Lạm phát kỷ lục đã được kiểm soát như thế nào trong những năm 1980

Văn phòng Thống kê Quốc gia Anh cho biết mức tăng trần giá năng lượng 54% trong tháng trước là nguyên nhân chính khiến chỉ số giá tiêu dùng tăng vọt từ mức 7% trong tháng 3.

Với việc Ngân hàng Trung ương Anh dự đoán rằng lạm phát có thể đạt gấp đôi vào cuối năm nay, các chuyên gia đang nhìn lại cuộc khủng hoảng kinh tế bắt đầu vào những năm 1970 để tìm ra nguyên nhân cuộc khủng hoảng hiện tại có thể diễn ra. 

Điều gì đã khiến lạm phát tăng đột biến trong những năm 1970?

Giá cả bắt đầu tăng theo chiều hướng xoắn ốc từ giữa những năm 1970 khi lạm phát tăng hơn 20%. Sau đó, thế giới phải đối mặt với một cuộc khủng hoảng năng lượng làm tăng giá dầu. Khi tiền lương cũng tăng, chi phí của các công ty cũng tăng lên, dẫn đến việc tăng giá liên tiếp.

Thời kỳ tiếp theo của cái gọi là lạm phát đình trệ - khi tăng trưởng kinh tế trì trệ hoặc chậm lại đi kèm với mức lạm phát cao - “đã thay đổi vĩnh viễn cách mà các quan chức tài chính nghĩ về việc giữ cho nền kinh tế ổn định và có sức khỏe tốt”, The Times cho biết.

Bài báo tiếp tục cho đến lúc đó “người ta cho rằng thời kỳ lạm phát cao không phải là vấn đề” và “nền kinh tế đang phát triển có nghĩa là các doanh nghiệp sẽ thuê thêm nhân viên để mở rộng, tạo ra nhiều nguồn cung hơn để đáp ứng nhu cầu cao hơn về hàng hóa và dịch vụ, do đó sẽ kiềm chế được việc tăng giá”.

Nhưng “lạm phát đình trệ trong những năm 1970 đã gây ra tình cảnh khốn cùng cho hàng triệu gia đình, với tỷ lệ thất nghiệp cao kéo dài”.

Sau tình trạng bất ổn của ngành công nghiệp lan rộng lên đến đỉnh điểm trong sự bất mãn chạm đáy, Margaret Thatcher được bầu vào ghế thủ tướng Anh năm 1979 hứa hẹn sẽ giải quyết lạm phát tràn lan và chế ngự quyền lực của các công đoàn.

Chỉ vài tháng sau, chính phủ của bà đã tăng lãi suất lên 17% và đưa ra các biện pháp hạn chế chi tiêu công khó khăn. Việc tăng mạnh lãi suất gây hại cho ngành sản xuất và xuất khẩu nhưng lại có tác động mong muốn là giảm nhu cầu về tiền lương.

Vào giữa những năm 1980, lạm phát đã giảm xuống dưới 5%, “nhưng nó phải trả giá bằng việc đẩy tỷ lệ thất nghiệp lên tới hơn bốn triệu người”, Daily Mail cho biết. Và nền kinh tế Vương quốc Anh “trải qua cả năm 1980 và đầu năm 1981 trong suy thoái”.

Bài học kinh nghiệm

Có sự khác biệt lớn giữa những năm 1970 và bây giờ, Bloomberg cho biết, "sự đánh đổi khi đó là giữa lạm phát và thất nghiệp, trong khi ngày nay vấn đề là chi phí sinh hoạt gặp khó khăn khi mà các khoản thanh toán không theo kịp với giá thành tăng cao".

Karen Ward, chiến lược gia thị trường châu Âu tại JPMorgan Asset Management, đã viết trong một bài báo cho Financial Times, hai thay đổi cơ cấu chính “đã xảy ra trong nền kinh tế Vương quốc Anh từ những năm 1980”.

Đầu tiên là sự phi đồng nhất hóa thị trường lao động. Quay trở lại những năm 1970, khi lạm phát tăng vọt, các công đoàn đã thúc đẩy việc trả lương cao hơn với nguy cơ bị đình công - dẫn đến điều mà Economics Help mô tả là “một vòng xoáy lạm phát tiền lương”. Nhưng ngày nay, số thành viên công đoàn thấp đồng nghĩa với việc tăng lương không theo kịp lạm phát.

Thay đổi cơ cấu thứ hai “liên quan đến sự độc lập của ngân hàng trung ương và các mục tiêu lạm phát được pháp luật hóa rõ ràng”, bà Ward tiếp tục. “Người ta nói rằng người lao động biết nếu họ bắt đầu yêu cầu trả lương cao hơn, lạm phát sẽ tăng thêm và sau đó lãi suất và các khoản thanh toán thế chấp cũng sẽ như vậy. Vì vậy, các công ty sẽ không tăng giá, và người lao động sẽ không yêu cầu được trả nhiều hơn. Nếu họ làm vậy, BoE sẽ hành động."

Nhưng “trong khi tôi đánh giá cao lý thuyết”, bà ấy nói thêm, vẫn còn phải xem “điều này sẽ hoạt động như thế nào trong thực tế” và liệu vòng xoáy giá lương thực có thể được ngăn chặn hay không.

(Nguồn: The Week)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin