Trung Quốc mở cửa trở lại là thách thức lớn cho cuộc khủng hoảng năng lượng ở châu Âu?

Giá khí đốt tự nhiên đã giảm vào cuối năm 2022, với hợp đồng chuẩn của châu Âu có giá là €76 (80 USD) mỗi megawatt giờ (MWh), gần với mức €75 trước chiến tranh Ukraina vào tháng 12/2021.

Chỉ một thời gian ngắn trước đó vào tháng 8, giá của mặt hàng này đã tăng lên mức cao nhất mọi thời đại là €350/MWh do tình trạng thiếu hụt do Nga cắt giảm nguồn cung.

Trước tình hình trên, người mua châu Âu đã tìm kiếm các giải pháp thay thế, nhập khẩu khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) từ Hoa Kỳ và các nơi khác để đáp ứng lượng dự trữ bắt buộc trước mùa Đông.

Cuộc chiến giá năng lượng vẫn chưa kết thúc?

Các chuyên gia cho rằng điều tồi tệ nhất hiện đã qua với việc giá khí đốt giảm từ mức đỉnh lịch sử. "Tuy nhiên, điều đó không có nghĩa là cuộc khủng hoảng năng lượng đã kết thúc", Toby Copson, người đứng đầu bộ phận giao dịch toàn cầu tại Trident LNG.

Và mùa Đông tới có thể khó khăn hơn, với rất ít nguồn cung của Nga để lấp đầy kho chứa. Nga đã cung cấp 60 tỷ mét khối khí đốt cho châu Âu vào năm 2022, bằng khoảng một nửa so với hợp đồng.

Adi Imsirovic, một nhà nghiên cứu cấp cao tại Viện Nghiên cứu Năng lượng Oxford, cho biết: "Việc này khó khăn đến mức nào sẽ phụ thuộc vào thời tiết, nhu cầu của Trung Quốc và sự sẵn có của LNG".

Một số yếu tố đang giữ châu Âu ở vị trí tốt hơn so với năm ngoái: nhiệt độ ôn hòa hơn bình thường, nhu cầu sưởi ấm giảm, tỷ lệ lưu trữ cao và nguồn cung sẵn có nhiều hơn do Trung Quốc hầu như không có mặt trên thị trường giao ngay.

Tuy nhiên, điều này có thể thay đổi đáng kể nếu thời tiết thay đổi và kho lưu trữ bắt đầu cạn kiệt. Copson cho biết: "Trên hết, bạn có thêm mối lo ngại về việc người Trung Quốc thoát khỏi sự gia tăng đột biến của COVID và quay trở lại vai trò là người có nhu cầu – tất cả những điều này sẽ khiến châu Âu phải cạnh tranh để giành lấy những gì có sẵn với một trong những người mua lớn nhất trên thị trường", Copson nói.

Thời tiết là rất quan trọng trong cuộc chiến năng lượng ở châu Âu

Thời tiết sẽ đóng một vai trò quan trọng. "Hiện tại, tình hình có vẻ tốt, nhưng Cơ quan Năng lượng Quốc tế đã tính đến một đợt lạnh khác vào cuối tháng 3. Vì vậy, chúng tôi vẫn chưa thoát khỏi nguy cơ", Bram Claeys, cố vấn cấp cao của Cơ quan Quản lý Dự án hỗ trợ, một tổ chức phi đảng phái tập trung vào quá trình chuyển đổi xanh, nói.

"Tuy nhiên, dự báo là châu Âu sẽ kết thúc mùa Đông với lượng dự trữ dưới 15% (so với mức 30-35% trong lịch sử) và điều này sẽ dẫn đến giá duy trì trên mức lịch sử do nhu cầu nạp đầy kho dự trữ cao hơn", Ashley Kelty, Giám đốc dầu khí tại Panmure Gordon, một ngân hàng đầu tư doanh nghiệp cho biết.

Các chuyên gia tin rằng giá sẽ vẫn tăng trong ít nhất vài năm cho đến khi nhu cầu giảm và có nhiều nguồn cung nhiều hơn từ Mỹ.

"Tôi nghĩ giá khí đốt sẽ quay trở lại mức lịch sử trong tương lai gần. Điều này là do LNG đắt hơn, thiếu nguồn cung từ khí đốt ngoài khơi ở châu Âu và không có nguồn cung từ Nga", Kelty nói.

Gần đây, châu Âu có thêm năng lượng gió và ở Bỉ, lò phản ứng hạt nhân Tihange 1 đã hoạt động trở lại. Nhưng điều này cũng có thể nhanh chóng thay đổi. Ông Claeys cho biết: "Những lý do cấu trúc cơ bản khiến giá cao vẫn còn hiệu lực. Chiến tranh ở Ukraina còn lâu mới kết thúc, nguồn cung cấp khí đốt từ Nga đã và vẫn bị suy giảm, và công viên hạt nhân của Pháp phần lớn vẫn ở trong tình trạng ảm đạm".

Ken Medlock, đồng tác giả của một báo cáo gần đây cho biết: "Giá đã giảm so với mức cao nhất vào cuối năm 2022, nhưng việc coi €77/MWh là mức giá cho thấy mọi thứ đang tốt là một cách hiểu sai. Nhưng tôi đoán tất cả chỉ là tương đối về lĩnh vực khí đốt của EU.

Tính đến đầu tháng 12, mức lưu trữ khí đốt của châu Âu đã đầy khoảng 92%, mức cao vào thời điểm này trong năm và gần mức cao nhất trong 10 năm do điều kiện thời tiết ôn hòa hơn khi bước vào mùa Đông.

Mức dự trữ khí đốt ở hầu hết các quốc gia EU đều cao hơn nhiều so với mức trung bình trong 5 năm, nhưng các câu hỏi chính phụ thuộc vào cách bổ sung nguồn dự trữ của châu Âu sau mùa Đông trong trường hợp nguồn cung của Nga không được nối lại.

Goldman Sachs dự kiến các cơ sở lưu trữ sẽ duy trì mức đầy ít nhất 20% vào cuối tháng 3 năm 2023, trong khi công ty tư vấn nghiên cứu năng lượng Wood Mackenzie cho biết mùa Đông lạnh bất thường ở Bắc bán cầu có thể làm giảm lượng khí đốt dự trữ của châu Âu xuống 4% tổng công suất vào tháng 3.

Sự trở lại củaTrung Quốc sẽ khiến châu Âu gặp khó khăn hơn?

Một yếu tố quan trọng là Trung Quốc và làn sóng COVID sẽ ảnh hưởng như thế nào đến nền kinh tế và nhu cầu khí đốt ở châu Âu.

Ông Claeys cho biết: "Chúng tôi đã có thể lấp đầy kho dự trữ của mình vào năm ngoái, một phần là do nhu cầu về LNG ở Trung Quốc thấp. Điều này có thể thay đổi và gây ra hậu quả đối với khả năng thu mua đủ LNG của châu Âu trước mùa Đông tới".

Tập đoàn dầu khí ngoài khơi Trung Quốc đã dự báo rằng nhập khẩu khí đốt tự nhiên của Trung Quốc sẽ cao hơn 7% so với cùng kỳ năm 2022 vào năm 2023. Nhu cầu bổ sung có thể thử thách nỗ lực của châu Âu trong việc có thêm nguồn dự trữ.

Các chuyên gia cảnh báo quyết định của EU hạn chế giá khí đốt có thể gây nguy hiểm cho những nỗ lực của khối trong việc bổ sung hàng tồn kho vào mùa Hè này.

Các thành viên EU ủng hộ trần giá như một cách để hạn chế ảnh hưởng của Nga đối với thị trường khí đốt EU. Một số quốc gia đang chi hàng tỷ euro để hạn chế tác động của việc tăng giá năng lượng đối với các hộ gia đình.

Giới hạn tối đa sẽ được kích hoạt nếu hợp đồng nhượng quyền sở hữu trong tháng tới vượt quá €180/MWh trong ba ngày liên tiếp. Nếu được kích hoạt, giới hạn này sẽ giữ nguyên trong ít nhất 20 ngày.

Những người chỉ trích cho rằng mức trần giá sẽ cho phép những người mua châu Á như Trung Quốc và Ấn Độ trở thành những người hưởng lợi trên thị trường giao ngay.

Anna Mikulska, một chuyên gia năng lượng tại Đại học Rice ở Houston, Texas, cho biết: "Các hiệu ứng dây chuyền kinh tế có thể thực sự gây ra vấn đề trong dài hạn".

"Mặc dù vấn đề về sự sẵn có của khí đốt là nghiêm trọng, nhưng tác động lâu dài của nó có thể là sự tháo chạy của các ngành công nghiệp sử dụng nhiều năng lượng và đặc biệt là sử dụng nhiều khí đốt và các công ty này di dời đến nơi giá thấp hơn".

"Vào năm 2023, các nhà lãnh đạo EU vẫn bắt buộc phải không khuất phục trước 'vũ khí hóa năng lượng' của Nga, thay vào đó, hỗ trợ Ukraina với càng nhiều viện trợ quân sự và nhân đạo cần thiết để đạt được các mục tiêu đã nêu của Ukraina là khôi phục hoàn toàn chủ quyền và toàn vẹn lãnh thổ của mình. Và đó mới là điều giải quyết vấn đề năng lượng ở châu Âu", ông Benjamin L. Schmitt, cộng tác viên nghiên cứu tại Đại học Harvard và thành viên cao cấp tại Trung tâm Phân tích Chính sách châu Âu, nói.