Doanh nghiệp bán lẻ cần sẵn sàng khi người tiêu dùng thắt chặt 'hầu bao'

Theo báo cáo VnDirect, nếu loại trừ yếu tố giá, doanh số bán lẻ hàng hóa tăng 16,8% so với cùng kỳ, cao hơn cả mức trước đại dịch. Việt Nam đã nối lại các chuyến bay quốc tế từ quý 1/2022, doanh thu từ du lịch đã tăng gấp đôi so với năm 2021 và phục hồi tới 78% so với mức trước đại dịch.

Theo dữ liệu của Google, xu hướng di chuyển đến cửa hàng bán lẻ và giải trí của Việt Nam đã vượt mức trước dịch 4,6% và xu hướng di chuyển đến cửa hàng tạp hóa và hiệu thuốc đã tăng 27,5% so với trước dịch.

Chuẩn bị cho sự sụt giảm trong tiêu dùng người dân

Theo VnDirect, xu hướng cầu tiêu dùng dồn nén đang giảm dần trong môi trường lãi suất tăng và đồng VND yếu khiến người tiêu dùng phải thắt chặt hầu bao.

Bên cạnh đó, "hiệu ứng tài sản", hiện tượng tâm lý liên quan đến sự thay đổi trong cách thức chi tiêu của người tiêu dùng khi giá trị tài sản chưa thực hiện gia tăng mạnh khi tất cả các kênh đầu tư (thị trường chứng khoán, thị trường bất động sản, thị trường trái phiếu, thị trường tài sản kỹ thuật số…) đều tăng trưởng mạnh mẽ vào năm 2021.

Vì thế, khi tất cả các thị trường này đều bước vào giai đoạn điều chỉnh mạnh trong năm nay, khiến giá trị tài sản chưa thực hiện quay đầu giảm sẽ làm giảm sức tiêu dùng người dân.

Hầu hết các ngành thâm dụng lao động đang phải đối mặt với những áp lực lớn. Tăng trưởng xuất khẩu của Việt Nam được dự báo sẽ giảm tốc trong bối cảnh nhu cầu toàn cầu suy yếu khiến dệt may, da giày, nuôi trồng thủy sản, chế biến gỗ… phải thu hẹp quy mô sản xuất.

Từ cuối tháng 11/2022, nhà sản xuất giày dép Đài Loan, Công ty TNHH PouYuen Việt Nam - công ty lớn nhất TP.HCM về số lượng lao động với hơn 50.000 công nhân đã cho công nhân nghỉ luân phiên trong 3 tháng tới do cắt giảm đơn hàng.

Theo Sở LĐTBXH tỉnh Bình Dương - một trong những trung tâm công nghiệp phía Nam, trong 10 tháng 2022, khoảng 28.000 công nhân phải tạm hoãn hợp đồng lao động và 240.000 người bị giảm giờ làm, tương đương khoảng 20% lực lượng lao động tại Bình Dương bị ảnh hưởng bởi suy thoái và tỷ trọng này có thể tăng lên trong thời gian tới.

Một số nhà bán lẻ phát đi tín hiệu về sự sụt giảm chi tiêu của người tiêu dùng kể từ tháng 10 năm 2022. Cụ thể CTCP Đầu tư Thế giới Di động (MWG) công bố kết quả kinh doanh tháng 10 với sự sụt giảm rõ rệt về nhu cầu của người tiêu dùng đối với các sản phẩm điện tử tiêu dùng và điện thoại di động, trong khi mảng tạp hóa vẫn đang trong giai đoạn phục hồi.

Doanh thu tháng 10/2022 của MWG đạt 10.884 tỷ đồng (+3,3% so với tháng trước, -10,7% so với cùng kỳ) mặc dù bước vào mùa tiêu thụ cao điểm quý IV/2022 và chuẩn bị cho các sự kiện lớn như World Cup. DGW cũng công bố kết quả sơ bộ tháng 10 cho thấy doanh thu giảm 40% so với cùng kỳ do doanh số bán điện thoại thông minh và các sản phẩm điện tử tiêu dùng (TV) thấp hơn kế hoạch.

VnDirect ước tính tiêu dùng Việt Nam sẽ bị ảnh hưởng mạnh trong nửa đầu năm 2023 và dần phục hồi đà tăng trưởng kể từ quý III/2023 nhờ tốc độ tăng lãi suất sẽ chậm lại trong năm 2023 khi lãi suất điều hành Fed dần hạ nhiệt, biến động vĩ mô tại Việt Nam đang dần ổn định, giúp nâng cao niềm tin tiêu dùng của người dân, tiêu dùng phục hồi tại khu vực EU và Mỹ mang lại đơn hàng cho các khu công nghiệp Việt Nam và ngày 11/11/2022, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về dự toán ngân sách nhà nước năm 2023 với thông tin kể từ 23/7, lương cơ sở sẽ tăng 20,8% so với hiện hành lên mức 1,8 triệu đồng/tháng, có thể làm tăng thu nhập của cán bộ, công chức Việt Nam.

Tiêu dùng Việt Nam suy thoái lâu hơn dự kiến do tác động kéo dài của suy thoái toàn cầu và những biến động vĩ mô của Việt Nam.

Việc dự trữ quá nhiều hàng tồn kho đã lỗi thời khi nhu cầu đạt đỉnh trong đại dịch khiến chi phí thanh lý hàng tồn kho tăng lên.

Chi phí tài chính cao hơn dự kiến do lãi suất và tỷ giá hối đoái tăng. Sự gián đoạn chuỗi cung ứng ở Trung Quốc kéo dài hơn dự kiến.

Nhóm hàng hóa xa xỉ có thể ít rủi ro hơn

Nhóm chuyên gia của VnDirect cũng lưu ý, thông thường, trong khi chi tiêu của những người tiêu dùng có thu nhập thấp bị siết chặt bởi lạm phát, thì những người giàu có thường là những người cuối cùng cảm nhận được tác động từ các ảnh hưởng tiêu cực này vì quy mô tài sản lớn mà họ đang nắm giữ.

Theo Statista, thị trường hàng hóa cao cấp cá nhân của Việt Nam đạt 976 triệu USD vào năm 2021 và dự kiến sẽ tăng 6,7% mỗi năm lên mức 1 tỷ USD vào năm 2025. Một báo cáo khác của Knight Frank cho biết có khoảng 72.135 cá nhân tại Việt Nam có quy mô tài sản hơn 1 triệu USD vào năm 2021.

Dù vẫn còn ở giai đoạn sơ khởi nhưng thị trường xa xỉ Việt Nam dự kiến sẽ tăng trưởng đáng kể nhờ sự gia tăng của tầng lớp người dân thu nhập cao ngày càng có nhu cầu lớn hơn đối với các mặt hàng xa xỉ (như du lịch cao cấp, trang sức, xe hơi, sản phẩm kỹ thuật số cao cấp…). 

Mặc dù người tiêu dùng giàu có sẽ trở nên kén chọn hơn trong bối cảnh khó khăn hiện tại, nhưng chúng tôi tin rằng các thương hiệu/công ty có kinh doanh trong ngành hàng xa xỉ có thể đối mặt với rủi ro thấp hơn từ đợt suy giảm tiêu dùng này.

Theo Statista, thị trường trang sức và đồng hồ cao cấp có tốc độ tăng trưởng cao hơn tốc độ tăng trưởng chung của hàng xa xỉ cá nhân tại Việt Nam, đạt tốc độ tăng trưởng kép là 8,5% trong giai đoạn 2021-2026.

Bảo vệ cấu trúc tài chính lành mạnh

Cũng theo đánh giá của VnDirect, các công ty tiêu dùng có tình hình tài chính tốt hơn so với các ngành khác. Với lãi suất vay tăng dần trong giai đoạn hạn mức tín dụng hạn chế và điều kiện vĩ mô toàn cầu không ổn định, VnDirect cho rằng các cổ phiếu có dòng tiền mạnh, với vị thế tiền mặt ròng và đòn bẩy thấp sẽ ổn định hơn khi đối phó với các biến động vĩ mô. SAB, VNM, PNJ và VRE với lượng tiền mặt ròng mỗi cổ phiếu trong quý III/2022 lần lượt là 35.372 đồng, 6.184 đồng, 693 đồng và 462 đồng sẽ là những thành trì tốt trong ngành tiêu dùng.

Ngoài ra, một số doanh nghiệp đã có những thay đổi trong chiến lược nhằm đánh giá lại nhu cầu thị trường và bảo vệ cấu trúc tài chính lành mạnh trong thời gian tới, chẳng hạn như:

Cụ thể, MWG và MSN đã thực hiện các khoản vay nước ngoài kỳ hạn 5 năm với giá trị lần lượt là 250 triệu USD và 600 triệu USD với lãi suất cố định khoảng 6,5% nhằm giảm thiểu tác động của việc tăng lãi suất trong thời gian tới. Mặc dù các khoản vay này sẽ chịu lỗ tỷ giá, nhưng VnDirect cho rằng việc đảm bảo nguồn tiền ổn định là ưu tiên quan trọng hơn.

Bên cạnh đó, MWG và FRT đã giảm tốc độ mở rộng chuỗi của họ để đánh giá lại nhu cầu thị trường và giảm chi phí mở mới nhằm bảo vệ sức khỏe tài chính.

Bên cạnh những điểm tích cực trên, VNDirect cũng lưu ý ngành tiêu dùng Việt Nam có thể đối mặt một số rủi ro như khả năng suy thoái lâu hơn dự kiến do tác động kéo dài của suy thoái toàn cầu và những biến động vĩ mô của Việt Nam.

Bên cạnh đó, việc dự trữ quá nhiều hàng tồn kho đã lỗi thời khi nhu cầu đạt đỉnh trong đại dịch khiến chi phí thanh lý hàng tồn kho tăng lên. Hay chi phí tài chính cao hơn dự kiến do lãi suất và tỷ giá hối đoái tăng. Đồng thời, sự gián đoạn chuỗi cung ứng ở Trung Quốc kéo dài hơn dự kiến, đặc biệt là đối với các sản phẩm của Apple sẽ ảnh hưởng đến doanh thu của các nhà bán lẻ và nhà phân phối công nghệ thông tin.

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin