Vì sao thỏa thuận xuất khẩu ngũ cốc mà Nga và Ukraina vừa ký quan trọng đối với thế giới?

Ngày 22/7, Tổng thư ký Liên Hợp Quốc Antonio Guterres cho biết, Ukraina và Nga đã đồng ý một thỏa thuận cho phép nối lại việc xuất khẩu ngũ cốc từ các cảng Biển Đen của Ukraina.

Cũng theo Tổng thư ký LHQ, đây một bước đột phá ngoại giao lớn nhằm xoa dịu cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu do chiến tranh gây ra.

Các bộ trưởng của cả hai nước đã ký một thỏa thuận do Liên hợp quốc và Thổ Nhĩ Kỳ làm trung gian tại Istanbul.

Bước đột phá này diễn ra sau nhiều tháng đàm phán, và hứa hẹn sẽ cho phép các loại ngũ cốc và hạt có dầu - những mặt hàng xuất khẩu quan trọng của Ukraina - an toàn rời khỏi các cảng nằm trên Biển Đen.

Cho đến nay, Nga đã ngăn chặn việc tiếp cận hàng hải tới các cảng của Ukraina và điều này đã khiến cho hàng triệu tấn ngũ cốc của nước này đã không thể rời cảng để đến những quốc gia đang cần chúng.

"Thúc đẩy phúc lợi của nhân loại là động lực của cuộc đàm phán này. Câu hỏi không phải là điều gì tốt cho bên này hay bên kia. Trọng tâm là điều gì quan trọng nhất đối với con người của thế giới chúng ta. Và đừng nghi ngờ gì nữa - đây là một thỏa thuận cho cả thế giới", ông Antonio Guterres nói.

Ông Guterres cũng cho biết, thỏa thuận này sẽ mang lại sự hy vọng cho các nước đang phát triển và giúp ổn định giá lương thực toàn cầu, "vốn đã ở mức kỷ lục ngay cả trước chiến tranh - một cơn ác mộng thực sự đối với các nước đang phát triển".

Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) ước tính rằng 47 triệu người đã chuyển sang giai đoạn đói nguy cấp do hậu quả của chiến tranh Ukraina và các quan chức phương Tây cáo buộc Nga sử dụng thực phẩm làm vũ khí trong cuộc chiến tranh này.

Thỏa thuận này cũng sẽ cho phép phân bón của Nga tiếp cận thị trường toàn cầu mà không bị cản trở. Nga là nước sản xuất phân bón lớn, thứ rất quan trọng để tối đa hóa sản lượng lương thực. Giá phân bón cũng đã tăng cao kể từ khi chiến tranh xảy ra.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ Recep Tayyip Erdogan cho biết "hàng triệu người sẽ giảm bớt nguy cơ thiếu đói" từ thỏa thuận này.

Ông Erdogan nói: "Trong những ngày tới, chúng ta sẽ thấy việc tàu chở hàng bắt đầu lưu thông và nhiều quốc gia sẽ được hít thở không khí trong lành".

Thỏa thuận này sẽ hoạt động như thế nào?

Là một phần của thỏa thuận được ký hôm thứ Sáu, các tàu chở ngũ cốc sẽ đi qua một hành lang an toàn ở Biển Đen dưới sự theo dõi của người Ukraina, và sau đó đi qua eo biển Bosphorus - một hành lang vận chuyển quan trọng ở Tây Bắc Thổ Nhĩ Kỳ - để tiếp cận thị trường toàn cầu.

Các tàu sẽ được các quan chức Nga, Ukraina và Thổ Nhĩ Kỳ kiểm tra trước khi đến Ukraina, để đảm bảo vũ khí không bị đưa lậu vào Ukraina.

Các tàu sẽ được giám sát bởi một Trung tâm Điều phối chung (JCC) được thành lập ngay tại Istanbul và bao gồm các đại diện từ Ukraina, Nga và Thổ Nhĩ Kỳ.

Cả hai bên đã đồng ý rằng không được có bất kỳ cuộc tấn công nào đối với bất kỳ tàu thuyền nào đi từ các cảng của Ukraina để vào Biển Đen.

Trước khi thỏa thuận được ký kết, chính phủ Ukraina đã cảnh báo Nga về bất kỳ hành động khiêu khích nào. "Không có tàu chiến của Nga hộ tống và không có sự hiện diện của đại diện Nga tại các cảng của chúng tôi", Mykhailo Podolyak, cố vấn của Chánh văn phòng Tổng thống Ukraina đã tweet hôm thứ Sáu.

Ông nói thêm: "Trong trường hợp có các hành động khiêu khích, một phản ứng quân sự sẽ xuất hiện ngay lập tức".

Ông Podolyak cũng nói thêm rằng Ukraina không ký thỏa thuận với Nga mà là với Thổ Nhĩ Kỳ và LHQ. Ông cũng cho biết việc kiểm tra các tàu sẽ được thực hiện trong vùng biển Ukraina bởi các nhóm hỗn hợp, nếu cần thiết.

Tại sao xuất khẩu ngũ cốc lại quan trọng?

Ukraina và Nga đều là những nhà cung cấp thực phẩm quan trọng cho thế giới. Trước khi chiến tranh nổ ra, Ukraina - được biết đến là một trong những quốc gia sản xuất lúa mì nhiều nhất thế giới - xuất khẩu khoảng 3/4 lượng ngũ cốc mà nước này sản xuất. Theo số liệu của Ủy ban châu Âu, khoảng 90% số hàng xuất khẩu này được vận chuyển bằng đường biển, từ các cảng nằm trên Biển Đen.

Và, chiến tranh đã tác động rất lớn đối với xuất khẩu ngũ cốc của Ukraina, đặc biệt là ở miền Nam nước này, nơi hầu như việc xuất khẩu phụ thuộc hoàn toàn vào các cảng nằm trên Biển Đen.

Việc gián đoạn sản xuất nông nghiệp và xuất khẩu do cuộc chiến của Nga ở Ukraina đẩy khoảng 49 triệu người vào nạn đói, Liên Hợp Quốc cảnh báo hồi tháng trước.

Vụ thu hoạch năm nay đã được bắt đầu ở Ukraina và điều này làm tăng thêm tính cấp bách cho các cuộc đàm phán. Các cánh đồng đã bị tấn công trong những ngày gần đây, khiến nông dân phải chạy đua để cứu cây trồng của họ.

Vấn đề lưu trữ cũng đã gây trở ngại cho nông dân. Vào tháng trước, một hầm chứa ngũ cốc đã bị phá hủy ở thành phố Mykolaiv và Ukraina nói rằng Nga đã tấn công bằng tên lửa hành trình.

LHQ hy vọng rằng theo thỏa thuận này, hàng tháng Ukraina sẽ xuất khẩu khoảng 5 triệu tấn ngũ cốc, một con số tương đương với mức trước chiến tranh.

Chiến tranh đã ảnh hưởng đến vụ thu hoạch của Ukraina như thế nào?

Trong khi khả năng xuất khẩu ngũ cốc thông qua Biển Đen là một bước đột phá lớn và Ukraina có thể vận chuyển số ngũ cốc thu hoạch trước chiến tranh ra khỏi lãnh thổ của mình.

Chủ tịch Hiệp hội Ngũ cốc Ukraina, Mykola Horbachov, hôm thứ Sáu cho biết rằng việc dỡ phong tỏa các cảng của Ukraina là cách duy nhất để ngăn chặn một cuộc khủng hoảng lương thực toàn cầu và cứu các nhà sản xuất nông nghiệp Ukraina.

Ông cho biết người Nga đã đánh cắp khoảng 500.000 tấn ngũ cốc tại các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng, và khoảng 1 triệu tấn ngũ cốc vẫn còn nằm dưới sự kiểm soát của những người chiếm đóng.

Đầu tháng này, hiệp hội các nhà kinh doanh ngũ cốc của Ukraina cho biết, nước này dự kiến thu hoạch khoảng 69,4 triệu tấn ngũ cốc và hạt có dầu trong vụ năm nay và con số này cao hơn một chút so với các dự báo trước đó nhưng thấp hơn nhiều so với mức 106 triệu tấn mà nước này thu hoạch vào năm ngoái.

Bộ trưởng Bộ Nông nghiệp Ukraina Taras Vysotskiy cho biết, sản lượng ngũ cốc có thể đạt ít nhất 50 triệu tấn, so với 86 triệu tấn vào năm 2021 và ít nhất một nửa sản lượng đó được dành cho xuất khẩu.

Công ty tư vấn Agritel của Pháp cho biết trong tháng này họ dự kiến Ukraina sẽ thu hoạch 21,8 triệu tấn lúa mì và con số này thấp hơn so với 32,2 triệu của năm ngoái.

Bộ trưởng Cơ sở hạ tầng Ukraina, Oleksandr Kubrakov, mô tả thỏa thuận mà ông đã ký tại buổi lễ ở Istanbul là "một sự hỗ trợ lớn cho nền kinh tế Ukraina".

Nga sẽ tuân theo thỏa thuận?

Các quan chức phương Tây cáo buộc Nga cố tình bóp nghẹt chuỗi cung ứng toàn cầu trong cuộc chiến của nước này ở Ukraina. Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen đã nói rằng thực phẩm là một phần trong "kho vũ khí " của Điện Kremlin trong khi Mỹ cáo buộc Nga đã "vũ khí hóa" thực phẩm.

Mỹ và các quốc gia phương Tây khác đã ca ngợi thỏa thuận hôm thứ Sáu. Nhưng phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ Ned Price đã cảnh báo vào hôm thứ Năm, khi đạt được một thỏa thuận về nguyên tắc, Washington sẽ tập trung vào việc "buộc Nga phải chịu trách nhiệm về việc thực hiện thỏa thuận này".

Ngoại trưởng Anh Liz Truss cho biết hôm thứ Sáu: "Vương quốc Anh và các đồng minh đã cố gắng hết sức để điều này được thực thi. Giờ đây, thỏa thuận này phải được thực hiện và chúng tôi sẽ theo dõi để đảm bảo hành động của Nga phù hợp với lời nói của họ".

(Nguồn: CNN)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin