Thổ Nhĩ Kỳ tăng lãi suất lên 15% để chống lạm phát

CBRT cho biết, họ sẽ thắt chặt tiền tệ dần dần cho đến khi bức tranh lạm phát trong nước được cải thiện.

Mức tăng lãi suất khổng lồ 6,5 điểm phần trăm là lần đầu tiên của đất nước này kể từ tháng 3/2021, nhưng thấp hơn kỳ vọng của các nhà phân tích về mức tăng 11,5 điểm phần trăm lên 20%.

"Ủy ban đã quyết định bắt đầu quá trình thắt chặt tiền tệ để thiết lập quá trình giảm lạm phát càng sớm càng tốt, để neo kỳ vọng lạm phát và kiểm soát sự suy giảm trong hành vi định giá", Thống đốc mới được bổ nhiệm Hafize Gaye Erkan của CBRT cho biết trong một tuyên bố.

Tuy nhiên, một số nhà phân tích chỉ trích động thái của CBRT là chưa đi đủ xa.

"Thật đáng thất vọng. Không đủ mạnh", Timothy Ash, chiến lược gia thị trường mới nổi tại BlueBay Asset Management, đã viết trong một ghi chú qua email. "Thị trường sẽ không thích điều đó".

Đồng Lira của Thổ Nhĩ Kỳ suy yếu xuống khoảng 24,1 so với đồng USD sau tin tức này, từ mức 23,54 trước khi quyết định được công bố - mức thấp kỷ lục, theo dữ liệu của Reuters.

George Dyson, một nhà phân tích cấp cao tại công ty tư vấn Control Risks, tin rằng sẽ có những đợt tăng giá tiếp theo để đưa lãi suất chính sách lên 20% hoặc cao hơn.

Bộ trưởng Tài chính Thổ Nhĩ Kỳ Mehmet Simsek "phải thận trọng một chút", ông nói với CNBC. "Tôi tin rằng ông ấy đang lo lắng về việc vô tình gây ra một cuộc khủng hoảng nợ bằng cách làm chậm nền kinh tế quá nhanh".

Hamish Kinnear, nhà phân tích cấp cao về Trung Đông và Bắc Phi tại công ty tình báo rủi ro Verisk Maplecroft, cũng đồng tình.

Kinnear cho biết: "Đây là dấu hiệu cho thấy thống đốc mới đang thận trọng để tránh xung đột với Tổng thống Erdogan, bởi thống đốc CBRT trước đã bị tổng thống sa thải sau chưa đầy 5 tháng tại vị vì tăng lãi suất".

Trao quyền cho CBRT

Thổ Nhĩ Kỳ đều đặn hạ lãi suất chính sách từ 19% vào cuối năm 2021 xuống 8,5% vào tháng 3 khi lạm phát tăng vọt, chạm mức 80% vào cuối năm 2022 và giảm xuống chỉ còn dưới 40% vào tháng 5. 

Kinh tế học truyền thống chính thống cho rằng lãi suất phải được tăng lên để hạ nhiệt lạm phát, nhưng Erdogan, một kẻ tự xưng là "kẻ thù" của lãi suất, người gọi công cụ này là "mẹ của mọi tội lỗi", đã lên tiếng tán thành chiến lược hạ lãi suất.

Kết quả là một cuộc khủng hoảng về chi phí sinh hoạt đối với người Thổ Nhĩ Kỳ khi đồng lira của nước này giảm mạnh. Đồng tiền này đã mất khoảng 80% giá trị so với đồng USD trong 5 năm qua và Thổ Nhĩ Kỳ nhận thấy dự trữ ngoại tệ của mình ở mức bấp bênh khi bán hàng tỷ USD ngoại hối để hỗ trợ đồng lira.

Kiến trúc sư của nỗ lực quay trở lại kinh tế chính thống của Thổ Nhĩ Kỳ là Simsek, bộ trưởng tài chính do Erdogan bổ nhiệm, người trước đây từng giữ chức phó thủ tướng và bộ trưởng tài chính từ năm 2009 đến 2018, và được các nhà đầu tư tôn trọng. 

Sau vài năm Erdogan kiểm soát chặt chẽ ngân hàng trung ương Thổ Nhĩ Kỳ, tổng thống dường như sẵn sàng để các nhà hoạch định chính sách tiền tệ độc lập hơn - ít nhất là vào lúc này.

Dyson nói: "Erdogan đã chấp nhận rằng cơn đau ngắn hạn là cần thiết để khắc phục nền kinh tế và việc xuất hiện để trao quyền cho Simsek sẽ tác động tốt đến thị trường".

"Câu hỏi đặt ra là Erdogan sẽ chịu đựng nỗi đau đó trong bao lâu, và khi nào áp lực xã hội trở nên quá lớn và ông ấy giành lại quyền kiểm soát từ Simsek", ông nói. "Sự cám dỗ sẽ luôn hiện diện để Erdogan can thiệp một lần nữa".

Vào giữa tháng 6, Erdogan cho biết sự phản đối của ông đối với việc tăng lãi suất là không thay đổi, nhưng cho biết ông sẽ tuân theo các quyết định của Simsek để giảm lạm phát.

'Rất nhiều lỗ hổng kinh tế vĩ mô'

Một số thay đổi chính sách sẽ là cần thiết để đưa nền kinh tế Thổ Nhĩ Kỳ trở lại đúng hướng. Ngoài việc đồng lira đang ở mức yếu nhất từ trước đến nay so với đồng USD, thâm hụt tài khoản vãng lai của Thổ Nhĩ Kỳ đã tăng nhiều hơn so với kỳ vọng của thị trường trong những tháng gần đây và dự trữ chính thức đã bị rút xuống, chỉ riêng trong tháng 4 đã giảm hơn 8 tỷ USD.

Can Selcuki, giám đốc của công ty dữ liệu thăm dò Turkiye Raporu có trụ sở tại Istanbul, nói với CNBC: "Thổ Nhĩ Kỳ hiện đang chịu nhiều tổn thương về kinh tế vĩ mô vì chính sách lãi suất thấp được thực hiện kể từ tháng 9/2021 và rõ ràng là lạm phát cao.

"Vì vậy, đây là một nỗ lực nhằm đưa đất nước quay trở lại với chính sách tiền tệ chính thống và giảm lạm phát trong thời gian chờ đợi, đồng thời tạo không gian để bắt đầu khắc phục các vấn đề kinh tế vĩ mô và rút lại một số chính sách đã được thực hiện trong thời gian tới".

Trong khi nhiều nhà phân tích bày tỏ sự tin tưởng vào quyết tâm của các nhà hoạch định chính sách tiền tệ mới của Thổ Nhĩ Kỳ trong việc tăng lãi suất và hạ nhiệt lạm phát, một số lưu ý rằng xét cho cùng, mức độ thẩm quyền của Erdogan đối với chính phủ của ông có nghĩa là nếu ông muốn đột ngột đảo ngược tiến trình, ông có thể làm được.

Kinnear của Verisk Maplecroft cho biết: "Nếu những tác động có thể xảy ra của các chính sách chính thống, chẳng hạn như tăng trưởng kinh tế chậm lại do lãi suất tăng, dường như đe dọa đến sự tín nhiệm của tổng thống, ông ấy có thể sa thải thống đốc CBRT mới". 

"Không có sự kiểm soát có ý nghĩa nào đối với quyền lực của Erdogan có thể ngăn cản ông ta làm như vậy".

(Nguồn: CNBC)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin