Điện Kremlin giàu hơn bao giờ hết nhờ 'bán dầu'

Đội tàu có thể đưa dầu Nga đi khắp thế giới

Theo phân tích của Trung tâm Nghiên cứu Năng lượng và Không khí Sạch (CREA), đối tác chiến lược của Mỹ, New Delhi, sẽ vào cuộc để thay thế việc mua dầu thô của các khách hàng phương Tây, được giảm bớt do các lệnh trừng phạt liên quan đến việc Nga xung đột Ukraina.

Trong khi việc bán dầu thô của Nga sang Ấn Độ không bị trừng phạt và hoàn toàn hợp pháp, việc kiểm tra các tuyến đường vận chuyển của các chuyên gia cho thấy khối lượng vận chuyển khổng lồ này có thể liên quan đến cái gọi là "hạm đội bóng tối" gồm các tàu chở dầu thô, được Moscow đặc biệt tạo ra để cố gắng ngụy trang giao dịch với ai và như thế nào, đồng thời tối đa hóa lợi nhuận của Điện Kremlin.

CNN cũng đã phát hiện những hoạt động thương mại phức tạp tương tự ngoài khơi cảng Gythio của Hy Lạp đầu tháng này. Hai tàu chở dầu neo đậu cạnh nhau ngoài khơi để chuyển hàng từ tàu này sang tàu khác. Cả hai đều lấy những lô hàng dầu từ Nga vài tuần trước đó.

Một tàu trong số đó thuộc sở hữu của công ty có trụ sở ở Ấn Độ và bị cáo buộc vi phạm lệnh trừng phạt của phương Tây. Tàu còn lại thuộc sở hữu của cá nhân nằm trong danh sách trừng phạt riêng của Mỹ.

"Việc giao dịch dầu được thực hiện hợp pháp, nhưng đôi khi họ cũng áp dụng một số biện pháp lách lệnh trừng phạt", David Tannenbaum, thành viên của Pole Star Global, cho hay.

Các nhà phân tích cho biết hàng chục vụ chuyển giao tương tự diễn ra mỗi tuần ở Vịnh Laconian của Hy Lạp, một điểm thuận tiện trên đường đến Kênh đào Suez và các thị trường châu Á.

Đầu tháng này, Bộ Tài chính Mỹ tung gói trừng phạt mới đối với các tàu và công ty bị nghi ngờ giúp vận chuyển dầu thô Nga, vi phạm lệnh trừng phạt.

Mỹ và các đồng minh phương Tây hồi cuối năm 2022 nhất trí thỏa thuận về áp trần giá dầu, cam kết không mua dầu thô của Nga với giá trên 60 USD mỗi thùng. Các quốc gia này cũng cấm những công ty vận tải biển và bảo hiểm của họ hỗ trợ cho những giao dịch dầu thô Nga vượt giá trần.

Viktor Katona, người đứng đầu nhóm phân tích dữ liệu dầu thô tại công ty Kpler, cho rằng trần giá dầu do phương Tây áp đặt với Nga là yếu tố kích hoạt nỗ lực tạo ra "đội tàu bóng tối". "Chuỗi cung ứng càng dài, việc xác định giá thực của một thùng dầu Nga sau khi chuyển từ tàu này sang tàu khác càng khó khăn", Katona nói.

Một số giao dịch dầu mỏ giữa Nga và Ấn Độ là trực tiếp. Windward, một công ty trí tuệ nhân tạo hàng hải, đã phân tích các hoạt động vận chuyển toàn cầu và phát hiện 588 chuyến đi trực tiếp của tàu chở dầu từ Nga đến Ấn Độ vào năm ngoái.

Nhưng một số giao thông giữa hai nước phức tạp hơn ngoài khơi bờ biển Hy Lạp. Pole Star Global đã kiểm tra tuyến đường tương tự và phát hiện hơn 200 chuyến đi vào năm ngoái của các tàu từ Nga đã thực hiện việc di chuyển ở Vịnh Laconia sang một tàu khác rồi đi tiếp đến Ấn Độ.

Tannenbaum tại Pole Star Global cho biết công ty "nghi ngờ" rằng động cơ chính của những vụ chuyển giao này là để trốn tránh các biện pháp trừng phạt vì "gần như tất cả các tàu này" đều có mối liên hệ với Mỹ hoặc Liên minh châu Âu và sẽ phải chịu giới hạn giá. 

Ami Daniel, Giám đốc điều hành của Windward, cũng đưa ra đánh giá tương tự: "Đó là một phần trong nỗ lực có hệ thống, có phương pháp của Nga nhằm khiến mọi thứ trở nên phức tạp hơn". 

Đội tàu bóng tối cho phép Nga tạo ra hệ thống vận chuyển song song và có thể vượt qua các lệnh trừng phạt của phương Tây, với các tàu chở dầu có chủ sở hữu không rõ ràng. Windward ước tính đội tàu này đã tăng quy mô gấp ba, lên 1.800 chiếc vào năm ngoái.

Ấn Độ liên tục mua và "rửa" dầu Nga, phương Tây hưởng lợi

Ấn Độ đóng vai trò làm suy yếu sức ép mà Tổng thống Nga Vladimir Putin cảm nhận được từ các lệnh trừng phạt dầu mỏ. Doanh thu liên bang của Nga tăng vọt lên mức kỷ lục 320 tỷ USD vào năm 2023 và dự kiến sẽ còn tăng hơn nữa. Theo một số nhà phân tích, khoảng 1/3 số tiền đã được chi cho cuộc chiến ở Ukraina năm ngoái và một số khác vẫn được dành để tài trợ cho cuộc xung đột vào năm 2024.

Nguồn tiền mà Điện Kremlin tùy ý sử dụng đã đặt Moscow vào vị thế tốt hơn để duy trì một cuộc chiến kéo dài so với Kyiv, nơi đang phải vật lộn để duy trì dòng tiền mặt cực kỳ cần thiết của phương Tây.

Theo phân tích dữ liệu công khai từ Bộ tài chính Nga của nhà kinh tế Howard Shatz của RAND, thu và chi liên bang Nga đều ở mức cao nhất mọi thời đại vào năm 2023. Tuy nhiên, Moscow vẫn không cân đối được sổ sách, một dấu hiệu cho thấy chi phí lớn của cuộc chiến mà còn là sự ảnh hưởng đến doanh thu từ dầu mỏ do các lệnh trừng phạt.

Ấn Độ biện minh việc mua hàng từ Nga như một phương tiện để giữ giá toàn cầu ở mức thấp hơn vì nước này không cạnh tranh với các quốc gia phương Tây về dầu mỏ ở Trung Đông. 

"Nếu chúng tôi bắt đầu mua nhiều dầu mỏ từ Trung Đông, giá dầu sẽ không duy trì ở mức 75-76 USD mỗi thùng. Nó sẽ là 150 USD", Bộ trưởng Dầu khí Ấn Độ Hardeep Singh Puri cho biết.

Vai trò phức tạp của Ấn Độ trong thương mại dầu mỏ toàn cầu cũng được phản ánh qua số phận các sản phẩm dầu mỏ được sản xuất từ dầu thô của Nga. 

Một phần dầu thô được tinh chế thành các sản phẩm dầu tại các nhà máy lọc dầu ở bờ biển phía Tây Ấn Độ, sau đó xuất khẩu sang Mỹ và các nước khác đã ký lệnh trừng phạt đối với dầu mỏ của Nga. Các sản phẩm được tinh chế bên ngoài Nga không nằm trong phạm vi trừng phạt, một thiếu sót mà các nhà phê bình gọi là "lỗ hổng nhà máy lọc dầu".

Phân tích của CREA ước tính Mỹ là khách hàng mua các sản phẩm tinh chế từ dầu thô của Ấn Độ nhiều nhất trong năm ngoái, với tổng trị giá khoảng 1,3 tỷ USD. Các đồng minh của Mỹ cũng tăng đáng kể lượng sản phẩm dầu tinh chế nhập khẩu năm ngoái, với ước tính khoảng 9,1 tỷ USD, tăng 44% so với năm trước.

Moscow cũng đã tìm ra cách để làm giàu cho mình từ quá trình lọc dầu và xuất khẩu này. Một trong những nhà máy lọc dầu của Ấn Độ tiếp nhận dầu thô Nga nằm ở Vadinar và được điều hành bởi công ty Nayara Energy, với 49,1% sở hữu của tập đoàn dầu khí Nga Rosneft. 

CREA ước tính Mỹ đã nhập khẩu 63 triệu USD dầu tinh chế ở Vadinar trong năm 2023 và khoảng một nửa lượng dầu thô sử dụng trong nhà máy có nguồn gốc từ Nga.

Nhưng báo cáo của tổ chức này nói thêm rằng xuất khẩu từ Vadinar "dẫn đến nguồn thu thuế đáng kể cho Điện Kremlin dưới hình thức đánh thuế dầu thô xuất khẩu của Nga" và cũng thông qua lợi nhuận mà Rosneft kiếm được từ việc tinh chế và bán lại cho các đối thủ phương Tây của Moscow.

Tuy nhiên, các nhà phân tích cho rằng lợi nhuận có thể kiếm được từ việc trốn tránh các biện pháp trừng phạt nhỏ nhất đối với Nga là rất lớn. 

Daniel tại Windward cho biết: "Bạn đang nói về một thứ sinh lợi đáng kinh ngạc. Và các thương nhân cũng đối mặt với cám dỗ rất lớn để làm điều đó. Họ có thể kiếm được từ 10 đến 40 triệu USD trong vòng 4,5 tháng. Tôi không chắc có cơ hội nào khác trên thế giới để làm điều đó không". 

(Nguồn: CNN/Tass)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin