Thị trường nhiên liệu 'chợ đen' phát triển trong bối cảnh khủng hoảng nguồn cung ở Sri Lanka

Mặc dù chỉ là một lái xe tuk tuk, thế nhưng thu nhập của Akshant cao gấp ba lần những người khác. Sở dĩ Akshantdo có được khoản thu nhập cao như vậy là do ông tham gia việc mua bán nhiên liệu trên thị trường chợ đen trong bối cảnh nguồn cung thiếu hụt trầm trọng trong thời gian gần đây.

Người đàn ông 59 tuổi nói trong khi đang lái chiếc xe màu đỏ của mình: "Nó có lợi hơn lái xe tuk tuk. Nếu tôi mua 5 lít xăng, tôi sẽ bỏ ra 3 lít và bán cho người khác", anh ta giải thích.

Akshant (không phải tên thật) đã kiếm được lợi nhuận từ việc bán nhiên liệu theo kiểu này trong vài tháng gần đây.

Tại các trạm xăng, một lít xăng có giá khoảng 450 rupee Sri Lanka (1,26 USD). Nhưng tại nhà của mình, nơi chứa các thùng chứa xăng cho hoạt động buôn bán ngầm, Akshant bán lẻ chúng với giá 2.500-3.000 rupee/ lít (khoảng 7,1-8,4 USD/lít).

“Khách hàng của tôi là những người đi xe máy và tài xế xe tuk tuk. Các chủ xe khác không mua của tôi vì họ cần từ 50-60 lít một lần. Tôi không thể cho họ nhiều như vậy”, Akshant nói với CNA.

Hàng triệu người Sri Lanka đang phải vật lộn trong cuộc khủng hoảng kinh tế tồi tệ nhất trong lịch sử. Kho bạc nhà nước đang cạn kiệt dự trữ ngoại hối và không đủ tiền cho việc nhập khẩu các mặt hàng thiết yếu như nhiên liệu.

"Chúng tôi phải đợi ba đến bốn ngày để có nhiên liệu và chúng tôi chỉ có thể nhiên liệu trị giá 2.500 rupee/ lần. Như thế là không đủ. Vì vậy, một số người sẽ lấy nhiên liệu từ xe của họ và bán nó với giá cao hơn. Tôi cũng đã bắt đầu làm điều đó", Akshant nói.

Quốc đảo 22 triệu dân này chính thức vỡ nợ sau khi không trả được khoản nợ nước ngoài vào tháng 5. Sự sụp đổ kinh tế của Sri Lanka đã làm gián đoạn nghiêm trọng mọi khía cạnh khác nhau của cuộc sống, chi phí sinh hoạt tăng cao, đất nước rơi vào tình trạng thiếu nhiên liệu và thuốc men nghiêm trọng.

Theo Bộ trưởng bộ Năng lượng Sri Lanka, Kanchana Wijesekera, nhập khẩu nhiên liệu sẽ bị hạn chế trong 12 tháng tới. Đối với những người như Akshant, lạm phát gia tăng và tình trạng thiếu nhiên liệu đã dẫn đến các cơ hội làm ăn.

Khách hàng của Akshant là những người dân địa phương có đủ tiền nhưng không có thời gian để xếp hàng. Họ sẵn sàng trả nhiều tiền hơn cho nhiên liệu với giá cắt cổ, thay vì mất nhiều ngày xếp hàng và thậm chí phải ngủ trên đường để chờ đến lượt mình.

Việc buôn bán nhiên liệu bất hợp pháp đang lan rộng ở Colombo và các vùng khác của đất nước, nơi hàng hóa thiết yếu được phân phối thông qua một hệ thống phân bổ của nhà nước.

Người dân được phân phố nhiên liệu theo mã QR

Tất cả những người lái xe ô tô phải đăng ký phương tiện của họ với chính phủ để có được Thẻ Nhiên liệu Quốc gia. Sau khi được xác minh, mỗi phương tiện sẽ được cấp một mã QR cụ thể để sử dụng khi mua nhiên liệu tại các trạm xăng dầu.

Mỗi mã QR đi kèm với hạn ngạch nhiên liệu hàng tuần và số lượng khác nhau tùy theo loại xe. Ví dụ, những người lái xe tuk tuk có thể đổ tới 5 lít xăng tại các trạm nhiên liệu mỗi tuần. Người lái xe có phương tiện lớn hơn được phân bổ hạn ngạch lớn hơn.

"Hệ thống QR được đưa vào sử dụng vì nhu cầu nhiên liệu hàng ngày không thể đáp ứng được", Wijesekera, Bộ trưởng bộ Năng lượng, viết trên Twitter vào tuần trước. Bất chấp hệ thống phân bổ, bên ngoài các trạm xăng dầu vẫn có những người hàng xếp dài chờ đợi trong mỏi mòn.

"Đôi khi, không có nhiên liệu trong nhà kho. Vì vậy, chúng tôi phải xếp hàng đợi cho đến khi nó đến. Có thể mất một ngày, hai ngày hoặc ba ngày. Trong thời gian đó, chúng tôi phải ăn, ở trong xe và chờ đợi. Nó rất nóng. Bạn không thể bật điều hòa vì không có nhiên liệu", tài xế xe tải du lịch Frank Joseph Alvis cho biết.

Khi người xếp hàng tiến về phía trước, Alvis sẽ đẩy xe của mình đi theo thay vì nổ máy nhằm tiết kiệm nhiên liệu nhiều nhất có thể. Giống như nhiều người lái xe ở Sri Lanka, anh không thể mua được loại nhiên liệu đắt đỏ bán ở chợ đen và phải xếp hàng chờ hàng tuần.

"Đây là cuộc khủng hoảng tồi tệ nhất. Ngay cả trong thời nội chiến, chúng tôi cũng không gặp phải vấn đề thiếu nhiên liệu như này", ông nói khi đề cập đến cuộc nội chiến kéo dài từ năm 1983 đến năm 2009.

Hôm thứ Hai (1/8), hệ thống mã QR đã được áp dụng tại tất cả các trạm xăng trên toàn quốc. Các nhà điều hành được khuyến khích đảm bảo rằng biển số của mọi phương tiện phải khớp  số trên Thẻ nhiên liệu quốc gia.

"Việc phân phối nhiên liệu sẽ được ưu tiên cho các trạm nhiên liệu đã áp dụng hệ thống QR. Hệ thống sẽ được giám sát để kiểm tra số lượng người sử dụng QR (mã) từ các kho được phân phối đến các trạm nhiên liệu", Bộ Năng lượng cho biết trong một tuyên bố vào thứ Bảy tuần trước.

Theo một số tài xế, hệ thống mã QR hạn chế nghiêm ngặt việc phân bổ nhiên liệu và khiến việc mua bán bất hợp pháp trở nên khó khăn hơn. Tuy nhiên, vẫn có thể có nhiều cách để lách chính luật. "Tôi nhận được một thùng xăng bằng cách đưa thêm một số tiền cho một công nhân ở trạm", Akshant cho biết.

Ông còn nói thêm: "Một số tài xế xe buýt cũng làm tương tự với dầu diesel. Họ mua nó, lấy nó ra và bán với giá cao hơn ".

Chủ xe sẽ bị "treo" mã QR nếu bị phát hiện tham gia thị trường chợ đen

Chính phủ nhận thức được tình trạng buôn bán nhiên liệu bất hợp pháp và đang nỗ lực để loại bỏ nó.

Tissa Maldeniya, một thanh tra cảnh sát tại đồn cảnh sát Kollupitiya ở Colombo cho biết: "Lần đầu tiên, chúng tôi có thể tư vấn cho họ về cách thức phù hợp. Chúng tôi có thể nói với họ 'không được làm điều này' và giải thích cách làm đúng theo luật. Nếu họ không nghe và làm điều đó lần thứ hai, chúng tôi sẽ đưa họ đến đồn cảnh sát, ghi lại lời khai và cảnh cáo họ".

"Sau đó, nếu họ vẫn không nghe và tiếp tục làm điều sai trái, chống đối pháp luật, chúng tôi có thể thực hiện các hành động cần thiết. Chúng tôi không muốn làm điều đó vì họ là những người vô tội và chúng tôi đang gặp khủng hoảng ở đất nước trong lúc này", ông nói thêm.

Theo Bộ Năng lượng, những người tái phạm nhiều lần có thể bị treo mã QR và phải đối mặt với hành động pháp lý. Tại Colombo, nhiều trạm xăng dầu đã treo biển khuyến cáo điều này.

"Xăng sẽ chỉ được cung cấp trực tiếp vào thùng nhiên liệu của các phương tiện tại trạm xăng Lanka IOC . Các trạm Lanka IOC không được cho nhiên liệu vào lon, thùng chứa hoặc chai, một biển báo trên máy phân phối nhiên liệu tại một trong những trạm xăng thuộc sở hữu của công ty năng lượng Lanka IOC cho thấy.

Tuy nhiên, một số người đã tìm ra cách để thực hiện giao dịch ngầm. "Chủ các cây xăng dầu không biết chuyện kinh doanh thu thêm tiền này. Đó là giữa nhân viên và tài xế", Akshant nói.

(Nguồn: CNA)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin