Xâm chiếm Nga, Ukraina sẽ tiến xa hơn hay rút lui trước khi quá muộn?

Các lực lượng Ukraina hiện đã chiếm hơn 1.000 km2 lãnh thổ Nga và đã chiếm được 74 khu định cư, chỉ huy quân sự hàng đầu của Ukraina Oleksandr Syrskyi nói với Tổng thống Ukraina Volodymyr Zelensky hôm thứ Ba.

Hôm thứ Tư, Tổng thống Zelensky tuyên bố, lực lượng Ukraina thậm chí còn tiến sâu hơn vào Nga, tiến được 1-2 km và bắt giữ hơn 100 lính Nga kể từ đầu ngày.

Ukraina dường như đã tận dụng tối đa động lực tấn công mới có được của mình bằng cách tiến hành cuộc tấn công bằng máy bay không người lái lớn nhất từ trước đến nay vào các sân bay quân sự của Nga hôm thứ Năm, phá hủy một máy bay phản lực Su-34 của Nga dùng để phóng bom lượn vào các vị trí và thành phố tiền tuyến của Ukraina, Bộ Tổng tham mưu Ukraina cho biết. 

CNBC không thể xác minh độc lập những tuyên bố của ông Zelensky hoặc quân đội.

Nga đang sôi sục về cuộc xâm nhập của quân đội nước ngoài đầu tiên trên đất Nga kể từ Thế chiến thứ hai. Họ nói rằng cuộc đột kích được thiết kế để ngăn chặn cuộc tấn công lan rộng của họ ở miền Đông Ukraina và gây bất ổn cho đất nước. Các quan chức ở Moscow cũng đã sử dụng cuộc tấn công này để tiếp tục tấn công những người phương Tây ủng hộ Ukraina.

Tổng thống Vladimir Putin đã tuyên bố sẽ có sự trả đũa "xứng đáng" đối với điều mà ban đầu ông mô tả là "sự khiêu khích quy mô lớn". Nhưng những thắng lợi ở khu vực phía Tây Nam Kursk dường như đã làm choáng váng bộ chỉ huy quân sự của Nga, vốn vẫn chưa có phản ứng mạnh mẽ trước cuộc xâm nhập.

Các nhà phân tích địa chính trị và quốc phòng cảnh báo rằng sẽ có phản ứng, và mặc dù Kyiv có thể tận hưởng thành công của hoạt động xuyên biên giới vào lúc này, nhưng họ cần phải có kế hoạch về những gì sẽ xảy ra tiếp theo.

Cho dù Ukraina chọn củng cố việc chiếm giữ lãnh thổ ở Kursk hay tiếp tục tiến quân - hay rút lực lượng trong khi mọi việc vẫn ổn để bảo toàn mạng sống, và trước những gì có thể là phản ứng dữ dội của Nga - một quyết định sẽ cần phải được đưa ra nhanh chóng.

Andrius Tursa, cố vấn Trung & Đông Âu tại công ty tư vấn rủi ro Teneo, cho biết trong một ghi chú hôm thứ Tư: "Giai đoạn đầu của cuộc tấn công chứng kiến những bước tiến nhanh chóng của Ukraina và việc thiết lập các vị trí phòng thủ ở khu vực Kursk dường như sắp kết thúc".

Ông lưu ý: "Mặc dù tuần đầu tiên của cuộc tấn công có vẻ thành công đối với Kyiv từ góc độ quân sự và chính trị, nhưng nó vẫn tiềm ẩn những rủi ro đáng kể, đồng thời nói thêm rằng điều quan trọng là phải xem liệu lực lượng Ukraina "có thể giữ được lãnh thổ bị chiếm đóng và nếu cần, hãy rút quân và trang bị với tổn thất tối thiểu".

Tursa cho biết, cuộc tấn công đang được thực hiện bởi quân đội giàu kinh nghiệm với các thiết bị quân sự tiên tiến của phương Tây, dường như đã được rút khỏi tiền tuyến ở Ukraina.

Ông cảnh báo: "Sự mất mát của họ sẽ có tác động tiêu cực đến khả năng phòng thủ của đất nước và có thể phản tác dụng về mặt chính trị, đặc biệt nếu kết quả của cuộc tấn công được coi là không xứng đáng với những tổn thất".

Nga choáng váng, nhưng không lâu

Sự táo bạo của cuộc đột kích xuyên biên giới của Ukraina dường như đã khiến Nga choáng váng vào tuần trước, khi hàng nghìn binh sĩ Ukraina tiến vào Kursk. Chính quyền Nga ở Kursk và vùng lân cận Belgorod đã bắt đầu các chương trình sơ tán, với khoảng 300.000 cư dân phải tuân theo các biện pháp này. Cả hai bang cũng đã ban bố tình trạng khẩn cấp.

Bộ Quốc phòng Nga tuyên bố trong các báo cáo hàng ngày rằng, họ đang đẩy lùi và cản trở các bước tiến của Ukraina, mặc dù thừa nhận rằng các đơn vị Ukraina đã tiến sâu tới 30 km vào lãnh thổ Nga.

Hôm thứ Tư, Bộ cho biết một số đơn vị mặt đất và không quân, cùng các cuộc tấn công bằng pháo binh và máy bay không người lái, "đã ngăn chặn các nhóm thiết giáp cơ động của đối phương tiến sâu vào Lãnh thổ Nga".

Các nhà phân tích tại Viện Nghiên cứu Chiến tranh cho biết, Nga dường như chủ yếu dựa vào lính nghĩa vụ của Nga và các thành phần của một số đơn vị quân đội chính quy và không chính quy được rút khỏi các khu vực ít quan trọng hơn của tiền tuyến ở miền đông Ukraina để giải quyết cuộc xâm lược đang diễn ra của Ukraina. 

Tuy nhiên, các nhà phân tích cảnh báo phản ứng mờ nhạt của Nga trước sự xâm nhập của Ukraina khó có thể kéo dài lâu hơn nữa.

"Trong những ngày tới, cái gọi là lực lượng chống khủng bố của Nga - bao gồm nhiều đơn vị an ninh nội địa khác nhau - có thể sẽ tăng cường nỗ lực giải phóng các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng. Điều này có thể sẽ bao gồm việc giải quyết vấn đề nan giải về việc liệu Nga có nên sử dụng vũ khí hạng nặng trong lãnh thổ của mình hay không", Tursa của Teneo lưu ý.

Matthew Savill, giám đốc khoa học quân sự tại cơ quan cố vấn quốc phòng của Viện Dịch vụ Thống nhất Hoàng gia, cho biết hôm thứ Ba rằng "việc duy trì một lực lượng ở bất kỳ quy mô nào ở Nga và phòng thủ trước các cuộc phản công sẽ rất khó khăn, do nguồn dự trữ sẵn có của Ukraina có hạn. 

Cho đến nay, điều đó cũng không dẫn đến việc quân Nga làm chậm bước tiến của họ xung quanh Donbas, nơi tình hình xung quanh Chasiv Yar và hướng tới Povrovsk vẫn còn khó khăn".

'Chiếm đóng' hay rút lui?

Các quan chức Ukraina và các nhà phân tích quốc phòng thừa nhận rằng, việc xâm nhập vào Nga là nhằm mang lại cho Ukraina nhiều ưu thế thương lượng hơn trong bất kỳ sáng kiến hòa bình nào trong tương lai với Nga. 

Thời điểm này rất nổi bật vì cựu Tổng thống Donald Trump có thể nhậm chức nhiệm kỳ thứ hai, kéo theo khả năng Ukraina có thể bị gây áp lực hoặc buộc phải đàm phán với kẻ thù và có thể phải nhượng bộ lãnh thổ để chấm dứt chiến tranh.

Do đó, việc bám trụ ở vùng lãnh thổ Kursk có thể chứng tỏ là một con bài mặc cả hữu ích, mặc dù làm như vậy có thể phải trả giá đắt khi đối mặt với phản ứng mạnh mẽ và có tổ chức hơn của Nga trước vụ xâm nhập.

Tổng thống Zelensky dường như gợi ý rằng có thể có kế hoạch cho một hoạt động lâu dài hơn ở Kursk, đồng thời cho biết hôm thứ Tư rằng ông đã tổ chức một cuộc họp về tình hình an ninh và nhân đạo ở Kursk và đã thảo luận về "an ninh, viện trợ nhân đạo" và "việc thành lập chính quyền quân sự nếu cần thiết", ông ấy nói trên Telegram.

Một quan chức cấp cao của Ukraina nói với CNBC trong tuần này rằng, Kyiv hy vọng rằng "nếu mọi việc suôn sẻ ở Kursk thì sự hiện diện của quân đội Ukraina ở Nga sẽ đóng vai trò là lực lượng thay đổi động lực của cuộc chiến và nó sẽ tăng cường khả năng đàm phán của chúng tôi, chẳng hạn, trong bối cảnh có thể có các sáng kiến hòa bình", quan chức này cho biết, phát biểu với điều kiện giấu tên do tính nhạy cảm của hoạt động.

Quan chức này nhấn mạnh rằng, Ukraina không quan tâm đến việc chiếm đóng hoặc sáp nhập một phần của Nga nhưng sẽ tìm cách sử dụng sự xâm nhập của mình để thay đổi động lực của cuộc chiến, đặc biệt là ở miền Đông Ukraina.

"Đây không phải là việc Ukraina muốn chiếm lãnh thổ Nga. Chúng tôi tin rằng thế giới hiểu đây không phải là việc sáp nhập các vùng của Nga. Chúng tôi không cần lãnh thổ đó. Chúng tôi chỉ cần họ thoát ra khỏi đất của chúng tôi", quan chức này nói. 

Quan chức này cho biết Ukraina muốn sử dụng vị thế hiện tại của mình làm "đòn bẩy" để "mang lại nền hòa bình công bằng, nhanh hơn".

Học giả Taras Kuzio, giáo sư khoa học chính trị tại National Học viện Đại học Kyiv-Mohyla ở Kyiv, viết trong bài phân tích hôm thứ Ba.

Ông cũng lưu ý rằng việc chiếm đóng Kursk còn có những lợi ích khác, trong đó "vành đai đất do Ukraina chiếm đóng ở khu vực Kursk và Belgorod sẽ ngăn cản pháo binh Nga bắn vào vùng Đông Bắc Ukraina (và có thể cả các chuyến bay không người lái) và chặn đường tiếp tế cho lực lượng chiếm đóng của Nga ở Donbas". Ông nói thêm, sự chiếm đóng của Ukraina cũng có thể cung cấp cho các nhóm đối lập Nga một căn cứ ở Nga.

"Việc Ukraina xâm nhập vào Nga là táo bạo và mạo hiểm, nó có thể thất bại; đó là bản chất của chiến tranh. Nhưng đã mang lại lợi ích. Nó đã chỉ ra rằng nỗi lo sợ không đúng chỗ về việc vượt qua "ranh giới đỏ" của Nga dẫn đến leo thang hạt nhân, dẫn đến việc cung cấp thiết bị quân sự ngày càng nhỏ giọt, là một chuyện hoang đường và rằng quân đội Ukraina vẫn là một lực lượng đáng gờm. Như Putin một lần nữa đang khám phá", Kuzio nói.

(Nguồn: CNBC)