IMF cắt giảm dự báo tăng trưởng Trung Đông do tác động của cuộc chiến Israel-Gaza

Giả sử xung đột Israel-Gaza giảm bớt sau quý đầu tiên của năm 2024, tốc độ tăng trưởng ở khu vực Mena được dự đoán sẽ tăng 2,9% trong năm nay.

Điều đó đánh dấu mức điều chỉnh giảm 0,5 điểm phần trăm so với ước tính tăng trưởng 3,4% của quỹ vào tháng 10 năm 2023 đối với các nền kinh tế Mena, IMF cho biết trong Triển vọng kinh tế khu vực Trung Đông mới nhất hôm 31/1.

Bản sửa đổi chủ yếu phản ánh việc cắt giảm sản lượng tự nguyện của các quốc gia xuất khẩu dầu cũng như những tác động bất lợi của cuộc xung đột đang diễn ra, đặc biệt đối với các quốc gia dễ bị ảnh hưởng bởi chiến tranh.

Tổ chức cho vay đa phương có trụ sở tại Washington cho biết, tổn thất tài chính do chiến tranh và mất doanh thu từ dầu mỏ là do "việc thiết lập chính sách thắt chặt cần thiết ở một số nền kinh tế, vốn cũng đang đè nặng lên tăng trưởng".

IMF dự kiến các nền kinh tế Mena, vốn tăng trưởng 2% vào năm 2023, sẽ tăng trưởng 4,2% vào năm 2025, do ảnh hưởng của các yếu tố bất lợi dần dần giảm bớt và tốc độ tăng trưởng mạnh mẽ ngoài lĩnh vực dầu mỏ tiếp tục hỗ trợ hoạt động kinh tế ở các nền kinh tế xuất khẩu dầu mỏ.

"Triển vọng của khu vực Mena rất không chắc chắn và rủi ro suy thoái đang xuất hiện trở lại",IMF cho biết.

"Sự leo thang hoặc lan rộng xung đột ra ngoài Gaza và Israel, cũng như sự gia tăng gián đoạn ở Biển Đỏ, có thể gây ra tác động nghiêm trọng về kinh tế, bao gồm cả thương mại và du lịch".

Các nền kinh tế khu vực, vốn đã tăng trưởng 6,7% vào năm 2022, đã phải đối mặt với nhiều thách thức vào năm ngoái với sản lượng dầu thấp hơn, chính sách thắt chặt và thiên tai đều cản trở tăng trưởng. Cuộc chiến Israel-Gaza bắt đầu vào đầu tháng 10 lại là một đòn giáng khác.

Xung đột đang hoành hành ở Gaza đã trở thành một cuộc khủng hoảng nhân đạo nghiêm trọng khi hơn 24.000 người thiệt mạng trong vòng 100 ngày đầu tiên, trong đó hơn 2/3 là phụ nữ và trẻ em.

IMF cho biết gần 1,9 triệu người, gần 85% dân số, đã phải di dời trong nước và tỷ lệ nghèo đói có thể đã tăng lên từ mức ước tính trên 50% ngay cả trước cuộc xung đột hiện nay.

Cuộc xung đột đang có nguy cơ biến thành một cuộc chiến tranh toàn diện trong khu vực và gần đây đã xảy ra các cuộc tấn công chết người ở Lebanon, Syria và Jordan.

Căng thẳng cũng tràn sang Biển Đỏ, nơi phiến quân Houthi của Yemen đang tấn công các tàu đi qua tuyến đường thương mại chính nối châu Á và châu Âu để trả đũa các cuộc tấn công của Israel ở Gaza. Các cuộc tấn công của Houthi ở Biển Đỏ cũng có thể làm gián đoạn nguồn cung cấp năng lượng từ các nhà sản xuất Trung Đông.

Theo một tuyên bố trên trang web của công ty, hôm thứ Sáu, Marlin Luanda, một tàu chở sản phẩm dầu mỏ do Trafigura điều hành, đã bị trúng tên lửa ở Vịnh Aden sau khi rời Biển Đỏ.

Tình hình an ninh gia tăng ở Biển Đỏ cũng làm dấy lên lo ngại về ảnh hưởng của cuộc xung đột đối với chuỗi cung ứng và thương mại toàn cầu.

Trong nửa đầu năm 2023, thương mại qua Kênh đào Suez, nối Biển Đỏ với Biển Địa Trung Hải, chiếm khoảng 12% thương mại toàn cầu, bao gồm 30% lưu lượng container toàn cầu và 8% vận chuyển khí đốt tự nhiên hóa lỏng toàn cầu.

Tuy nhiên, tính đến ngày 21/1, khối lượng vận chuyển tích lũy trong 10 ngày qua kênh đào Suez đã giảm gần 50% so với cùng kỳ năm ngoái, IMF cho biết.

Tại tâm điểm của cuộc xung đột, triển vọng kinh tế đã xấu đi rõ rệt. Vào năm 2023, tổng sản phẩm quốc nội thực tế ở Bờ Tây và Gaza giảm khoảng 6%, giảm 9 điểm phần trăm so với ước tính của IMF vào tháng 10.

IMF cho biết đã có "sự sụp đổ gần như hoàn toàn các hoạt động ở Gaza và… sự thu hẹp sâu sắc ở Bờ Tây sau khi Israel thắt chặt các hạn chế di chuyển và tình hình an ninh ngày càng xấu đi".

Lạm phát ước tính đã tăng lên trên 15% hàng năm vào cuối tháng 12 và thâm hụt tài khoản vãng lai là rất lớn.

IMF cho biết khả năng tồn tại tài chính của Chính quyền Palestine (PA) cũng bị tổn hại do suy thoái kinh tế và quyết định của Israel không chuyển toàn bộ số tiền thu được "thông quan" hàng tháng cho PA.

Nhìn chung, triển vọng về vị thế bên ngoài của các nền kinh tế đang xấu đi, với doanh thu thương mại và du lịch dự kiến thấp hơn có thể ảnh hưởng đến cán cân tài khoản vãng lai.

Theo ước tính của IMF, du lịch là huyết mạch ở nhiều nền kinh tế Mena, chiếm từ 2 đến 20% GDP và từ 5 đến 50% xuất khẩu hàng hóa và dịch vụ trước đại dịch.

Việc cắt giảm sản lượng dầu cũng sẽ ảnh hưởng đến vị thế bên ngoài của các quốc gia xuất khẩu dầu và IMF dự kiến tổng cán cân tài khoản vãng lai của khu vực Mena sẽ giảm khoảng 25 tỷ USD.

IMF đã điều chỉnh giảm dự báo tăng trưởng chung của GCC xuống 0,5% vào năm 2023, thấp hơn 1 điểm phần trăm so với ước tính tháng 10, nhưng nền kinh tế của khối sáu thành viên dự kiến sẽ phục hồi lên 2,7% vào năm 2024.

Tuy nhiên, ngay cả với cú sốc bất lợi từ xung đột và doanh thu từ dầu mỏ thấp, động lực tăng trưởng phi dầu mỏ vẫn mạnh mẽ ở các nền kinh tế GCC.

IMF cho biết cải cách cơ cấu của các thành viên GCC đang hỗ trợ đa dạng hóa nền kinh tế, đồng thời nhu cầu trong nước và dòng vốn vào ngày càng tăng cũng góp phần thúc đẩy tăng trưởng.

"Mặc dù giá dầu giảm, thương mại toàn cầu chậm lại và tăng cường nhập khẩu do nhu cầu trong nước phục hồi, thặng dư tài khoản vãng lai vẫn ở mức dễ chịu vào năm 2023 sau khi đạt mức cao lịch sử vào năm 2022".

Phù hợp với xu hướng toàn cầu, lạm phát dự kiến sẽ tiếp tục giảm ở hầu hết các nước Mena xuống mức 14,4% trong năm nay, thấp hơn 0,6 điểm phần trăm so với ước tính hồi tháng 10.

Tại các nhà xuất khẩu dầu Mena, lạm phát chung được dự báo sẽ ở mức trung bình 8,7% vào năm 2024 và 7,9% vào năm 2025.

IMF cho biết: "Dự báo này phản ánh mức lạm phát dự kiến giảm xuống dưới 3% ở các nước GCC, ngay cả khi áp lực giá vẫn tồn tại ở một số nước không thuộc GCC".

Tuy nhiên, giá tiêu dùng sẽ vẫn ở mức cao ở các nước mới nổi và thu nhập trung bình trong khu vực ở mức 25,6% và tăng lên 69,9% ở các nước thu nhập thấp hơn, đặc biệt là Sudan và Yemen, quỹ này cho biết thêm.

Ngoài những tác động tiêu cực của cuộc xung đột, nhu cầu tài chính tổng thể của khu vực công tăng cao dự kiến sẽ là một thách thức đáng kể đối với hầu hết các quốc gia mới nổi và thu nhập trung bình trong khu vực.

Tổng nhu cầu tài chính trong năm nay dự kiến là 186 tỷ USD, tăng từ 156 tỷ USD vào năm 2023, chủ yếu là từ Ai Cập và Tunisia.

Theo triển vọng kinh tế khu vực của IMF, sự bất ổn và rủi ro suy thoái đối với các nền kinh tế trong khu vực đã tăng đáng kể kể từ tháng 10, trong đó thời gian xung đột và phạm vi leo thang vẫn chưa chắc chắn.

Quỹ này cho biết: "Ngay cả khi xung đột vẫn được kiềm chế ở Gaza và Israel, tình hình vẫn rất khó lường và rất không chắc chắn".

"Một cuộc xung đột kéo dài không có giải pháp rõ ràng sẽ đè nặng lên khu vực, [trong khi] xung đột leo thang hoặc lan rộng sẽ làm trầm trọng thêm sự bất ổn và tăng cường tác động thông qua các kênh truyền tải khác nhau, bao gồm du lịch, đầu tư trực tiếp nước ngoài, thị trường năng lượng và tài chính".

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin