Đông Nam Á trong bối cảnh cạnh tranh chiến lược Mỹ – Trung

Đầu tư trực tiếp nước ngoài vào Đông Nam Á đang tăng nhanh khi các doanh nghiệp Mỹ và Trung Quốc bị thu hút bởi sự ổn định chính trị và thị trường rộng lớn của các nước. Vai trò chiến lược của khu vực như một vùng đệm trong bối cảnh cạnh tranh Mỹ-Trung ngày càng gia tăng cũng giúp thu hút đầu tư từ khắp nơi trên thế giới, với đầu tư nước ngoài đạt kỷ lục 222,5 tỷ USD vào năm 2022.

"Việt Nam thể hiện sự hứa hẹn với tư cách là đối tác trong việc đảm bảo chuỗi cung ứng chất bán dẫn đa dạng và linh hoạt", Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết sau khi Tổng thống Joe Biden đến thăm vào tháng 9.

Như để đáp lại, các công ty Mỹ như Marvell Technology và Synopsys đã bày tỏ sự háo hức đầu tư vào Việt Nam. Amkor Technology đã khai trương một nhà máy bán dẫn ở tỉnh Bắc Ninh phía bắc vào tháng 10. 

Được xây dựng với chi phí 1,6 tỷ USD, cơ sở này được thiết kế để trở thành cơ sở sản xuất lớn nhất thế giới của công ty Mỹ, tạo ra khoảng 10.000 việc làm.

Trong khi đó, vào tháng 7, Malaysia cho biết nhà sản xuất ô tô lớn của Trung Quốc Chiết Giang Geely Holding Group sẽ đầu tư 10 tỷ USD vào bang Perak phía tây để thành lập cơ sở sản xuất ô tô. Công ty cũng đang xem xét xây dựng một nhà máy sản xuất xe điện ở Thái Lan.

Các công ty Mỹ và Trung Quốc cũng đang mua lại các doanh nghiệp ở Đông Nam Á. Năm 2020, Kimberly-Clark, nhà sản xuất Kleenex và các sản phẩm chăm sóc cá nhân khác của Hoa Kỳ, đã công bố kế hoạch mua lại Softex Indonesia với giá 1,2 tỷ USD. 

Tập đoàn Alibaba của Trung Quốc đã đầu tư hàng tỷ USD vào Lazada, một công ty thương mại điện tử lớn có trụ sở tại Singapore.

Theo Hội nghị Thương mại và Phát triển của Liên Hợp Quốc, đầu tư trực tiếp nước ngoài vào 11 quốc gia Đông Nam Á đã tăng 40% từ năm 2017 đến năm 2022, giai đoạn mà xung đột thương mại Mỹ-Trung leo thang, vượt xa mức tăng đầu tư ở Trung Quốc, Mỹ Latinh và Châu Phi.

Mỹ là nhà đầu tư hàng đầu vào các dự án vốn ở Đông Nam Á, chi 74,3 tỷ USD cho việc xây dựng nhà máy và các dự án khác từ năm 2018 đến năm 2022, theo công ty theo dõi đầu tư xuyên biên giới fDi Markets của Financial Times. Tiếp theo là Trung Quốc với vốn đầu tư 68,5 tỷ USD trong cùng kỳ.

Các doanh nghiệp Mỹ chủ yếu tập trung vào đầu tư liên quan đến chất bán dẫn ở các quốc gia như Singapore và Malaysia, trong khi các công ty Trung Quốc đầu tư vào các dự án như xây dựng nhà máy xe điện ở Thái Lan và phát triển khai thác mỏ ở Indonesia.

Đằng sau sự đầu tư tích cực của họ là mong muốn di dời các cơ sở sản xuất. Các công ty Mỹ đang thúc đẩy "kết nối bạn bè", thay thế vai trò của Trung Quốc trong chuỗi cung ứng bằng các đồng minh hoặc các quốc gia thân thiện, trong khi các công ty Trung Quốc đang chuyển nhà máy và các cơ sở khác sang nước thứ ba để tạo điều kiện xuất khẩu sang Mỹ và châu Âu.

Nhiều công ty Mỹ coi Đông Nam Á là nơi lý tưởng để xây dựng lại chuỗi cung ứng vì khu vực này gần Trung Quốc, một trung tâm sản xuất lớn và tương đối ổn định về chính trị, xã hội. Khu vực này còn có thị trường nội địa rộng lớn với tổng dân số hơn 600 triệu người.

"Đông Nam Á đang được hưởng lợi từ việc tách rời Mỹ-Trung bằng cách tự định vị mình là một" khu vực trung lập", Ikumo Isono, nhà kinh tế cấp cao tại Viện nghiên cứu kinh tế ASEAN và Đông Á, cho biết.

Nhật Bản từ lâu đã dẫn đầu các nước khác đầu tư vào Đông Nam Á kể từ những năm 1970, nhưng các công ty Nhật Bản ngày càng miễn cưỡng đầu tư hơn khi các nước chủ nhà bắt đầu yêu cầu chi tiêu vào những lĩnh vực mà các công ty không mong muốn, chủ yếu là các lĩnh vực tiên tiến như chất bán dẫn, xe điện và pin. Kết quả là khu vực này chỉ thu hút được 43,5 tỷ USD từ các doanh nghiệp Nhật Bản trong 5 năm tính đến năm 2022, mức nhỏ nhất trong 20 năm qua.

Trong một cuộc khảo sát năm 2012 của Ngân hàng Hợp tác Quốc tế Nhật Bản, các nhà sản xuất Nhật Bản coi Indonesia là điểm đến nước ngoài hứa hẹn thứ ba trong vòng ba năm, nhưng vị trí của nước này đã tụt xuống vị trí thứ sáu trong cuộc khảo sát năm ngoái. Thái Lan cũng tụt hạng trên bảng xếp hạng.

Trong khi Mỹ và Trung Quốc tranh nhau tăng cường đầu tư vào Đông Nam Á thì các công ty Nhật Bản đang phải đối mặt với nhu cầu nghiêm túc phải suy nghĩ lại chiến lược của mình trong khu vực.

(Nguồn: Nikkei)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin