Khi nào AI vượt qua trí tuệ của con người?

Các hệ thống này có thể tự hiểu và kiểm soát hành động của mình, bao gồm cả việc thay đổi mã lập trình của chính chúng. Giống như con người, các hệ thống AGI có thể học cách tự giải quyết vấn đề mà không cần phải được dạy.

Thuật ngữ AGI lần đầu tiên được sử dụng trong một cuốn sách xuất bản năm 2007, là tổng hợp của các bài luận do nhà khoa học máy tính Ben Goertzel và nhà nghiên cứu AI Cassio Pennachin biên tập. Trong lịch sử, ý tưởng về AGI cũng đã xuất hiện nhiều trong một số cuốn sách và bộ phim khoa học viễn tưởng. 

Các hệ thống AI mà chúng ta sử dụng ngày nay, như các thuật toán học máy (machine-learning) đơn giản trên Facebook hoặc các mô hình tiên tiến như ChatGPT, được gọi là AI "hẹp" (narrow AI). Các hệ thống như vậy được thiết kế để xử lý các tác vụ cụ thể thay vì có trí thông minh tổng quát như con người. 

Điều này có nghĩa là các hệ thống AI "hẹp" có thể thực hiện ít nhất một công việc, như nhận dạng hình ảnh, tốt hơn con người. Tuy nhiên, chúng chỉ có thể thực hiện nhiệm vụ cụ thể đó hoặc các hành động tương tự dựa trên dữ liệu mà chúng được đào tạo(hay do con người đưa vào).

AGI sẽ vượt xa việc chỉ sử dụng dữ liệu mà nó được đào tạo. AGI sẽ có khả năng lập luận và hiểu biết tương tự như con người về mặt kiến thức và trong các lĩnh vực của cuộc sống. Điều này có nghĩa là AGI có thể tư duy và đưa ra quyết định tương tự như cách một con người có thể làm, áp dụng logic và bối cảnh vào các tình huống khác nhau, chứ không đơn thuần là tuân theo các mô hình được lập trình sẵn.

Trên thực tế, AGI chưa bao giờ được tạo ra, do vậy các nhà khoa học không hoàn toàn thống nhất về ý nghĩa của AGI đối với nhân loại. Việc AGI tiềm ẩn những rủi ro có khả năng tác động đến xã hội là chưa chắc chắn. 

Trước đây, một số người cho rằng AGI là vấn đề bất khả thi, nhưng hiện nay nhiều nhà khoa học và chuyên gia công nghệ tin rằng có thể đạt được AGI trong vài năm tới. Đáng chú ý, nhà khoa học máy tính Ray Kurzweil và các nhà tiên phong tại Thung lũng Silicon như Mark Zuckerberg, Sam Altman và Elon Musk, là những người tin vào quan điểm này.

Những lợi thế và nguy cơ tiềm ẩn của AGI là gì?

AI đã thể hiện nhiều lợi ích trong nhiều lĩnh vực khác nhau, hỗ trợ nghiên cứu khoa học và giúp mọi người tiết kiệm thời gian trong công việc hàng ngày. Các công cụ mới hơn, như hệ thống sáng tạo nội dung, có thể tạo ra tác phẩm nghệ thuật để tiếp thị hoặc viết thư điện tử dựa trên cách người dùng thường giao tiếp. 

Tuy nhiên, các công cụ này chỉ có thể hoàn thành các nhiệm vụ mà chúng được đào tạo cụ thể, bằng cách sử dụng dữ liệu mà nhà phát triển cung cấp cho chúng. Trong khi đó, AGI có thể mang lại nhiều lợi ích hoàn toàn mới cho nhân loại, đặc biệt là trong những tình huống cần đến các kỹ năng giải quyết vấn đề nâng cao hơn.

Trong bài đăng trên blog hồi tháng 2/2023, 3 tháng sau khi Chat GPT ra mắt, Sam Altman - Giám đốc điều hành OpenAI - cho rằng về mặt lý thuyết, AGI có thể thúc đẩy tính khả dụng của tài nguyên, đẩy nhanh nền kinh tế toàn cầu và dẫn đến những khám phá khoa học mang tính đột phá giúp mở rộng những vấn đề chúng ta tin là khả thi. 

Giám đốc Altman cũng đề cập rằng AGI có thể mang lại cho con người những khả năng mới tuyệt vời, cho phép mọi người nhận được sự trợ giúp trong các nhiệm vụ sử dụng trí óc. Điều này sẽ nâng cao đáng kể khả năng sáng tạo và kỹ năng giải quyết vấn đề của con người.

Tuy nhiên, AGI cũng đi kèm với những rủi ro đáng kể. Hồi năm 2023, Elon Musk cho rằng những rủi ro này bao gồm "sự không phù hợp", khi mục tiêu của AGI có thể không phù hợp với mục tiêu của những người kiểm soát nó và tiềm ẩn khả năng (mặc dù nhỏ) rằng một hệ thống AGI trong tương lai có thể gây ra mối đe dọa đến sự tồn vong của nhân loại. 

Một bài đánh giá được công bố hồi tháng 8/2021 trên Tạp chí "Trí tuệ nhân tạo thực nghiệm và lý thuyết" đã nêu bật một số rủi ro tiềm ẩn của các hệ thống AGI trong tương lai, mặc dù chúng có thể mang lại "lợi ích to lớn cho nhân loại". 

Theo các tác giả, bài đánh giá chỉ ra một số rủi ro liên quan đến AGI, chẳng hạn như AGI thoát khỏi sự kiểm soát của con người, được giao hoặc phát triển các mục đích nguy hiểm, tạo ra AGI không an toàn, hệ thống AGI thiếu đạo đức, luân lý và giá trị phù hợp, quản lý AGI kém và khả năng gây ra các mối đe dọa hữu hình. 

Các tác giả cũng cho rằng công nghệ AGI trong tương lai có khả năng tự cải thiện bằng cách phát triển các phiên bản thông minh hơn và thậm chí thay đổi các mục tiêu được lập trình ban đầu.

Theo một bài viết trên LiveScience (trang tin tức về khoa học), các nhà nghiên cứu cũng cảnh báo rằng một số nhóm có thể tạo ra AGI vì mục đích có hại và ngay cả AGI có ý định tốt cũng có khả năng gây ra "hậu quả thảm khốc không mong muốn".|

Dự kiến AGI sẽ xuất hiện khi nào?

Có nhiều ý kiến khác nhau về việc liệu con người có thực sự có thể tạo ra một hệ thống tiên tiến như AGI hay không và khi nào điều đó có thể xảy ra. Các cuộc khảo sát của các chuyên gia AI cho thấy có nhiều người tin rằng AGI có thể được phát triển vào cuối thế kỷ này, mặc dù ý kiến đã thay đổi theo thời gian.

Hồi những năm 2010, hầu hết các chuyên gia tin rằng AGI sẽ xuất hiện trong khoảng 50 năm nữa. Tuy nhiên, ước tính này đã được rút ngắn xuống còn khoảng từ 5 đến 20 năm. Gần đây, một số chuyên gia đã dự đoán rằng hệ thống AGI có thể xuất hiện trong thập kỷ này.

Theo LiveScience, trong cuốn sách "The Singularity is Nearer" 2024 (tạm dịch: "Điểm kỳ dị công nghệ sắp tới"), nhà khoa học máy tính Kurzweil dự đoán rằng việc đạt được AGI sẽ báo hiệu sự khởi đầu của "điểm kỳ dị" về công nghệ (khoảnh khắc mà AI vượt qua trí thông minh của con người). 

Khoảnh khắc này sẽ đánh dấu thời điểm không thể quay lại, dẫn đến sự tăng trưởng công nghệ nhanh chóng đến mức không thể kiểm soát và kéo dài. Kurzweil dự đoán rằng sau khi đạt được AGI, siêu trí tuệ (Artificial superintelligence-ASI) sẽ xuất hiện vào những năm 2030. 

Đến năm 2045, con người sẽ có thể kết nối não bộ của mình trực tiếp với AI, nâng cao trí thông minh và ý thức của con người.

Một số nhà khoa học tin rằng AGI có thể sớm được phát triển. Ví dụ, nhà khoa học máy tính Goertzel đã dự đoán rằng chúng ta có thể đạt đến "điểm kỳ dị" vào năm 2027, trong khi Shane Legg, đồng sáng lập DeepMind, tin rằng AGI có thể đạt được vào năm 2028. 

Theo dự đoán của Elon Musk, AI sẽ vượt qua trí thông minh của con người vào cuối năm 2025.

(Nguồn: TTXVN/Eurasia Review)