, vì nó đã hạn chế dòng người lao động đến các đồn điền và trang trại, với tình trạng thiếu lao động vẫn tiếp diễn.

Nhưng những lực lượng sâu sắc hơn và mạnh mẽ hơn cũng đang hoạt động: suy thoái môi trường và biến đổi khí hậu. Chẳng hạn, giá các sản phẩm từ biển đã tăng đều đặn trong thập kỷ qua, phản ánh việc đánh bắt quá mức trên các đại dương đã gây nguy hiểm cho nguồn thực phẩm mà hàng tỷ người ở các vùng duyên hải châu Á phụ thuộc vào. Lũ lụt và hạn hán đang xảy ra với tần suất cao hơn không chỉ ở châu Á mà trên toàn thế giới, hiện đang làm gián đoạn sản lượng nghiêm trọng giữa các nhà sản xuất chính ở châu Mỹ và Đông Nam Á.

Về nguyên tắc, phần lớn châu Á phải ở một vị trí tương đối vững chắc để ngăn chặn đà tăng vọt của giá lương thực toàn cầu. Xét cho cùng, hầu hết các nền kinh tế trong khu vực đều là những nhà xuất khẩu thực phẩm ròng, bao gồm cả Indonesia và Ấn Độ. Các nền kinh tế phụ thuộc vào nhập khẩu để nuôi sống dân cư của họ bị ảnh hưởng nhiều hơn, chẳng hạn như Philippines. Trung Quốc, về một số biện pháp, chỉ là một nhà nhập khẩu thực phẩm ròng nhẹ, nhưng với quy mô của nó, một bước tăng đáng kể trong hoạt động mua hàng ở nước ngoài của họ có thể gây thêm căng thẳng cho thị trường toàn cầu.

Tuy nhiên, ngay cả những nền kinh tế sản xuất lương thực dư thừa cũng dễ bị tổn thương. Nông dân của họ cũng phải chịu cảnh chi phí phân bón và vận chuyển tăng cao, chưa nói gì đến sự phá vỡ môi trường. Indonesia có thể là nước xuất khẩu dầu cọ lớn nhất thế giới, nhưng các hộ gia đình vẫn phải đối mặt với giá nội địa tăng cao. Ấn Độ là nước xuất khẩu lúa mì và gạo chủ chốt, nhưng dù sao thì chi phí lương thực đang tăng cao, và đợt nắng nóng hiện tại đang làm gia tăng thêm những thách thức.

Khi giá lương thực tăng đột biến trong khu vực, các chính phủ sẽ ngày càng ban hành các chính sách mà cuối cùng có thể làm trầm trọng thêm vấn đề. Hạn chế xuất khẩu, được thiết kế dễ hiểu để bảo vệ người tiêu dùng trong nước, người dân lo lắng về nguồn cung giữa các nhà nhập khẩu. Trợ cấp, trong khi giữ giá thấp cho những người dễ bị tổn thương nhất, có thể không làm giảm nhu cầu vào thời điểm thế giới cần phải tiết kiệm trong việc sử dụng các sản phẩm nông nghiệp. Và do các chính phủ tích trữ, chiến lược mua dự trữ một số mặt hàng chủ lực giữa các nhà xuất khẩu và nhập khẩu đều có nguy cơ đẩy giá lên cao hơn nữa.

Khi châu Á có nguy cơ rơi vào một cuộc khủng hoảng lương thực khác, không có giải pháp dễ dàng nào được đưa ra. Nhưng các chính phủ có thể làm phần việc của mình để giảm thiểu tác động. Thay vì trợ cấp lương thực trực tiếp, do đó giữ giá thấp một cách giả tạo và nhu cầu mạnh bất thường, các khoản thanh toán bằng tiền mặt cho những người dễ bị tổn thương nhất sẽ giúp giảm bớt nạn đói mà không làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt.

Trong khi đó, các chính phủ cũng nên bỏ hạn chế xuất khẩu và tích trữ các kho dự trữ chiến lược càng nhiều càng tốt. Nhưng sự hợp tác lớn hơn giữa các chính phủ không phải là không có tiền lệ. Trong bối cảnh cuộc khủng hoảng tài chính toàn cầu gây ra bởi sự sụp đổ năm 2008 của Lehman Brothers.

Một thỏa thuận tương tự liên quan đến thương mại lương thực có thể được G-20 ban hành trong năm nay khi Indonesia giữ ghế chủ tịch.

Lãnh đạo cũng quan trọng. Ấn Độ, Trung Quốc, Mỹ, Nhật Bản và Australia, tất cả các nhà kinh doanh nông sản chủ chốt có quan hệ chặt chẽ với các nền kinh tế nhỏ hơn của châu Á, sẽ cần tăng cường không chỉ với viện trợ tài chính và lương thực nếu có thể mà còn bằng cách cam kết thực hiện thương mại công bằng. Bằng cách chống lại các hạn chế xuất khẩu và mua quá nhiều cho các kho dự trữ chiến lược, các nền kinh tế này có thể giảm bớt áp lực đối với các nền kinh tế nhỏ hơn trong khu vực và hàng tỷ người trên khắp châu Á đang lo lắng nhìn giá cả leo thang.

Phải một thời gian nữa giá lương thực mới ổn định trở lại. Trong khi đó, các bước chính sách khéo léo có thể giảm bớt áp lực. Các bài học từ năm 2008 là rõ ràng để thấy.

(Nguồn: Nikkei)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin