Những vấn đề nào sẽ xuất hiện tại Hội nghị thượng đỉnh của NATO sắp diễn ra?

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg trước hội nghị thượng đỉnh các nguyên thủ NATO ở Madrid bắt đầu vào thứ Ba, ngày 28/6.

Dưới đây là năm cần biết về hội nghị thượng đỉnh mà các nhà phân tích an ninh cho rằng, có thể ảnh hưởng đến các ưu tiên quốc phòng và an ninh của các quốc gia không chỉ ở phương Tây mà còn trên toàn thế giới.

Tại sao hội nghị thượng đỉnh này lại quan trọng?

Tại hội nghị thượng đỉnh NATO năm ngoái ở Brussels, Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg nhấn mạnh rằng, mối quan hệ của liên minh với Nga đang ở "điểm thấp nhất kể từ khi Chiến tranh Lạnh kết thúc".

Những lời dự báocủa ông đã trở thành hiện thực khi Nga tấn công Ukrain vào tháng Hai, làm xấu đi mối quan hệ vốn đã rất kém giữa NATO và Điện Kremlin.

Harry Nedelcu, người đứng đầu chính sách của Rasmussen Global và phụ trách lực lượng đặc nhiệm Ukraina Tự do, nói rằng hội nghị thượng đỉnh có thể sẽ chứng kiến việc NATO đồng ý tăng cường sự hiện diện của mình ở sườn phía Đông.

"Sự hiện diện tăng cường về phía Đông với các tiểu đoàn luân phiên ở Ba Lan và các nước Baltic đã được thống nhất tại hội nghị thượng đỉnh Warsaw [năm 2016]. Hội nghị thượng đỉnh Madrid sẽ chứng kiến các đồng minh đồng ý tăng cường hơn và thậm chí có thể hiện diện lâu dài hơn", ông nói.

Ông Stoltenberg nói với các phóng viên hôm thứ Hai rằng, NATO đang có kế hoạch "tăng số lượng lực lượng sẵn sàng chiến đấu cao lên hơn 300.000 người".

Elisabeth Braw, chuyên gia cấp cao về chính sách đối ngoại và quốc phòng tại Viện Doanh nghiệp Hoa Kỳ, cho biết, NATO đã thể hiện sự đoàn kết tuyệt vời kể từ khi Nga tấn công Ukraina và nó sẽ phải tiếp tục.

"Nhưng việc thể hiện sự đoàn kết đó không hề dễ dàng vì các quốc gia thành viên khác nhau của liên minh có vị trí địa lý rất khác nhau và nhận thức khác nhau về thế giới", Braw nói.

"Ngay bây giờ, nếu họ bắt đầu cãi nhau hoặc bất đồng về việc phải làm gì để giúp Ukraina, đó sẽ là một bước lùi lớn và là dấu hiệu của sự yếu kém mà các đối thủ của NATO sẽ khai thác", chuyên gia này cho biết thêm.

Việc trở thành thành viên NATO của Thụy Điển và Phần Lan sẽ như thế nào?

Theo Braw, một trong những vấn đề quan trọng trong hội nghị thượng đỉnh năm nay sẽ là vấn đề kết nạp Phần Lan và Thụy Điển vào liên minh quân sự này...

Vào tháng 5, cả hai quận đã bỏ qua hàng thập kỷ trung lập về quân sự và tuyên bố rằng việc tham gia liên minh sẽ là một bước đi đúng hướng trong bối cảnh thực tế địa chính trị mới sau khi Nga xâm lược Ukraina.

Nhưng quá trình gia nhập đã bị đình trệ sau khi Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc các nước láng giềng Bắc Âu cung cấp nơi trú ẩn an toàn cho Đảng Công nhân Kurdistan (PKK) ngoài vòng pháp luật, vốn bị Thổ Nhĩ Kỳ và các đồng minh liệt vào danh sách "khủng bố".

Trong chuyến thăm gần đây tới Thụy Điển, ông Stoltenberg nói với các phóng viên rằng, NATO đang nỗ lực để giải quyết các mối quan ngại của Thổ Nhĩ Kỳ "càng sớm càng tốt".

"Điều đó cực kỳ khó xảy ra vì Thổ Nhĩ Kỳ vẫn phản đối điều đó và do đó, nhiều khả năng Thụy Điển, Phần Lan sẽ không được mời tham gia liên minh vào thời điểm diễn ra hội nghị thượng đỉnh", Braw nói.

Ukraina sẽ không gia nhập NATO?

Điện Kremlin từ lâu đã chỉ trích sự mở rộng của NATO ở Đông Âu.

Các yêu cầu an ninh của Tổng thống Nga Vladimir Putin đối với NATO bao gồm việc loại bỏ tư cách thành viên liên minh quân sự của Ukraina.

Phát biểu tại cuộc họp của Lực lượng viễn chinh vào tháng 3, cuộc họp mà một số nước NATO triệu tập để thảo luận về các giải pháp ứng phó với khủng hoảng, Tổng thống Ukraina Volodomyr Zelenskyy cho biết ông hiểu rằng Ukraina không còn có thể trở thành thành viên của NATO.

Ông nói: "Trong nhiều năm, chúng tôi đã nghe nói về cánh cửa dường như đang mở, nhưng cũng đã nghe nói rằng chúng tôi sẽ không vào đó, và đây là những sự thật và phải được thừa nhận".

Theo Braw, trong tương lai gần và trong hoàn cảnh hiện tại, tham vọng gia nhập Liên minh châu Âu của Ukraina có nhiều khả năng hơn là tư cách thành viên NATO.

"Đó là một mục tiêu rất quan trọng để họ đạt được và một mục tiêu có khả năng xảy ra nhưng sẽ liên quan đến rất nhiều công việc", cô nói.

Đối với Nedelcu, "cách lớn nhất và mạnh mẽ nhất để đảm bảo an ninh cho Ukraina" là đảm bảo quốc gia này mạnh về quân sự và có một nền công nghiệp quốc phòng hùng mạnh đến mức "sẽ trở thành một con nhím không thể tấn công".

Ông Zelensky phát biểu cạnh ông Stoltenberg ở trụ sở NATO tại Brussels, Bỉ, hồi cuối năm 2021.

Các quốc gia sẽ tăng cường chi tiêu quốc phòng?

Một trong những cuộc tranh luận lớn nhất giữa các đồng minh NATO là mỗi nước chi bao nhiêu cho quốc phòng.

Năm 2006, các thành viên của liên minh cam kết rằng mỗi quốc gia NATO sẽ cống hiến 2% tổng sản phẩm quốc nội của mình cho quốc phòng. Nhưng đã có sự phân chia giữa các thành viên về việc ai dành nhiều tiền nhất cho quốc phòng.

Cuộc chiến tranh ở Ukraina đã mở rộng phạm vi của cuộc tranh luận chi tiêu này.

Nedelcu nói rằng ngày càng có nhiều thành viên NATO đạt ngưỡng 2%.

"Chúng tôi đã thấy những quốc gia như Đức thực sự tăng chi tiêu quốc phòng sau khi chiến tranh nổ ra. Vì vậy, tại Hội nghị thượng đỉnh, chắc chắn sẽ có sự nhấn mạnh vào việc tiếp tục xu hướng đó và chứng kiến các đồng minh nghiêm túc trong việc tăng cường chi tiêu quốc phòng của họ", ông nói.

Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg xem trước Hội nghị thượng đỉnh Madrid sắp tới của liên minh với nhà báo Lili Bayer của POLITICO.

Vấn đền Trung Quốc sẽ có trong chương trình nghị sự?

Tại hội nghị thượng đỉnh NATO năm ngoái, ông Stoltenberg nhấn mạnh rằng, "Trung Quốc đang tiến gần hơn đến liên minh" và nói rằng điều quan trọng là NATO phải phát triển một quan điểm rõ ràng và thống nhất đối với Bắc Kinh.

Với việc Trung Quốc tiếp tục gây khó chịu về cuộc chiến của Điện Kremlin ở Ukraina và các mối đe dọa chống lại Đài Loan và các nước khác trong khu vực Ấn Độ - Thái Bình Dương, Nedelcu cho rằng lời đề nghị của Stoltenberg về lập trường cứng rắn hơn đối với Trung Quốc sẽ được tăng lên tại cuộc họp ở Madrid.

"Sẽ có các cuộc thảo luận giữa các thành viên của liên minh về việc Trung Quốc là một đối thủ cạnh tranh chiến lược. Điều này cũng sẽ đặt ra câu hỏi: NATO sẽ tìm kiếm vai trò gì khi nói đến an ninh Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, và NATO sẽ tìm cách có tiếng nói về an ninh ở Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương hoặc eo biển Đài Loan vì khu vực này ngày càng… liên kết với Bắc Đại Tây Dương", ông Nedelcu nói.

Các quốc gia như Nhật Bản và Hàn Quốc cũng dự kiến tham dự hội nghị thượng đỉnh, Nedelcu cho biết, thế giới đang trở nên phân cực hơn giữa các quốc gia có nền chính trị khác nhau.

Ramon Pacheco Pardo, giáo sư quan hệ quốc tế và đặc phái viên khu vực Đông và Đông Nam Á của King's College London, nói rằng, với sự hiện diện của Nhật Bản và Hàn Quốc, có thể có những tuyên bố liên quan đến Triều Tiên tại hội nghị thượng đỉnh.

Ông nói: "Điều đó quan trọng đối với Hàn Quốc vì nó có thể cho thấy rằng có nhiều quốc gia khác ở châu Âu và Mỹ cũng coi Triều Tiên là một mối đe dọa".

"Và điều này có thể dẫn đến sự hợp tác thiết thực, đặc biệt là về vấn đề an ninh mạng và chia sẻ thông tin, bởi vì đó là điều NATO mạnh nhất khi nói đến khu vực Châu Á - Thái Bình Dương", ông nói.

(Nguồn: AL JAZEERA)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin