Cuộc chiến chống biến đổi khí hậu ở Thái Bình Dương là phép thử cho cả Mỹ và Trung Quốc

Cả Washington và Bắc Kinh đều ngày càng coi trọng khu vực Thái Bình Dương trong những năm gần đây.

Từ quan điểm của Mỹ, các quốc đảo Thái Bình Dương có giá trị quân sự và chiến lược quan trọng trong việc ngăn chặn ảnh hưởng ngày càng mở rộng của Trung Quốc. Mỹ đã và đang mở rộng sự hiện diện quân sự trong khu vực để ngăn chặn Bắc Kinh như một phần của chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương mà chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đặt ra vào năm ngoái.

Mỹ cũng đang tăng cường hỗ trợ phát triển cho các quốc gia Thái Bình Dương, đặc biệt là Micronesia, Quần đảo Marshall và Palau, những quốc gia đều có thỏa thuận an ninh đặc biệt với Washington.

Tổng thống Mỹ Joe Biden đã đích thân gặp các nhà lãnh đạo Thái Bình Dương, hai lần mời họ với tư cách một nhóm tới các hội nghị thượng đỉnh ở Nhà Trắng, gần đây nhất là vào tháng 9, đồng thời nhấn mạnh mối quan hệ lịch sử và mối liên kết chung của nền dân chủ tự do. Khi theo đuổi chương trình nghị sự của mình trong khu vực, Mỹ thường dựa vào sự hỗ trợ của Australia và New Zealand.

Về phần mình, Bắc Kinh đang hướng tới các quốc gia Thái Bình Dương khi tìm kiếm đồng minh ở Nam bán cầu để làm chệch hướng áp lực chiến lược từ phương Tây và thúc đẩy sự cô lập ngoại giao đối với Đài Loan.

Trung Quốc đã sử dụng các chương trình viện trợ của mình để tăng cường hợp tác với các quốc gia Thái Bình Dương trong các lĩnh vực như nông nghiệp, giáo dục, thủy sản, cơ sở hạ tầng và y tế. Với tư cách là một khu vực, Thái Bình Dương đã nhận được khoảng 4% tổng viện trợ nước ngoài của Trung Quốc trong giai đoạn 2010-2018.

Các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDG) năm 2030 của Liên Hợp Quốc là trọng tâm trong sự tham gia của Trung Quốc với khu vực khi Bắc Kinh tìm cách chia sẻ kinh nghiệm phát triển của mình phù hợp với Sáng kiến Phát triển Toàn cầu của Chủ tịch Tập Cận Bình. 

Vào tháng 7/2022, Trung tâm Hợp tác và Phát triển Trung Quốc-Thái Bình Dương về Giảm nghèo và Phát triển đã được thành lập tại thành phố ven biển Phúc Châu.

Giống như Mỹ, Trung Quốc cũng đang tìm cách thúc đẩy hợp tác an ninh với các quốc gia Thái Bình Dương.

Washington và các đồng minh đã bày tỏ lo ngại về hiệp ước an ninh được Quần đảo Solomon và Trung Quốc ký kết vào tháng 3/2022, ngay sau khi hai nước thiết lập quan hệ ngoại giao. Thỏa thuận cho phép Honiara yêu cầu hỗ trợ của cảnh sát và quân sự trong trường hợp bất ổn. Cảnh sát Trung Quốc hiện đang giúp đỡ các đồng nghiệp của họ ở quần đảo Solomon chuẩn bị cho Thế vận hội Thái Bình Dương sẽ được tổ chức ở nước này vào cuối tháng này.

Không rõ liệu Bắc Kinh có tìm cách thiết lập một căn cứ quân sự ở quần đảo Solomon hay không. Một số học giả Trung Quốc gợi ý rằng Bắc Kinh nên phát triển các cảng "có mục đích kép" ở các quốc gia Thái Bình Dương để đối trọng với lực lượng Mỹ. Hồi tháng 8, Trung Quốc cử một nhóm cảnh sát tới làm việc tại Vanuatu.

Cho đến nay, Trung Quốc nhìn chung được các quốc đảo Thái Bình Dương hoan nghênh như một lựa chọn mới để can dự, đặc biệt là do nước này sẵn sàng cung cấp hỗ trợ về cơ sở hạ tầng. Điều này khiến Mỹ phải cam kết tăng cường hỗ trợ.

Trước sự cạnh tranh quyền lực lớn này, các quốc đảo Thái Bình Dương đã tìm kiếm sự cân bằng giữa họ, mặc dù xét về quyền lực mềm, Washington dường như chiếm thế thượng phong. Một cuộc khảo sát tôi thực hiện năm ngoái với 210 học giả địa phương, sinh viên đại học và nhân viên tổ chức phi chính phủ ở Papua New Guinea, Fiji và Tonga cho thấy những người được hỏi coi Mỹ và các cường quốc truyền thống khác là đối tác quan trọng hơn đối với đất nước của họ so với Trung Quốc. Mỹ và các đồng minh cũng vẫn là điểm đến được lựa chọn cho việc du học.

Tuy nhiên, các quốc đảo Thái Bình Dương muốn có cách tiếp cận thận trọng đối với các vấn đề mà Trung Quốc coi là nhạy cảm, như Tân Cương, Tây Tạng và Hồng Kông. Hôm thứ Hai, Fiji tuyên bố đã rút lại sự ủng hộ đối với một đề nghị của Liên hợp quốc kêu gọi Bắc Kinh giải quyết các vi phạm nhân quyền ở Tân Cương.

Các quốc đảo Thái Bình Dương có chương trình nghị sự riêng tại Liên Hợp Quốc, nơi họ tìm cách thuyết phục Mỹ và Trung Quốc tuân thủ các ưu tiên chính sách như biến đổi khí hậu và bảo tồn đại dương cũng như ủng hộ Chiến lược năm 2050 của Diễn đàn Quần đảo Thái Bình Dương vì Lục địa Thái Bình Dương Xanh.

Thực sự sẽ có lợi cho mọi người nếu Washington và Bắc Kinh có thể tăng cường phối hợp và hợp tác về hàng hóa công như cuộc chiến chống biến đổi khí hậu, vì hiện tượng nóng lên toàn cầu gây ra mối đe dọa hiện hữu đối với nhiều quốc đảo Thái Bình Dương.

Sự phối hợp như vậy có thể được coi là phép thử về tính chân thực trong cam kết của hai cường quốc trong việc hỗ trợ khu vực Thái Bình Dương trong việc giải quyết vấn đề biến đổi khí hậu. Điều này có vẻ khó xảy ra, nhưng cả Bắc Kinh và Washington vẫn tiếp tục thể hiện sự cởi mở trong việc hợp tác với nhau trong các lĩnh vực như biến đổi khí hậu. Cuộc gặp vào tuần tới sẽ mang đến cho cả hai cường quốc một cơ hội tốt để chứng tỏ họ có thể giúp đỡ các quốc đảo Thái Bình Dương như thế nào.

(Nguồn: Nikkei)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin