Châu Mỹ Latinh: Chương tiếp theo trong Chiến lược kinh tế toàn cầu của Trung Quốc

Trong nhiều thập kỷ, Trung Quốc là động lực chính cho tăng trưởng kinh tế toàn cầu nhờ nền kinh tế đã cố gắng duy trì mức tăng trưởng chóng mặt trong thời gian tưởng chừng như là mãi mãi. 

Nền kinh tế Trung Quốc tăng vọt từ 1.200 tỷ USD năm 2000 lên gần 18.000 tỷ USD vào năm 2021, tăng gần 10% hàng năm kể từ khi Bắc Kinh bắt tay vào cải cách kinh tế vào năm 1978.

Tổng sản phẩm quốc nội (GDP) bình quân đầu người của nước này, được điều chỉnh theo lạm phát, đã tăng vọt từ 293 USD vào năm 1985 lên hơn 12.000 USD vào năm 2021, một trong những sự chuyển đổi kinh tế lớn nhất của thời hiện đại. 

Nhưng giờ đây có rất nhiều dấu hiệu cho thấy thời kỳ niết bàn kinh tế của Trung Quốc đã kết thúc, với một số nhà phân tích dự đoán rằng quốc gia châu Á này có thể còn khoảng một thập kỷ nữa trước khi rơi vào tình trạng bất ổn dân sự và suy thoái kinh tế dài hạn.

Dấu hiệu rõ ràng nhất cho sự suy giảm này là vấn đề giảm phát của Trung Quốc. Vào thời điểm người Mỹ đang lo lắng về giá cả hàng hóa và dịch vụ tăng cao, hay còn gọi là lạm phát, thì các nhà hoạch định chính sách ở Bắc Kinh ngày càng lo lắng vì giá cả đang giảm, hay còn gọi là giảm phát.

Chỉ số giá tiêu dùng của Trung Quốc giảm trong ba tháng cuối năm 2023, đánh dấu chuỗi giảm phát dài nhất của nước này kể từ năm 2009. Giảm phát là dấu hiệu cho thấy mô hình kinh tế hiện tại của Trung Quốc đã bị phá vỡ và cho thấy tình trạng bất ổn sâu sắc hơn đang đè nặng lên người dân Trung Quốc.

Đáng lo ngại hơn, các nhà đầu tư nước ngoài đang mất niềm tin vào giấc mơ Trung Quốc. Năm ngoái, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài chảy ra khỏi Trung Quốc lần đầu tiên đã vượt quá dòng vốn vào kể từ năm 1998, trong đó căng thẳng leo thang với Mỹ được coi là lý do chính khiến các khoản đầu tư đang chạy trốn khỏi nền kinh tế đang bị bao vây. 

2/3 số người được hỏi trong một cuộc khảo sát do Phòng Thương mại Mỹ tại Trung Quốc thực hiện vào mùa thu năm ngoái cho rằng căng thẳng song phương gia tăng là một thách thức lớn trong kinh doanh. 

Năm ngoái, các công ty nước ngoài đã đầu tư 1.1300 tỷ nhân dân tệ vào Trung Quốc, dẫn đến mức giảm 8% so với cùng kỳ, mức giảm đầu tiên kể từ năm 2012. Thật không may, tình hình dự kiến sẽ không sớm được cải thiện.

"Năm 2024 sẽ tồi tệ hơn. Họ sẽ cần mở cửa hoàn toàn nhiều lĩnh vực hơn nữa, loại bỏ các địa điểm ép buộc và đóng cửa một số cơ quan nhà nước, nhưng điều đó sẽ không xảy ra, vì vậy tôi nghĩ FDI sẽ tiếp tục giảm", Alicia Garcia Herrero, nhà kinh tế trưởng khu vực châu Á- Pacific tại Natixis, nói với Business Times.

Thời kỳ kinh tế khắc nghiệt đang buộc Trung Quốc phải thay đổi hướng đầu tư vào các thị trường trọng điểm, bao gồm cả Mỹ Latinh. Trong khi Mỹ là đối tác thương mại lớn nhất của Mỹ Latinh thì Trung Quốc vẫn là đối tác thương mại hàng đầu của Nam Mỹ. 

Như bạn có thể mong đợi, đầu tư trực tiếp nước ngoài của Trung Quốc đang chịu áp lực và Mỹ Latinh cũng không phải là ngoại lệ. Trong những năm qua, FDI của Trung Quốc vào Mỹ Latinh đã giảm hơn một nửa, từ 14,2 tỷ USD mỗi năm trong giai đoạn 2010-2019 xuống còn 7,7 tỷ USD từ năm 2020 đến 2021, và sau đó xuống còn 6,4 tỷ USD vào năm 2022, năm cuối cùng có dữ liệu.

Nhưng sự suy giảm lớn không nói lên toàn bộ câu chuyện. Trung Quốc đã thay đổi chiến lược đầu tư trong khu vực từ bỏ tiền vào các dự án cơ sở hạ tầng đắt tiền sang các lĩnh vực chiến lược như khoáng sản quan trọng, công nghệ, năng lượng tái tạo, xe điện và sản xuất cao cấp.

"Dữ liệu của chúng tôi cho thấy sự thay đổi rõ ràng trong FDI của Trung Quốc sang các ngành cụ thể ở Mỹ Latinh và Caribe. Nhiều lĩnh vực ưu tiên mới này được Trung Quốc mô tả là "cơ sở hạ tầng mới", một thuật ngữ bao gồm các ngành công nghiệp, ví dụ như viễn thông, công nghệ tài chính và chuyển đổi năng lượng, vốn rất quan trọng đối với chiến lược tăng trưởng kinh tế của chính Trung Quốc", Margaret Myers, đồng tác giả báo cáo của tổ chức nghiên cứu có trụ sở tại Washington, nói với Financial Times.

Siêu cường năng lượng tái tạo

Trung Quốc có thể không sớm đạt được tham vọng cao cả là vượt qua Hoa Kỳ để trở thành cường quốc quân sự và kinh tế vượt trội trên thế giới, nhưng có khả năng vẫn là siêu cường toàn cầu về năng lượng tái tạo trong nhiều năm, nếu không muốn nói là nhiều thập kỷ tới.

Trong báo cáo Năng lượng tái tạo năm 2023 , Cơ quan Năng lượng Quốc tế dự đoán rằng Trung Quốc sẽ tiếp tục củng cố vị thế là gã khổng lồ về năng lượng tái tạo trong 5 năm tới bằng cách bổ sung thêm công suất so với phần còn lại của thế giới cộng lại. 

IEA cho biết Trung Quốc sẽ chiếm 56% tổng công suất năng lượng tái tạo bổ sung trong giai đoạn 2023-28. Nền kinh tế lớn thứ hai thế giới dự kiến sẽ tăng công suất tái tạo thêm 2.060 gigawatt (GW) trong giai đoạn dự báo, vượt xa mức bổ sung công suất 1.574 GW của phần còn lại của thế giới. 

Báo cáo của IEA nêu bật cách Bắc Kinh đang áp dụng các chính sách hỗ trợ để thúc đẩy việc mở rộng quy mô lớn.

"Trung Quốc chiếm gần 90% trong bản điều chỉnh dự báo tăng toàn cầu, bao gồm chủ yếu là quang điện mặt trời (PV). Trên thực tế, khả năng sản xuất pin mặt trời của nước này đã tăng gần gấp đôi kể từ năm ngoái, tạo ra tình trạng dư cung toàn cầu. Điều này đã làm giảm giá mô-đun trong nước tăng gần 50% từ tháng 1 đến tháng 12/2023, làm tăng sức hấp dẫn kinh tế của cả các dự án điện mặt trời phân tán và quy mô tiện ích", báo cáo cho biết.

IEA đã chỉ ra rằng chi phí thấp hơn đang khiến năng lượng mặt trời quy mô tiện ích ở Trung Quốc rẻ hơn so với sản xuất điện bằng than và khí đốt.

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin