Vì sao tỷ lệ lạm phát của Trung Quốc lại thấp so với Mỹ, châu Âu và Anh?

Chỉ số lạm phát của Trung Quốc trái ngược rõ rệt với nhiều nền kinh tế tiên tiến, tạo điều kiện cho đất nước nới lỏng tiền tệ hơn trong khi Mỹ, Liên minh châu Âu và Anh tăng lãi suất.

Theo SCMP, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của Trung Quốc trong tháng 5 tăng 2,1% so với cùng kỳ năm trước, không đổi so với tháng 4 nhưng vẫn ở mức cao nhất trong 6 tháng, phản ánh giá dầu thô, nông sản và nhập khẩu nguyên liệu tăng.

Để so sánh, CPI ở Mỹ đạt mức cao nhất trong 4 thập kỷ là 8,6%, và ở khu vực đồng tiền chung châu Âu là 8,1% trong tháng 5 và ở Anh là 9% trong tháng 4.

Chiến sự ở Ukraina đã làm gián đoạn các thị trường hàng hóa, năng lượng, phân bón và ngũ cốc toàn cầu, với việc Ngân hàng Thế giới cảnh báo cuộc xung đột có thể gây ra cú sốc giá hàng hóa lớn nhất trong 5 thập kỷ. Trung Quốc chủ yếu tự cung tự cấp lương thực, nhưng nước này phải cảnh giác với lạm phát nhập khẩu do giá năng lượng và nguyên liệu thô toàn cầu tăng cao.

Chỉ số CPI cốt lõi (không bao gồm giá năng lượng và thực phẩm) của Trung Quốc đã tăng 0,9% so với cùng kỳ năm ngoái, không thay đổi so với tháng 4. Lạm phát chính trong năm tháng đầu tiên đã tăng 1,5%, thấp hơn mức tối đa cả năm của chính phủ là 3%.

Chỉ số giá sản xuất (PPI), đo lường sự thay đổi trong giá hàng hóa do các nhà sản xuất bán, tăng 6,4% trong tháng 5, giảm so với mức đỉnh 13,5% vào tháng 10-2021.

Vì sao tỷ lệ lạm phát của Trung Quốc thấp hơn các nước phương Tây?

Các quan chức và học giả Trung Quốc cho rằng sự khác biệt với các biện pháp kích thích của phương Tây, đặc biệt là việc in tiền chưa từng có được sử dụng để cứu các nền kinh tế đang bị đại dịch COVID-19 tàn phá.

Bảng cân đối của Cục Dự trữ liên bang Mỹ (FED) đã tăng hơn gấp đôi trong hai năm qua, lên 8,9 ngàn tỉ USD. Trong khi đó, Bắc Kinh, vốn thận trọng trước biện pháp kích thích kinh tế toàn diện, đã không nới lỏng quá mức.

Nhưng một phần nguyên nhân cũng đến từ tỷ trọng hàng hóa và dịch vụ tạo nên rổ tính CPI của Trung Quốc.

Trong khi Trung Quốc chú trọng nhiều hơn đến quần áo và thực phẩm, những thứ phù hợp với vị thế là một quốc gia có thu nhập trung bình cao hơn, thì Mỹ lại chú trọng nhiều hơn đến nơi ở và giao thông, cả hai đều dễ bị ảnh hưởng bởi giá năng lượng toàn cầu và điều kiện tiền tệ trong nước.

Các nhà chức trách không tiết lộ tỉ trọng của rổ CPI của Trung Quốc, vốn đã được thay đổi vào năm 2021. Tuy nhiên, ông Huang Wentao - nhà phân tích của Công ty chứng khoán CSC của Trung Quốc - ước tính tỉ trọng đối với thực phẩm tăng lên 18,4%, so với 7,8% ở Mỹ. Tỉ trọng đối với quần áo của Trung Quốc là 6,2% so với 2,8% ở Mỹ.

Giá thuê chiếm 16,2%, bằng khoảng một nửa so với tỷ trọng ở Mỹ là 32%, trong khi phương tiện đi lại là 10,1% ở Trung Quốc, thấp hơn 15,1% ở Mỹ, ông nói.

Ngoài ra, nền kinh tế Mỹ chủ yếu dựa vào nhập khẩu các sản phẩm tiêu dùng, trong khi năng lực công nghiệp khổng lồ của Trung Quốc có nghĩa là nước này có nhiều dư địa hơn để đối phó với sự tăng giá của hàng hóa toàn cầu.

Tại sao giá sản xuất tăng của Trung Quốc không ảnh hưởng đến CPI?

PPI và CPI từng có mối tương quan chặt chẽ - giá tiêu dùng sẽ theo đó nếu giá nguyên vật liệu sản xuất tăng hoặc giảm. Tuy nhiên, trong trường hợp của Trung Quốc, mối tương quan đang suy yếu trong những năm gần đây do chu kỳ lợn và ngũ cốc.

PPI của Trung Quốc giảm 3,7% vào tháng 5 năm 2020, nhưng đã tăng 13,6% vào tháng 10 năm ngoái, trong khi giá tiêu dùng trong nước vẫn tương đối ổn định.

"Chu kỳ heo hơi của Trung Quốc khiến giá lương thực và giá sản phẩm công nghiệp có sự khác biệt," Công ty Chứng khoán Trung Quốc cho biết trong một ghi chú vào tháng Giêng.

"Các lý do khác bao gồm sự sụt giảm của nhu cầu ở hạ nguồn và sự gia tăng của cạnh tranh."

Một số người cho rằng lạm phát thấp hơn của Trung Quốc một phần là kết quả của việc nhu cầu trong nước sụt giảm do chính sách "zero-COVID" của Bắc Kinh, vốn được sử dụng để ngăn chặn biến thể Omicron rất dễ lây lan kể từ tháng 3.

Doanh số bán lẻ tiếp tục giảm 6,7% trong tháng 5, nhưng tốc độ chậm hơn so với mức giảm mạnh 11,1% trong tháng 4.

Giá thịt lợn đóng một vai trò lớn trong chu kỳ lạm phát tiêu dùng, với tỷ trọng ước tính trong rổ tính CPI là 2,4%. Giá thịt lợn, loại thịt chủ yếu trên bàn ăn của Trung Quốc, đã giảm 37% so với một năm trước đó trong 5 tháng đầu năm 2022.

Trong khi đó, vì Trung Quốc là trung tâm của ngành sản xuất toàn cầu - đặc biệt là sau khi công suất ở nước ngoài bị ảnh hưởng bởi đại dịch vào năm 2020 - chi phí sản xuất tăng cao hầu hết đã được các nhà sản xuất hoặc người mua ở nước ngoài hấp thụ.

Liệu Trung Quốc có thể quản lý lạm phát tiêu dùng?

Vào tháng 4, Thống đốc Ngân hàng trung ương Yi Gang cho biết mục tiêu chính của chính sách tiền tệ của Trung Quốc là ổn định giá cả và việc làm.

Một số người cho rằng mức lạm phát thấp hơn của Trung Quốc một phần là kết quả của nhu cầu trong nước sụt giảm do chính sách "zero COVID".

Lạm phát cũng ảnh hưởng đến tỷ lệ nợ hộ gia đình Trung Quốc trên tổng sản phẩm quốc nội (GDP), tăng vọt lên 61,6% vào năm ngoái từ mức 17,9% của năm 2008, tình hình còn tồi tệ hơn do đại dịch.

Về cơ bản, nhận thức của người dân bình thường về lạm phát lớn hơn nhiều so với phản ánh từ số liệu. Ví dụ, việc giá xăng dầu của Trung Quốc đang tăng do chịu ảnh hưởng của giá dầu thô quốc tế tăng 68%, khiến nhiều gia đình nước này chuyển sang dùng phương tiện giao thông công cộng hoặc xe điện.

Giá ngũ cốc từ tháng 1 đến tháng 5 đã tăng 2,2% so với một năm trước đó, trong khi giá trứng tăng 6,8%. Dữ liệu của chính phủ cho thấy dầu ăn tăng 3,7% và rau quả tăng 8,7%.

Một số nhà phân tích lo ngại CPI của Trung Quốc có thể tăng cùng với giá dầu thô và ngũ cốc tăng mạnh. Ngân hàng Thế giới ước tính giá cả dầu thô Brent và lúa mì sẽ tăng khoảng 40% trong năm nay kể từ năm 2021.

Lạm phát của Trung Quốc sẽ bị ảnh hưởng chủ yếu bởi giá cả tăng do chiến sự ở Ukraina, nhu cầu bên ngoài giảm và đồng nhân dân tệ phục hồi, China International Capital Corporation cho biết trong một ghi chú hôm thứ Ba.

Ngân hàng đầu tư cho biết: "Trong nước, đà tăng của giá thịt lợn và sự phục hồi của nền kinh tế sẽ thúc đẩy giá tiêu dùng, nhưng mức trung bình có thể vẫn ở mức thấp," ngân hàng đầu tư dự báo lạm phát cả năm của Trung Quốc vào khoảng 2,1%, vẫn nằm trong phạm vi chịu đựng của chính phủ.

(Nguồn: SCMP)