Nga vẫn thống trị thị trường vũ khí châu Á?

Việc Nga cần sử dụng nhiều vũ khí hơn trong cuộc xung đột Nga-Ukraina, các lệnh trừng phạt do Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) áp đặt, và hoạt động kém hiệu quả của vũ khí Nga trong cuộc xung đột có thể tạo cơ hội cho xuất khẩu từ các nhà cung cấp vũ khí cạnh tranh, bao gồm Mỹ và Trung Quốc.

Ngành công nghiệp vũ khí của Nga từ lâu đã phụ thuộc vào xuất khẩu sang châu Á. Hai khách hàng vũ khí lớn nhất của Moscow là Ấn Độ và Trung Quốc. Hơn 61% doanh số bán vũ khí của Nga trong giai đoạn từ năm 2017 đến năm 2021 là xuất khẩu sang châu Á và châu Đại Dương. 

Trong những năm gần đây, Trung Quốc đã mua động cơ tuabin của Nga cho các máy bay chiến đấu bản địa của nước này, đồng thời mua các hệ thống phòng không S-400, trực thăng và súng hải quân từ Moscow.

Trong khi Ấn Độ đã tìm cách đa dạng hóa hoạt động mua sắm vũ khí của mình - một phần được thông báo bởi những lo ngại về chất lượng vũ khí nhập khẩu của Nga - thì Ấn Độ vẫn là một khách hàng lớn đối với vũ khí của Nga. 

Trong những năm gần đây, Ấn Độ đã mua sắm máy bay chiến đấu MiG-29 và Su-30, xe tăng T-90, tàu chiến và hệ thống tên lửa chống hạm từ Nga. Đông Nam Á là một thị trường sinh lời khác cho các nhà sản xuất vũ khí của Nga, với việc xuất khẩu máy bay chiến đấu Su-27 và Su-30 cho Indonesia, Malaysia và Việt Nam. Moscow cũng đã bán tên lửa không đối không, tên lửa chống hạm và máy bay trực thăng cho khu vực này.

Cuộc chiến ở Ukraina đã dẫn đến sự mất mát đáng kể vũ khí của Nga - bao gồm máy bay chiến đấu, trực thăng, hệ thống phòng không và xe tăng. Moscow sẽ cần phải dành năng lực sản xuất đáng kể để bổ sung kho vũ khí của mình, giảm năng lực sản xuất vũ khí xuất khẩu. Mức độ hỗ trợ mà Nga cung cấp cho xuất khẩu vũ khí trong khi can dự ở Ukraina sẽ cho thấy họ quyết tâm xuất khẩu vũ khí sang thị trường Đông Nam Á béo bở như thế nào.

Tình thế "tiến thoái lưỡng nan" về sản xuất vũ khí của Nga càng trở nên trầm trọng hơn do các lệnh trừng phạt nhắm vào lĩnh vực quốc phòng của nước này. Mặc dù ngành công nghiệp quốc phòng của Nga là tự cung tự cấp nhiều hơn so với các đối tác phương Tây, nhưng việc sản xuất vũ khí của Nga dựa vào các yếu tố đầu vào, chẳng hạn như vi mạch điện tử và chất bán dẫn, từ các nhà cung cấp nước ngoài. 

Năng lực sản xuất vũ khí sẽ bị giảm nếu các lệnh trừng phạt do các nhà cung cấp chính như Mỹ và Đài Loan áp đặt, ảnh hưởng đến nguồn cung cấp các nguyên liệu đầu vào quan trọng.

Năng lực xuất khẩu vũ khí của Nga sẽ phụ thuộc vào hiệu quả của các lệnh trừng phạt của phương Tây. Nga ít bị ảnh hưởng hơn bởi các biện pháp trừng phạt do các biện pháp thay thế các nhà cung cấp quốc phòng nước ngoài được thực hiện để đáp trả các lệnh trừng phạt của phương Tây áp đặt sau khi chiếm Bán đảo Crimea vào năm 2014. 

Tuy nhiên, phạm vi của Nga trong việc chống lại các lệnh trừng phạt sẽ bị giới hạn bởi số lượng hạn chế các nhà cung cấp thay thế mà từ đó có được các yếu tố đầu vào quan trọng cần thiết để duy trì sản xuất quốc phòng.

Nga được cho là đã tìm kiếm sự hỗ trợ của Trung Quốc và các quốc gia khác trong việc ngăn chặn vòng trừng phạt mới nhất, nhưng chính phủ Mỹ đã báo hiệu ý định áp đặt các biện pháp trừng phạt thứ cấp - các hình phạt được áp dụng đối với các quốc gia bên thứ ba lựa chọn giao dịch với một thực thể bị trừng phạt - đối với các quốc gia hỗ trợ Nga trong việc lách các lệnh trừng phạt.

Xuất khẩu vũ khí của Nga cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi ba vấn đề từ phía cầu - sự chỉ trích quốc tế do sự phẫn nộ về đạo đức đối với cái chết của dân thường và sự tàn phá ở Ukraina, hiệu suất đáng thất vọng của thiết bị quân sự Nga và hạn chế tiếp cận hệ thống ngân hàng tài chính quốc tế.

Các nước có khả năng sẽ cảnh giác với việc mua vũ khí của Nga vì những chỉ trích quốc tế mà Moskva đã phải hứng chịu trong cuộc xung đột Nga-Ukraina. Điều này sẽ được củng cố bởi khả năng Mỹ thực thi Đạo luật chống lại kẻ thù của nước Mỹ thông qua trừng phạt (CAATSA) năm 2017 - một đạo luật của Mỹ nhằm trừng phạt các quốc gia mua vũ khí hoặc công nghệ quốc phòng từ Nga - trong nỗ lực ngăn cản các quốc gia mua vũ khí của Nga. 

Tuy nhiên, chính phủ Mỹ có quyền quyết định trong việc áp dụng CAATSA, vì vậy việc Washington có trừng phạt các thực thể làm ăn với Nga hay không có thể sẽ được quyết định trên cơ sở từng trường hợp.

Thành tích quân sự mờ nhạt của Nga ở Ukraina sẽ có tác động tiêu cực đến uy tín xuất khẩu vũ khí của Nga. Thành tích kém cỏi của vũ khí Nga trên chiến trường có thể sẽ khuyến khích các khách hàng mới và hiện tại không mua vũ khí của Nga nữa.

Các lệnh trừng phạt cũng sẽ tác động đến nhu cầu xuất khẩu vũ khí của Nga. Việc không thể tiếp cận hệ thống thanh toán quốc tế SWIFT khiến cho việc thu xếp thanh toán vũ khí của Nga trở nên khó khăn hơn. 

Việc phải sử dụng các cơ chế thanh toán kém hiệu quả và tốn kém hơn, bao gồm Hệ thống thanh toán liên ngân hàng xuyên biên giới do Trung Quốc lãnh đạo, sẽ làm giảm sức hấp dẫn đối với vũ khí của Nga.

Năng lực xuất khẩu vũ khí suy giảm của Nga là cơ hội để các nhà cung cấp cạnh tranh thay thế nước này trở thành nhà cung cấp vũ khí được lựa chọn của các quốc gia châu Á. Các đối thủ cạnh tranh, chẳng hạn như Trung Quốc và Mỹ, có thể khai thác khoảng trống do Nga tạo ra và nhu cầu mạnh mẽ trong khu vực về máy bay chiến đấu có thể được đáp ứng bởi các công ty hàng không vũ trụ châu Âu.

Trong số các khách hàng hiện tại của Nga, Ấn Độ là quốc gia có nhiều khả năng nhất vẫn là khách hàng tiêu thụ vũ khí đáng tin cậy của Nga. Các thuộc tính cụ thể của Moscow với tư cách là một nhà cung cấp vũ khí, bao gồm sự bổ sung cho Mỹ và cách tiếp cận không ràng buộc đối với việc bán vũ khí, có nghĩa là nước này có khả năng vẫn là một nhà cung cấp vũ khí lâu dài quan trọng cho các quốc gia châu Á.

Đó là tin tốt đối với ngành công nghiệp quốc phòng Nga, bởi việc không còn các thương vụ bán vũ khí cho châu Á sẽ giúp tiết kiệm được các khoản tiền của các nhà sản xuất quốc phòng bị thiếu hụt trong các dự án nghiên cứu và phát triển quốc phòng của chính phủ Nga - một thực tế diễn ra trước khi xảy ra cuộc xung đột Nga-Ukraina.

(Nguồn: Eastasia Forum)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin