Nguy cơ Fed lật ngược tình thế để tránh bẫy suy thoái

Các thị trường đang hướng tâm trí của họ về triển vọng kinh tế Mỹ, nhưng Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) lại đang cố gắng bắt kịp những diễn biến trên thực tế.

Điều này có nguy cơ dẫn đến một đợt thiệt hại không đáng có đối với kinh tế Mỹ, khiến biến động tài chính và bất bình đẳng lớn hơn. Nó cũng làm tăng xác suất quay trở lại việc hoạch định chính sách "suy thoái" của những năm 1970 và 1980 làm trầm trọng thêm các thách thức về tăng trưởng và lạm phát.

Việc hoạch định chính sách cần Fed dẫn dắt thị trường thay vì tụt hậu với thực tế. Một Fed có đầy đủ thông tin với tầm nhìn đáng tin cậy cho tương lai sẽ giảm thiểu rủi ro bùng nổ thị trường tài chính gây xáo trộn, tăng cường hiệu lực của hướng dẫn về chính sách và cung cấp một điểm neo ổn định, tạo điều kiện cho đầu tư hiệu quả và cải thiện hoạt động của nền kinh tế thực.

Bước sang nửa cuối tháng 6, Fed đã hai lần tụt hậu so với thị trường trong vòng 12 tháng qua. Đầu tiên, Fed cố chấp giữ nguyên đặc điểm lạm phát "nhất thời" của mình cho đến cuối tháng 11, do đó tạo điều kiện cho các yếu tố thúc đẩy lạm phát mở rộng và trở nên sâu sắc hơn.

Thứ hai, sau khi sửa chữa một cách muộn màng về đặc điểm, Fed đã không hành động kịp thời và quyết đoán, cơ quan này vẫn bơm thanh khoản đặc biệt vào nền kinh tế trong tuần đầu tháng 3 khi Hoa Kỳ ghi nhận thêm 7% lạm phát.

Hai bước đi sai lầm này đã dẫn đến lạm phát cao liên tục, ở mức 8,6% trong tháng 5, đang cản trở hoạt động kinh tế, tạo ra gánh nặng đặc biệt nặng nề cho các bộ phận dân cư dễ bị tổn thương nhất, và đã góp phần gây ra tổn thất thị trường đáng kể đối với cả cổ phiếu và trái phiếu chính phủ. 

Bây giờ là bước sai lầm thứ ba có thể đang hiện hữu như được chỉ ra bởi các phát triển tuần trước.

Lo lắng về việc Fed vừa đánh giá thấp mối đe dọa lạm phát và không đưa ra lập trường chính sách kịp thời, các thị trường hiện cảm thấy rằng Ngân hàng Trung ương Mỹ đang cố gắng bắt kịp rủi ro khiến nền kinh tế Mỹ rơi vào suy thoái. 

Điều này góp phần khiến lợi suất trái phiếu chính phủ Mỹ giảm mạnh vào tuần trước ngay khi Chủ tịch Fed, Jay Powell, xuất hiện trước Quốc hội với niềm tin mới rằng cuộc chiến chống lạm phát là "vô điều kiện".

Thị trường đã đúng khi lo lắng về nguy cơ suy thoái cao hơn. Trong khi thị trường lao động Mỹ vẫn mạnh, tâm lý người tiêu dùng đã giảm. Với các chỉ số về niềm tin kinh doanh cũng giảm, ngày càng có nhiều nghi ngờ về khả năng của khu vực tư nhân trong việc cung cấp sức mạnh cho nền kinh tế Mỹ trước những bất ổn gây ra bởi lạm phát cao.

Các yếu tố thúc đẩy nhu cầu khác cũng đang bị đe dọa. Động lực của chính sách tài khóa đã chuyển từ lập trường mở rộng sang điều chỉnh và xuất khẩu đang chống chọi với nền kinh tế toàn cầu suy yếu. Với tất cả những điều này, không khó để thấy tại sao rất nhiều người lo lắng về một bước đi sai lầm khác của Fed khiến nền kinh tế rơi vào suy thoái.

Ngoài việc làm suy yếu phúc lợi kinh tế - xã hội và gây ra bất ổn tài chính đáng lo ngại, một bước đi sai lầm như vậy sẽ làm xói mòn uy tín thể chế vốn rất quan trọng đối với hiệu quả chính sách trong tương lai. 

Ngoài việc tụt hậu so với phát triển kinh tế, Fed còn nhiều lần bị chỉ trích vì những dự báo về cả lạm phát và việc làm - hai yếu tố cấu thành nhiệm vụ kép của nó. Một minh họa gần đây cho điều này là phản ứng hoài nghi đối với bản cập nhật của Fed về chính sách tiền tệ được công bố vào ngày 15/6.

Kịch bản khiến thị trường lo lắng - Fed mạnh tay tăng lãi suất chỉ để buộc phải đảo ngược vào cuối năm nay do mối đe dọa suy thoái - chắc chắn là một khả năng xảy ra và nó không phải là một điều đáng an ủi.

Có một giải pháp thay thế khác có thể xảy ra, nếu không muốn nói là có khả năng hơn và gây thiệt hại hơn về mặt kinh tế và xã hội: Fed sẽ lật ngược tình thế.

Trong kịch bản này, một Fed thiếu uy tín và các dự báo đúng đắn sẽ rơi vào bẫy "suy thoái" cổ điển đã ám ảnh nhiều ngân hàng trung ương phương Tây trong những năm 1970 và 1980 và vẫn là một vấn đề đối với một số nước đang phát triển ngày nay thiếu lòng tin và cam kết về chính sách. 

Đây là một thế giới trong đó các biện pháp chính sách được thay đổi một cách linh hoạt, dường như xen kẽ giữa mục tiêu lạm phát thấp hơn và tăng trưởng cao hơn, nhưng không thành công ở cả hai. 

Đó là một thế giới mà Hoa Kỳ bước vào năm 2023 với cả hai vấn đề gây ra sự gián đoạn nhiều hơn cho sự thịnh vượng kinh tế và bất bình đẳng cao hơn.

(Nguồn: Financial Times)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin