Cắt giảm lãi suất sẽ mang lại hiệu quả như nhiều người mong đợi?

Các ngân hàng trung ương từ hầu hết các nền kinh tế phát triển lớn đã kết thúc năm 2023 bằng một loạt các cuộc họp chính sách trong tháng 12 đã "chốt sổ" về các đợt tăng lãi suất mạnh mẽ vốn thống trị bối cảnh kinh tế và tài chính kể từ năm 2022.

Ngân hàng Nhật Bản (BOJ), ngoại lệ duy nhất, chưa bao giờ tìm cách loại bỏ chính sách lãi suất âm của nước này, và đã báo hiệu trong tuần này tại cuộc họp cuối cùng trong năm của Nhóm 7 ngân hàng trung ương rằng việc thay đổi lập trường đó sẽ không xảy ra. 

Việc cho phép các ngân hàng trung ương lớn còn lại có thời gian tăng lãi suất là bước chuyển biến thuận lợi cho lạm phát trong suốt năm 2023. Sau khi bắt đầu năm mới với tỷ lệ lạm phát hằng năm trung bình gấp 3,7 lần mục tiêu 2% mà Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (FED), Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB), Ngân hàng Anh (BOE), Ngân hàng Canada (BOC) và BOJ chia sẻ, tốc độ tăng giá hiện đã giảm xuống còn 1,5 lần mục tiêu đó.

Tất nhiên, điều đó có nghĩa là còn nhiều việc phải làm để hoàn thành "chặng cuối" trong cuộc chiến chống lạm phát. Các ngân hàng trung ương không muốn tuyên bố chiến thắng sớm và đang chiến đấu với các thị trường tài chính quá háo hức để duy trì quyền tùy chọn tối đa. 

Tuy nhiên, lạm phát không cần phải giảm hoàn toàn xuống 2% để bắt đầu cắt giảm lãi suất và tỷ lệ lạm phát 2% có thể sớm trở thành tiêu chuẩn.

Tại sao điều đó lại quan trọng?

Việc giữ lãi suất ổn định khi tỷ lệ lạm phát chậm hơn là một hình thức thắt chặt chính sách khác có thể không còn phù hợp trong thời gian dài nữa. Đó là điều mà một số quan chức FED đã bắt đầu công khai coi đó là lý do cho việc cắt giảm lãi suất mà họ đã cảnh báo vào tuần trước rằng sẽ có kế hoạch vào năm tới, đặc biệt nếu họ hy vọng mang lại một "cuộc hạ cánh nhẹ nhàng" cho nền kinh tế Mỹ.

Việc duy trì lãi suất ở mức hạn chế trong thời gian dài hơn mức cần thiết có nguy cơ dẫn đến một kết quả khắc nghiệt hơn, với đặc điểm là hoạt động kinh tế chậm lại nhanh chóng, tỷ lệ thất nghiệp gia tăng và suy thoái kinh tế mà phần lớn thế giới đã cố gắng tránh cho đến nay, mặc dù kịch bản đó là cách kết thúc chu kỳ tăng lãi suất truyền thống. 

Các lĩnh vực kinh tế nhạy cảm với lãi suất ở khắp mọi nơi - chẳng hạn như nhà ở và sản xuất - đã phải chịu ảnh hưởng của tỷ giá cao hơn trong hơn một năm qua.

Trong khi hoạt động dịch vụ nhìn chung tiếp tục mở rộng, thước đo hoạt động sản xuất của S&P Global ở các nền kinh tế phát triển đã giảm kể từ tháng 10/2022, mặc dù có những dấu hiệu cho thấy điều tồi tệ nhất có thể đã qua với số liệu mới nhất ở mức cao nhất kể từ mùa Xuân. Sản lượng nhà máy ở các thị trường mới nổi, vốn ở mức trì trệ trong phần lớn năm 2023, cũng đã nhích lên cao hơn.

Điều đó có ý nghĩa gì cho năm 2024?

Một trò "thách đố" cổ điển đang diễn ra khi các tác nhân thị trường đặt kỳ vọng vào việc nới lỏng chính sách nhiều hơn mức mà các ngân hàng trung ương có thể sẵn sàng cung cấp.

Ví dụ, trong khi các dự đoán tuần trước từ chính các quan chức FED cho thấy họ kỳ vọng lãi suất sẽ giảm 0,75 điểm phần trăm trong suốt năm 2024, thì thị trường trái phiếu và lãi suất hiện được định vị gấp đôi số tiền đó. Điều đó khiến ít nhất một quan chức ngân hàng trung ương Mỹ - Austan Goolsbee, Chủ tịch FED ở bang Chicago - phải thú nhận rằng ông "bối rối" trước hành vi của thị trường.

Trong khi đó, bên kia Đại Tây Dương, các nguồn tin hiểu rõ về vấn đề này nói với Reuters rằng khó có khả năng ECB sẽ cắt giảm lãi suất trước tháng 6/2024, muộn hơn 3 tháng so với mức giá thị trường hiện nay phản ánh.

Tất nhiên, vấn đề cốt lõi nằm ở lạm phát vì các nhà hoạch định chính sách cho biết họ sẵn sàng chịu đựng một mức độ đau đớn kinh tế nào đó, nếu cần thiết, để cuối cùng đưa áp lực giá về mức mục tiêu của họ.

Chính trị cũng có thể đóng vai trò quan trọng, với các cuộc tổng tuyển cử dự kiến diễn ra vào cuối năm 2024, đặc biệt là ở Mỹ và Anh. Các chủ ngân hàng trung ương vốn đề cao sự độc lập về chính trị của họ có thể không muốn phải thực hiện các hành động quan trọng quá gần thời điểm bầu cử vì sợ bị buộc tội cố gắng đảo ngược kết quả.

Và khi năm 2023 kép lại, một yếu tố phá hoại mới xuất hiện có thể làm phức tạp luận điểm cắt giảm lãi suất: Các cuộc tấn công của phiến quân Houthi do Iran hậu thuẫn nhằm vào các tàu chở hàng ở Biển Đỏ đã buộc các chủ hàng phải tạm dừng hoặc định tuyến lại giao thông, một trục trặc trong chuỗi cung ứng có thể cản trở tiến bộ nhanh hơn nữa về lạm phát.

(Nguồn: TTXVN/Reuters)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin