Quốc gia nào có thể hòa giải trong cuộc chiến Israel - Hamas?

Xung đột giữa Israel và Hamas đang tiến gần đến mốc hai tuần và hàng nghìn người đã thiệt mạng do bạo lực ở Israel và Dải Gaza do người Palestine nắm giữ. Khi chiến tranh tiếp tục, cả hai bên đều đổ lỗi cho nhau, đặc biệt là sau cuộc không kích chết người vào một bệnh viện ở Gaza, khi một câu hỏi hiện ra lờ mờ: Liệu có quốc gia nào thực sự tham gia vào tiến trình hòa bình?

Các nước phương Tây như Mỹ và nhiều nước thuộc EU đã cam kết bảo vệ Israel. Đích thân Tổng thống Biden hôm nay đã tới Israel để gặp Thủ tướng Benjamin Netanyahu và "đoàn kết với người dân Israel sau vụ tấn công khủng bố của Hamas". Trong khi đó, một số quốc gia Trung Đông đã kêu gọi hỗ trợ người Palestine và chấm dứt cuộc khủng hoảng nhân đạo đang xảy ra ở Gaza.

Nhưng quốc gia nào có thể nổi lên như một trung gian tiềm năng để làm trung gian cho các cuộc đàm phán kiến tạo hòa bình? Mỹ đã được đưa ra như một lựa chọn hiển nhiên, nhưng các quốc gia khác như Jordan và các quốc gia châu Âu đã được đề xuất làm trung gian.

Các nhà bình luận đang nói gì?

Elise Labott viết cho Politico rằng Mỹ dường như đã đi đầu trong nỗ lực mang lại hòa bình, vì quốc gia này "có lịch sử lâu dài đóng vai trò là người hòa giải trong cuộc xung đột Israel-Palestine". Tuy nhiên, nỗ lực thúc đẩy hòa bình do Mỹ dẫn đầu có thể trở nên phức tạp vì chính sách đối ngoại của Mỹ trong hai thập kỷ qua đã "khiến căng thẳng trong khu vực sôi sục trong khi Mỹ bắt đầu rút dần sự tham gia của mình vào cuộc xung đột", Labott nói thêm. 

Bà cho rằng, đặc biệt là dưới thời chính quyền Biden, Mỹ đã "xếp Trung Đông xuống hàng thứ yếu" trong khi tập trung vào các vấn đề trong nước ngày càng gia tăng.

Cựu Ngoại trưởng Ai Cập Nabil Fahmy nói với Politico: "Tôi chưa bao giờ thấy vai trò gìn giữ hòa bình của Mỹ bị hạn chế về tham vọng như tôi thấy hiện nay". "Bạn đang chứng kiến sự xói mòn của giải pháp hai nhà nước chỉ với… một cam kết nửa vời của người Mỹ".

Một lựa chọn thay thế để môi giới hòa bình có thể đến từ Jordan, quốc gia đôi khi được coi là một bên ổn định trong khu vực. Vua Jordan Abdullah II là đồng minh lịch sử của Mỹ. Tuy nhiên, thiện chí này có thể đã giảm sút sau cuộc không kích vào bệnh viện ở Gaza. Cả người Palestine và Israel đều cáo buộc lẫn nhau đứng đằng sau vụ tấn công và Biden đã hủy bỏ cuộc gặp theo kế hoạch với các nhà lãnh đạo Ả Rập ở Jordan ngay sau đó.

Trong khi Jordan ký hiệp ước hòa bình với Israel vào những năm 1990, "quyết định hủy bỏ hội nghị thượng đỉnh nhấn mạnh một lịch sử phức tạp với Israel kéo dài từ thời điểm thành lập nước này", Mazier Motamedi viết cho Al Jazeera. 

Nhưng mặc dù hòa bình trên giấy tờ, quan hệ giữa Israel và Jordan vẫn rất lạnh nhạt. Trong khi những mối quan hệ này "dường như đã được cải thiện" trong những năm gần đây, Motamedi cho rằng, "cuộc chiến của Israel ở Gaza có thể đảo ngược xu hướng đó". 

Tuy nhiên, Jordan "cũng hết sức cảnh giác với làn sóng người tị nạn Palestine mới" và kết quả là "không thể chứng kiến chiến tranh leo thang". Đây có thể là chất xúc tác để Jordan giúp hòa giải hòa bình, gạt tình cảm sang một bên.

Liên minh châu Âu cũng được coi là nhà môi giới hòa bình tiềm năng nhờ khả năng kết nối với Trung Đông. Nhưng "sự hỗn loạn của châu Âu về cuộc khủng hoảng Israel-Palestine mới nhất là điển hình hơn của các tranh chấp giữa các quốc gia, chính trị và lãnh thổ", Paul Taylor phát biểu với The Guardian.

Taylor nói thêm rằng "các cấp cao nhất của EU phản ánh những rạn nứt lâu đời giữa và trong các nước châu Âu về xung đột Israel-Palestine", khiến việc đưa ra một thông điệp thống nhất giữa tất cả các quốc gia EU trở nên khó khăn.

Tiếp theo là gì?

Khi việc tìm kiếm các bên trung gian vẫn tiếp tục, Israel vừa chấp thuận việc đưa hàng viện trợ nhân đạo vào Gaza qua đường Ai Cập, được cho là sau áp lực từ ông Biden. Tổng thống Mỹ cũng tuyên bố rằng, trong khi sự ủng hộ của ông dành cho Israel vẫn kiên định, Mỹ sẽ cung cấp 100 triệu USD cho người Palestine ở Gaza để cung cấp "nước sạch, thực phẩm, hỗ trợ vệ sinh, chăm sóc y tế và các nhu cầu thiết yếu khác".

Nhà Trắng nói thêm: "Người dân thường không có lỗi và không nên đau khổ vì hành động khủng bố khủng khiếp của Hamas". "Cuộc sống của người dân phải được bảo vệ và sự trợ giúp phải khẩn trương đến được với những người đang cần giúp đỡ".

Văn phòng của ông Netanyahu nhắc lại trong một tuyên bố rằng Israel sẽ không ngừng viện trợ đến Gaza "vì đây chỉ là thực phẩm, nước uống và thuốc men cho dân thường". Tuy nhiên, Thủ tướng Israel nói thêm rằng viện trợ sẽ chỉ tiếp tục "miễn là những nguồn cung cấp này không đến tay Hamas".

(Nguồn: The Week)