Tầng lớp trung lưu Trung Quốc đang gửi tín hiệu xấu cho các thương hiệu toàn cầu

Các cuộc phỏng vấn với 20 người có trình độ đại học ở 5 thành phố hàng đầu của Trung Quốc cho thấy tầng lớp trung lưu và thượng lưu của đại lục đang dần thoái lui khi hoạt động sản xuất chậm lại và sự sụt giảm tài sản đang đè nặng lên chi tiêu của người tiêu dùng. 

Tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên tăng vọt và ngày nay, ngay cả những chuyên gia có thu nhập cao cũng cảm thấy khó khăn. Nhóm người được phỏng vấn đều bày tỏ sự bất an về công việc. Ý tưởng gửi con cái ra nước ngoài để học cao hơn đã lùi bước.

Những giám đốc điều hành này, đến từ Bắc Kinh, Thượng Hải, Quảng Châu, Thâm Quyến và Hàng Châu, được cho là đang ở đỉnh cao về năng lực chi tiêu. Nếu họ lo lắng thì 1,4 tỷ người tiêu dùng khác của Trung Quốc có lẽ cũng lo lắng không kém. Hàng triệu quyết định cắt giảm chi tiêu nhỏ sẽ gây ra những cú sốc lớn đối với các công ty quốc tế từ Starbucks đến Apple. 

Cắt giảm chi phí tùy ý

Tại khu Zhangjiang của Thượng Hải, Zhang Mei - một kỹ sư phần mềm 40 tuổi, là một trong hàng triệu người Trung Quốc làm việc trong lĩnh vực công nghệ, một ngành đang bị chấn động bởi các cuộc đàn áp tham nhũng sâu rộng của Bắc Kinh. Việc giám sát chặt chẽ đã thúc đẩy làn sóng cắt giảm việc làm và giảm lương đối với những người lao động đã quen với một lối sống nhất định.

Mặc dù kiếm được khoảng 1,2 triệu nhân dân tệ (170.000 USD) mỗi năm và chồng cô cũng có một công việc tốt nhưng Zhang đã giảm việc chi tiêu ngẫu hứng. 

Vài năm trước, các công ty săn đầu người thường xuyên gọi điện với những lời đề nghị có thể tăng lương gấp đôi cho cô. Giờ đây, bà mẹ hai con đã ngừng mua những bộ váy đắt tiền hay những chuyến du lịch thường xuyên vào cuối tuần. 

Zhang nói: "10 năm nữa, tôi sẽ 50 tuổi và rất có thể nằm trong danh sách bị sa thải". 

McKinsey & Co. trong một báo cáo tiêu dùng gần đây của Trung Quốc, đã tuyên bố kỷ nguyên tăng trưởng bán lẻ hai con số "đã kết thúc". Daniel Zipser - người đứng đầu mảng tiêu dùng và bán lẻ của công ty tại châu Á, cho biết tâm lý thị trường đang ở mức thấp nhất mọi thời đại, kèm theo những lo ngại đáng kể về triển vọng kinh tế.

Cũng tại Thượng Hải, Amanda Lin - 34 tuổi, làm việc trong bộ phận bán sản phẩm tài chính cho một công ty môi giới nhà nước, đã kiếm được hàng triệu nhân dân tệ tiền thưởng hàng năm trong những năm qua. Lin hiện đang chuẩn bị cho việc cắt giảm tiền thưởng đáng kể vào năm 2023 và đã phải chịu một "cú sốc tâm lý" khi danh mục đầu tư của cô bị sụt giảm.

Chi phí tùy ý cũng bị hạn chế ở những người không có con. Tracy Mao, nhân viên nhân sự 32 tuổi tại một công ty công nghệ hàng đầu Trung Quốc và chồng cô đã chi rất nhiều tiền trong năm nay để sắm sửa nhà cửa sau đám cưới của họ. 

Hiện tại, cả 2 vợ chồng đang hạn chế chi tiêu khi tình trạng sa thải nhân viên ngày càng gia tăng. Bị đè nén bởi cảm giác bất an trong công việc, cả hai đều muốn tiết kiệm nhiều hơn cho tương lai. Cặp đôi am hiểu công nghệ thậm chí còn trì hoãn việc mua iPhone 15 mới cho đến khi nó được giảm giá.

Tiết kiệm

Hầu hết mọi người cũng lo ngại về việc tìm nơi an toàn nhất để đầu tư – một điểm sáng tiềm năng cho các tổ chức tài chính Trung Quốc.

Dữ liệu do Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc công bố vào tháng trước cho thấy các hộ gia đình Trung Quốc đã tiết kiệm thêm 13,8 nghìn tỷ nhân dân tệ (1,89 nghìn tỷ USD) trong 10 tháng đầu năm, tăng 8,5% so với một năm trước đó.

Manna Wang - người có bằng thạc sĩ và sống ở Thâm Quyến, đang mở đại lý bán bảo hiểm, cho biết cô đã bán được rất nhiều sản phẩm vào năm 2023 cho những khách hàng đang tìm kiếm sự bảo vệ bằng USD. Năm tới, Wang kỳ vọng hoạt động kinh doanh sẽ vượt qua mức trước Covid khi những người giàu có ở Trung Quốc tìm cách giảm rủi ro cho các khoản đầu tư của họ.

Dù tình hình kinh doanh năm qua có vẻ tốt, nhưng trong tình hình hiện tại, Wang đang bỏ thêm tiền vào sổ tiết kiệm. Cô ấy cũng đang cân nhắc việc bán hai bất động sản đầu tư của mình để có thể dồn tiền mặt vào các khoản hưu trí. 

"Tôi không thể chịu được khi nghĩ đến chất lượng cuộc sống của mình sẽ trở nên tồi tệ hơn khi tôi nghỉ hưu", Wang nói.

Jason Wang, 39 tuổi sống ở Bắc Kinh, gần đây đang thất nghiệp và đang than thở về việc thiếu tiền tiết kiệm. Kể từ khi mất công việc lương 140.000 USD/năm tại một công ty khởi nghiệp về chăm sóc sức khỏe vào tháng 8, thu nhập của gia đình anh đã giảm hơn một nửa và vợ anh đang mong đợi đứa con đầu lòng vào tháng 1.

"Cả hai vợ chồng tôi đều đang lo lắng vì tình hình trước mắt. Nếu 3 tháng nữa mả vẫn không tìm được một công việc có mức lương tốt như trước đây, tôi sẽ xem xét việc tham gia vào một ngành có mức lương thấp hơn nhưng có triển vọng tốt hơn về lâu dài". 

Thực phẩm

Ngay cả khi phần lớn các nước phát triển cắt giảm chi tiêu cho hàng tạp hóa trong bối cảnh lạm phát tăng cao, nhiều người được phỏng vấn cho biết họ vẫn duy trì ngân sách thực phẩm và trong một số trường hợp còn tăng thêm. Một số người cho biết đại dịch đã truyền cảm hứng cho sự quan tâm nhiều hơn đến sức khỏe và thể chất mà thực phẩm chất lượng cao đóng một vai trò quan trọng.

Dong Sihao - cư dân Hàng Châu, người làm việc trong lĩnh vực nghiên cứu sản phẩm, đã bắt đầu mua hàng tại chuỗi kho Sam's Club của Walmart. 

Dong cho biết Covid khiến anh sẵn sàng chi tiêu nhiều hơn cho một lối sống lành mạnh. Ăn uống tốt hơn là một phần và đó cũng là một cách để tận hưởng cuộc sống.

Điều tương tự cũng xảy ra với Mai Mai, 34 tuổi, chủ một phòng thiền. Mặc dù gặp khó khăn hơn về mặt tài chính do khách hàng chậm quay trở lại sau các biện pháp nghiêm ngặt về Covid của Trung Quốc, cô và chồng đã tăng ngân sách thực phẩm, phân bổ nhiều hơn cho thịt và sản phẩm tươi sống chất lượng cao hơn. 

Trong tủ lạnh của cô có nhiều thương hiệu đến từ Hema Xiansheng, thương hiệu thực phẩm thuộc chuỗi siêu thị Freshippo của Alibaba, và ít hàng mua hơn từ chợ địa phương.

Giáo dục nước ngoài

Bằng đại học hoặc sau đại học ở nước ngoài từ lâu đã trở thành biểu tượng địa vị của giới khá giả Trung Quốc - một trong những nhóm sinh viên quốc tế lớn nhất trong các trường từ Mỹ đến Úc, và được coi là tấm vé dẫn đến sự nghiệp ổn định ở quê nhà.

Trong khi một số người giàu vẫn đang có kế hoạch gửi con ra nước ngoài, tỷ lệ thất nghiệp gia tăng ở thanh niên đang làm thay đổi nhận thức về giá trị của bằng tốt nghiệp nước ngoài.

Ngay cả khi Bắc Kinh khuyến khích sinh viên Trung Quốc quay trở lại nước ngoài sau Covid, số lượng sinh viên theo học tại các trường cao đẳng và đại học Mỹ vẫn không thay đổi ở mức khoảng 290.000 trong năm học 2022-2023. Căng thẳng chính trị với Mỹ cũng đang làm thay đổi sự tính toán các bậc phụ huynh. 

Tina Li, một nhiếp ảnh gia tự do 37 tuổi ở Thượng Hải, đã kết hôn với một giám đốc điều hành của một hãng sản xuất ô tô, không có ý định gửi con trai mình ra nước ngoài học tập. Cô lập luận: "Những người đi du học có thể không dễ dàng kiếm được một công việc tốt khi trở về nước". 

Du lịch và trải nghiệm

Những người được phỏng vấn của Bloomberg phần lớn vẫn sẵn sàng chi tiền cho chuyến du lịch địa phương và những trải nghiệm vô hình khác, một số người gọi đó là cách để mua hạnh phúc trong thời điểm lẽ ra rất căng thẳng.

Ở mức thấp nhất trong phạm vi tài chính là Anna Liu, huấn luyện viên thể hình 33 tuổi và là bà mẹ đơn thân ở Thâm Quyến. Cô thường kiếm được khoảng 84.000 USD một năm nhưng nhận thấy thu nhập của mình bị sụt giảm sau khi khách hàng giảm khoảng 20% số lần đến phòng tập trong năm nay do căng thẳng tài chính của chính họ.

Nhưng Liu là một fan cuồng nhiệt của nhạc pop Quảng Đông và năm 2023 là năm đầu tiên các buổi hòa nhạc trực tiếp quay trở lại sau Covid. Cô đã chi khoảng 7.000 USD tiền vé và khách sạn để tham dự các buổi biểu diễn ở Trung Quốc trong 12 tháng qua.

Bên ngoài Trung Quốc, các điểm du lịch hấp dẫn đang chờ du khách Trung Quốc quay trở lại. Hội đồng Du lịch và Lữ hành thế giới ước tính du lịch nước ngoài của Trung Quốc có thể phải đến cuối năm 2024 mới trở lại mức trước Covid với năng lực bay, giá vé máy bay cao và những khó khăn trong việc xin thị thực và hộ chiếu.

Dong đến từ Hàng Châu cho biết, trong khi hạn chế những chuyến đi chơi xã hội tốn kém, anh và vợ đã lên kế hoạch cho ít nhất một chuyến du lịch trong nước mỗi tháng. Trong khi giá vé máy bay nước ngoài hiện tại quá cao, "chúng tôi muốn nắm bắt khoảnh khắc và tận hưởng cuộc sống nhiều hơn".

 (Nguồn: Bloomberg)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin