Chuyên gia: Lệnh cấm xuất khẩu không phải là giải pháp cho tình trạng thiếu lương thực toàn cầu

Chỉ trong hơn 2 tháng, tình hình lương thực thế giới đã trở nên tồi tệ hơn. Những lời kêu gọi người dân đừng hoảng sợ, ngay cả khi Ukraina đưa ra phản đối gay gắt trước cuộc tấn công dữ dội của Nga. Nếu Ukraina bằng cách nào đó chiến thắng trong cuộc chiến, sẽ mất nhiều thập kỷ trước khi nền kinh tế và xuất khẩu nông sản của nước này trở lại mức cũ.

Nhiều quốc gia đã hoảng sợ khi đối mặt với tình trạng thiếu hụt toàn cầu. Trung Quốc cấm xuất khẩu nông dược, Indonesia cấm xuất khẩu dầu cọ và Ấn Độ cấm xuất khẩu lúa mì.

Mỹ đã mở rộng cam kết đối với ethanol làm từ ngô, nâng cao lượng bắt buộc trong nguồn cung xăng để giảm chi phí vận chuyển. Ngô đó có thể đã được chuyển sang tiêu dùng cho con người, để giúp thay thế cho tình trạng thiếu lúa mì.

Malaysia dường như đã sẵn sàng dỡ bỏ nhiệm vụ pha trộn dầu cọ vào nguồn cung cấp nhiên liệu diesel. Nguồn cung dầu cọ đó hiện có thể tham gia lại vào chuỗi cung ứng thực phẩm toàn cầu.

Mặc dù nhiều vấn đề dài hạn, cơ cấu và chính sách đã góp phần vào cuộc khủng hoảng này, nhưng yêu cầu cấp thiết lúc này là tập trung cải thiện tình hình trong ngắn hạn.

Cũng như với cuộc khủng hoảng gạo năm 2008, một số can thiệp từ bên ngoài sẽ là cần thiết để phá vỡ chu kỳ hoảng loạn và các chính sách thương mại "ăn mày hàng xóm". Năm 2008, thủ tướng Nhật Bản đã đồng ý tái xuất khẩu gạo hạt dài của nước này sang Philippines, quốc gia nhập khẩu gạo hoảng loạn nhất trong cuộc khủng hoảng.

G20 sẽ về tập trung vào an ninh lương thực

Cuộc khủng hoảng hiện nay lan rộng hơn, nó liên quan đến nhiên liệu, phân bón và thực phẩm, đặc biệt là lúa mì và dầu thực vật. Đồng thời, cuộc khủng hoảng hiện nay đang trở nên gay gắt hơn. Tất cả những mặt hàng này đang có lượng tồn kho thấp, sản xuất bị cắt giảm và chuỗi cung ứng bị gián đoạn.

Sẽ không dễ dàng để ngăn chặn cuộc khủng hoảng này, ít có khả năng quay trở lại các mô hình thương mại bình thường hơn. Cần có sự phối hợp giữa các nền kinh tế hàng đầu thế giới để đạt được tiến bộ.

Một cơ hội cho sự phối hợp như vậy đang ở phía trước, cuộc họp thượng đỉnh Nhóm 20 (G20) sắp tới tại Bali vào tháng 11. Với Indonesia trong ghế chủ tịch, có cơ hội cho quốc gia đó và cho Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), với tư cách là một tổ chức thương mại khu vực lớn, nhận được cam kết chính thức từ các thành viên G20 về tập trung vào an ninh lương thực và gỡ bỏ các hạn chế thương mại.

Việc Nga có thể tham gia G20 sẽ làm phức tạp chương trình nghị sự này, nhưng vẫn có khả năng ngoại giao tích cực, lý tưởng là do Indonesia dẫn đầu, để giải quyết vấn đề này. Nếu điều đó có thể thực hiện được, các yếu tố của "Cam kết G20 Bali về bình thường hóa thương mại" là khá đơn giản.

Nó sẽ yêu cầu một cam kết chắc chắn để tránh bất kỳ hạn chế xuất khẩu nào nữa đối với các mặt hàng quan trọng, đặc biệt là lúa mì, dầu thực vật và phân bón. Các nhà lãnh đạo cũng sẽ phải đồng ý giảm, và cuối cùng là loại bỏ các hạn chế xuất khẩu đối với những mặt hàng quan trọng này. Các quốc gia riêng lẻ có thể được dành thời gian đáng kể để thực hiện các hành động của họ phù hợp với hoàn cảnh chính trị địa phương của họ.

Để đảm bảo cam kết, điều quan trọng là phải thành lập một ban thư ký, do Indonesia làm chủ tịch, để giám sát và công bố chi tiết việc thực hiện các cam kết. Minh bạch là cơ chế thực thi tốt nhất.

Đáng buồn thay, cả Liên hợp quốc và Tổ chức Thương mại Thế giới đều không thể đóng một vai trò đáng tin cậy ở đây. Nhưng các tổ chức khác, chẳng hạn như Hệ thống Thông tin Thị trường Nông nghiệp và Viện Nghiên cứu Chính sách Lương thực Quốc tế, có thể giúp lấp đầy khoảng trống.

Bước đệm "thiện chí" để tạo tiền đề cho thỏa thuận giữa Mỹ và EU

Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) có thể thực hiện một số hành động "thiện chí" để tạo tiền đề cho thỏa thuận rộng rãi hơn tại chính cuộc họp G20. EU đã có một khởi đầu thuận lợi bằng cách huy động để điều phối việc xuất khẩu lúa mì sang các nước có nhu cầu nhất.

Mỹ nên làm theo bằng cách đảo ngược việc thúc đẩy sản xuất ethanol và công bố hướng dẫn về cách nguồn cung cấp ngô có thể được chuyển hướng sang tiêu dùng. Cần thúc đẩy các nỗ lực bảo tồn lượng tiêu thụ lúa mì thay vì các loại carbohydrate khác, đặc biệt là ngô và khoai tây.

Có vẻ như Trung Quốc sẽ không nhiệt tình tham gia vào các nỗ lực thiện chí ban đầu hoặc tham gia vào cam kết G20. Một lần nữa, các nỗ lực ngoại giao cần được thực hiện để tránh ép Trung Quốc vào thế bí và khuyến khích họ tham gia vào sáng kiến do Indonesia và ASEAN đề xuất này.

Mặc dù Mỹ hoặc Úc khó có thể đóng những vai trò mang tính xây dựng trong chính sách ngoại giao này, nhưng Liên minh Châu Âu có thể có ảnh hưởng khá lớn.

Hiện tại không phải là lúc cho những hành động rụt rè. Hàng triệu sinh mạng đang bị đe dọa nếu chuỗi cung ứng lương thực toàn cầu tiếp tục trục trặc và nếu các nhà hoạch định chính sách phản ứng bằng cách hạn chế xuất khẩu lương thực khi đối mặt với tình trạng thiếu hụt nghiêm trọng.

Có thể hiểu rằng các quốc gia riêng lẻ đang bảo vệ người dân địa phương của họ bằng thực phẩm được sản xuất trên đất của họ, nhưng điều này làm trầm trọng thêm sự gia tăng giá lương thực quốc tế.

Sự thịnh vượng trong tương lai phụ thuộc cốt yếu vào thương mại quốc tế đáng tin cậy và tất cả các quốc gia cần chấp nhận vai trò của mình trong việc hỗ trợ nó. Việc cấm xuất khẩu sẽ là một thảm họa đối với an ninh lương thực thế giới.

* Bài phân tích của Peter Timmer là Giáo sư danh dự Thomas D Cabot về Nghiên cứu Phát triển tại Đại học Harvard.

(Nguồn: CNA)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin