Ai đang chiến thắng trong cuộc chiến ở Ukraina?

Ukraina đã phát động cuộc phản công vào đầu tháng 6, nhưng Kiev đã cảnh báo rằng tiến độ có thể sẽ chậm lại trước sức phòng thủ đáng gờm của Nga.

Các lực lượng Ukraina đã báo cáo những thành công trên tiền tuyến của khu vực Donetsk, nhưng giao tranh dữ dội đang diễn ra xung quanh thành phố Bakhmut ở phía Đông. Cuộc chiến dường như đang đi vào trạng thái gần như đóng băng với một số nhà phân tích tin rằng bên nào cũng có thể có hành động quyết định để chấm dứt cuộc chiến.

Những diễn biến mới nhất

Tháng trước, Nga phải đối mặt với căng thẳng nội bộ khi nhóm lính đánh thuê Wagner của Yevgeny Prigozhin tổ chức một cuộc nổi loạn ngắn, đe dọa tiến quân vào Moscow. Mặc dù cuộc nổi dậy diễn ra trong thời gian ngắn nhưng nó gần như chắc chắn đã làm suy yếu quyền lực của Tổng thống Vladimir Putin.

Tình hình xung quanh nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia đã làm dấy lên lo ngại trong những tuần gần đây, khi cả Nga và Ukraina cáo buộc nhau lên kế hoạch tấn công, làm dấy lên lo ngại về khả năng xảy ra bụi phóng xạ từ nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu.

Vào tháng 6, việc đập Nova Kakhovka ở miền nam Ukraina bị phá hủy đã dẫn đến lũ lụt thảm khốc trong khu vực, Kyiv cho rằng Nga đã cố tình làm như vậy, đồng thời mô tả vụ vỡ đập là một "quả bom hủy diệt hàng loạt môi trường".

Trong một diễn biến quan trọng khác của cuộc chiến, cảng Odesa, một trung tâm xuất khẩu ngũ cốc quan trọng của Ukraina trên Biển Đen, đã bị tên lửa hành trình của Nga ném bom vào đầu tháng này. Vụ tấn công xảy ra ngay sau khi Moscow rút khỏi thỏa thuận ngũ cốc Biển Đen - một thỏa thuận được Liên Hợp Quốc hậu thuẫn nhằm giúp Ukraina duy trì nguồn cung lương thực toàn cầu.

Sau các báo cáo về các cuộc tấn công bằng máy bay không người lái gần đây vào Moscow, tổng thống Ukraina Volodymyr Zelenskyy cho biết: "Dần dần, chiến tranh đang quay trở lại lãnh thổ của Nga – trở lại các trung tâm biểu tượng và căn cứ quân sự của nước này, và đây là một quá trình không thể tránh khỏi, tự nhiên và hoàn toàn công bằng".

Chiến thắng trông như thế nào đối với Nga?

Trước khi Nga tiến hành cuộc chiến vào tháng 2/2022, Vladimir Putin đã vạch ra các mục tiêu của cái mà ông gọi là "chiến dịch quân sự đặc biệt". Ông tuyên bố, mục tiêu của ông là "phi hạt nhân hóa" và "phi quân sự hóa" Ukraina, đồng thời bảo vệ các khu vực ly khai Donetsk và Luhansk, hai vùng lãnh thổ phía Đông Ukraina bị lực lượng ủy nhiệm của Nga chiếm đóng từ năm 2014.

Một mục tiêu khác, mặc dù chưa bao giờ được tuyên bố rõ ràng, là lật đổ chính phủ Ukraina và loại bỏ tổng thống Zelensky của nước này. "Kẻ thù đã chỉ định tôi là mục tiêu số một; gia đình tôi là mục tiêu số hai", Zelensky nói ngay sau khi cuộc chiến bắt đầu. Quân đội Nga đã hai lần cố gắng xông vào dinh tổng thống Ukraina.

Tuy nhiên, Nga đã thay đổi mục tiêu của mình sau cuộc chiến khoảng một tháng, sau khi các lực lượng Nga buộc phải rút lui khỏi Kyiv và Chernihiv. Theo Điện Kremlin, mục tiêu chính của họ là "giải phóng Donbas", bao gồm các vùng Kherson và Zaporizhzhia - nhưng Nga đã đạt được rất ít tiến bộ trong việc đạt được mục tiêu này.

Chiến thắng trông như thế nào đối với Ukraina?

Mục tiêu chính của Ukraina là giải phóng các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng. Điều đó không chỉ bao gồm những khu vực do Nga nắm giữ kể từ cuộc chiến bắt đầu vào tháng 2/2022, mà còn bao gồm cả việc quay trở lại các biên giới được quốc tế công nhận, bao gồm cả Crimea, đã bị Nga sáp nhập vào năm 2014.

Ông Lawrence Freedman, giáo sư danh dự về nghiên cứu chiến tranh tại Đại học King's College London, lập luận rằng, ông Putin đã không đạt được các mục tiêu của mình ở Ukraina. Khi kêu gọi "phi hạt nhân hóa" Ukraina, có lẽ ông Putin muốn nói đến sự thay đổi chế độ - tuy nhiên vị trí tổng thống Ukraina của Zelensky vẫn "mạnh mẽ hơn bao giờ hết". 

Nếu Putin nghĩ đến việc phi quân sự hóa Ukraina, thì ông ấy cũng đã thất bại trên mặt trận này: "Ukraina đang trên đường trở thành quốc gia quân sự hóa nhất ở châu Âu", Freedman nói.

Và các vấn đề của Putin đang gia tăng. Các khu vực nói tiếng Nga ở Donbas đã chịu thiệt hại nặng nề do chiến tranh. Các lực lượng Nga đã không giành được quyền kiểm soát hoàn toàn các khu vực mà Putin tuyên bố chủ quyền, và cuộc phản công hiện tại của Ukraina có nghĩa là các vùng lãnh thổ mà họ chiếm được đang dần bị từ bỏ.

Ukraina chắc chắn vẫn hy vọng rằng các mục tiêu của họ - giải phóng tất cả các vùng đất bị chiếm đóng và quay trở lại biên giới năm 1991 - có thể đạt được. Nhưng nếu cuộc phản công của Ukraina chùn bước, thì "Nga hiện thiếu sức mạnh chiến đấu để giành lấy lợi thế và chiếm thêm lãnh thổ".

CBC News cho biết, chúng ta đã bước vào cuộc phản công hơn một tháng của Ukraina, vốn đang "đấu tranh chống lại các lực lượng cố thủ của Nga" và dường như đã bước vào một "trạng thái gần như đóng băng" mà không bên nào đạt được lợi ích đáng kể. Tình trạng dường như bị đình trệ của cuộc xung đột đã làm dấy lên cuộc tranh luận về việc liệu đã đến lúc đàm phán để chấm dứt hay chưa.

CBC cho biết quân đội Nga "hầu như không ở trong tình trạng tốt". Cuộc tấn công mùa xuân của nó đã cướp đi sinh mạng của hàng chục nghìn người Nga và chẳng đạt được gì ngoài một chiến thắng "mang tính biểu tượng" tại Bakhmut. 

Giờ đây, các lực lượng của Nga đã "kiệt quệ", với các chỉ huy cấp cao bị thay thế vì không tuân theo mệnh lệnh, sau một âm mưu đảo chính của người đứng đầu nhóm lính đánh thuê Wagner.

Theo tình báo phương Tây, các lực lượng Nga sẽ khó phát động một cuộc phản công khác trong năm nay. Tuy nhiên, các chiến lũy rộng lớn trên tiền tuyến của Nga có nghĩa là các lực lượng Ukraina có rất ít cơ hội đột phá.

Quân đội Ukraina cũng đã mất "thiết bị và nhân sự quan trọng", mặc dù mức độ thiệt hại là một bí mật được bảo vệ chặt chẽ. Do đó, cuộc chiến đang đối mặt với một "thế bế tắc" giống như trong Chiến tranh Triều Tiên 1950-1953, vốn cũng dẫn đến bế tắc quân sự.

Trong khi hiệp định đình chiến được ký kết vào năm 1953, cuộc chiến ở Triều Tiên chưa bao giờ chính thức kết thúc. Nga và Ukraina có thể đàm phán về một lệnh ngừng bắn không thoải mái và không có giới hạn tương tự, một tình huống "còn lâu mới có hòa bình".

Nhà phân tích quân sự Sean Bell nhận định trên Sky News, hầu hết các nhà phân tích phương Tây tin rằng sẽ vô cùng khó khăn để Ukraina giải phóng Crimea và các khu vực bị chiếm đóng ở Donbas. Mục tiêu đó "không phải là không thể" đạt được, nhưng "rất, rất khó".

Bell cho biết Nga cũng khó đạt được mục tiêu khuất phục toàn bộ Ukraina và dường như không bên nào có thể tung ra "đòn quyết định chống lại bên kia". Ông tiếp tục: "Chiến thắng và thất bại trên chiến trường có ý nghĩa hạn chế trong cuộc xung đột này".

Nhưng từ "quan điểm đại chiến lược", rõ ràng Tổng thống Putin đã thất bại trong việc đạt được bất kỳ mục tiêu nào của mình từ cuộc chiến tại Ukraina. Phần Lan và Thụy Điển đã gia nhập NATO, làm thất bại nỗ lực của ông Putin nhằm ngăn chặn việc mở rộng liên minh quân sự. 

Tầm nhìn của ông về việc khôi phục sự vĩ đại của nước Nga đang bị hủy hoại bởi mối quan hệ phụ thuộc với Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình. Và sự tăng trưởng của nền kinh tế Nga đã bị kìm hãm bởi các biện pháp trừng phạt của phương Tây.

Để xoa dịu dư luận trong nước, ông Putin đã mô tả một cách chiến lược cuộc xung đột như một "chiến dịch quân sự đặc biệt" được định nghĩa một cách mơ hồ. Cuối cùng, ông có thể đàm phán để đạt được hòa bình và tuyên bố chiến thắng, mặc dù đó sẽ là một chiến thắng mà cả thế giới công nhận là "chiến thắng thần thánh", Bell nói.

(Nguồn: The Week)