Tuổi 30 rực rỡ của Amazon: Từ một hiệu sách trực tuyến đến thị trường lớn nhất thế giới

Hai trong số các trang web đáng chú ý nhất cho các dịch vụ như vậy là Boston Computer Exchange, trang web thương mại điện tử đầu tiên trên thế giới bán PC và Book Stacks Unlimited, hiệu sách trực tuyến đầu tiên. Bạn có thể chưa bao giờ nghe nói đến chúng.

Và thậm chí còn ít người có thể truy cập chúng hơn, chỉ có 11 triệu hộ gia đình ở Mỹ, nền kinh tế tiên tiến nhất thế giới, có máy tính cá nhân có modem vào năm đó, Trung tâm nghiên cứu Pew cho biết trong một báo cáo năm 1995. Con số này chỉ cao hơn 11 phần trăm so với tổng số hộ gia đình ở Mỹ.

Ngoài ra, điện thoại di động vẫn đang ở giai đoạn sơ khai nhất, vì vậy việc truy cập Internet, với chỉ khoảng 10.000 trang web vào năm 1994, không phổ biến như ngày nay.

Tuy nhiên, mạng internet khó tiếp cận đó chính là nơi mà một phó chủ tịch 30 tuổi của một công ty quản lý đầu tư tại New York đã có được khoảnh khắc lóe sáng để đặt nền móng cho Amazon, một trong những công ty có ảnh hưởng và thống trị nhất trong lịch sử.

Jeffrey Preston Bezos, 30 tuổi, đã phát hiện ra trên mạng rằng việc sử dụng World Wide Web đang tăng trưởng 2.300 phần trăm mỗi năm.

30 năm trước, bối cảnh bán lẻ trông rất khác. Nếu không có Amazon – có thể nói là tên tuổi có ảnh hưởng lớn nhất trong ngành – thì sự phát triển và áp dụng thương mại điện tử có thể đã không phát triển như những gì chúng ta biết ngày nay.

Amazon chính thức đi vào hoạt động vào ngày 16/7/1995. Nhưng ý tưởng của công ty đã được gieo trồng từ hơn một năm trước đó, tức là 30 năm trước tính đến thời điểm hiện tại.

Filippo Battaini, giám đốc nghiên cứu tại International Data Corporation, chia sẻ: "Amazon đã trở thành động lực thúc đẩy và thúc đẩy sự đổi mới trong ngành bán lẻ nói chung".

Ông cho biết: "Những cải tiến trong bán lẻ, chẳng hạn như đặt hàng chỉ bằng một cú nhấp chuột, đánh giá toàn diện của khách hàng và các đề xuất được cá nhân hóa, sẽ diễn ra chậm hơn" và "ít tiến bộ hơn nhiều trong các lĩnh vực bao gồm hậu cần, mô hình kinh doanh thay thế và nguồn doanh thu".

Bước khởi đầu

Amazon bắt đầu từ khởi đầu khiêm tốn, được thành lập trong một gara ở Bellevue, Washington do ông Bezos và đồng nghiệp cũng là vợ của ông lúc bấy giờ, MacKenzie Scott thuê. Cặp đôi này đã ly hôn vào năm 2021.

Trước những ngày đầu hoạt động, vào ngày 5/7/1994, ông Bezos đã thành lập công ty của mình tại tiểu bang Washington dưới tên Cadabra Inc. Tuy nhiên, ông đã bị thuyết phục thay đổi tên này sau khi luật sư của ông nghe nhầm tên đó thành "cadaver".

Ông chọn Amazon, một trong những con sông lớn nhất thế giới, như một sự khẳng định cho tham vọng phát triển công ty thành "cửa hàng bán mọi thứ" (mũi tên trên logo Amazon chỉ từ "a" đến "z").

Sau khi xem xét kỹ lưỡng các sản phẩm tiềm năng có thể bán trực tuyến, ông Bezos đã đưa ra danh sách rút gọn và quyết định chọn sách - vì theo lời ông, có ba triệu cuốn sách so với khoảng 200.000 đĩa CD nhạc đang hoạt động.

"Sách rất tuyệt… vì sách cực kỳ khác thường ở một khía cạnh, đó là có nhiều mục trong danh mục sách hơn hẳn so với bất kỳ danh mục nào khác," ông nói trong một cuộc phỏng vấn tại Hội nghị Thư viện Đặc biệt vào tháng 6/1997.

"Khi bạn có nhiều mặt hàng như vậy, về cơ bản bạn có thể xây dựng một cửa hàng trực tuyến mà không có cách nào khác có thể tồn tại được".

Mặt hàng đầu tiên được bán trên Amazon là Fluid Concepts and Creative Analogies: Computer Models of the Fundamental Mechanisms of Thought, một cuốn sách xuất bản năm 1995 của Douglas Hofstadter và các đồng nghiệp của ông tại Nhóm nghiên cứu Fluid Analogies.

Cuốn sách – nói về trí tuệ nhân tạo – đã được John Wainwright, một nhà khoa học máy tính người Úc sống tại California, mua.

Để vinh danh đóng góp của ông, Amazon đã đặt tên một trong những tòa nhà văn phòng trong khuôn viên trường theo tên ông Wainwright. Không tệ cho một giao dịch mua trực tuyến trị giá 27,95 USD.

Các con số tăng lên

Khi Amazon phát triển, sự tự tin của ông Bezos vào thị trường và tương lai của bán lẻ trực tuyến cũng tăng theo. Amazon đã niêm yết vào năm 1997 với giá 18 USD một cổ phiếu - một con số đã tăng khoảng 1.000 phần trăm. Giá đóng cửa cao nhất của nó là 197,85 USD - đạt được vào ngày 27/6.

Công ty này, được cho là "hiệu sách lớn nhất Trái Đất", đã dần mở rộng.

Năm 1998, Amazon đã tạo nên tiếng vang với những thương vụ mua lại đầu tiên – bộ ba nhà sách trực tuyến Bookpages của Anh, Telebook của Đức và Internet Movie Database (IMDb).

Công ty bắt đầu bán đĩa CD và DVD cùng năm, đồng thời mở rộng sang nhiều danh mục sản phẩm hơn, bao gồm đồ điện tử tiêu dùng, trò chơi và trò chơi điện tử.

Vào năm 2000, Amazon giới thiệu Marketplace, cho phép mọi người bán hàng trên trang web của mình và định vị để cạnh tranh với eBay khi đó mới chỉ 5 năm tuổi.

Trong báo cáo công ty năm đó, Amazon cho biết họ đã phục vụ 20 triệu khách hàng và đạt doanh thu 2,76 tỷ USD.

Ngày nay, Amazon ước tính có khoảng 310 triệu người dùng hoạt động trên toàn cầu, bao gồm hơn 200 triệu người đăng ký Prime và có hơn 600 triệu sản phẩm trên thị trường của mình, theo dữ liệu được thu thập bởi AMZScout, một nền tảng hỗ trợ người bán trên Amazon.

Năm 2023, công ty báo cáo doanh thu ròng là 574,8 tỷ USD - tương đương khoảng 1,57 tỷ USD mỗi ngày, gần 66 triệu USD mỗi giờ hoặc hơn 18.000 USD mỗi giây.

Tạp chí Kinh tế Michigan đã viết vào tháng 5/2023 rằng: "Hành trình của Amazon từ một nhà bán sách trực tuyến nhỏ trở thành một trong những gã khổng lồ toàn cầu ngày nay đã trải qua nhiều thăng trầm lúc đầu, nhưng cam kết đổi mới đã đưa họ trở thành một trong những công ty thành công nhất thế giới hiện nay" .

Prime time

Năm 2002 chứng kiến sự hình thành của đơn vị sau này trở thành Amazon Web Services, mở nền tảng Amazon.com cho tất cả các nhà phát triển. Với đơn vị đám mây tiếp theo vào năm 2006, điều này đánh dấu bước đột phá của công ty vào các dịch vụ CNTT, bao gồm đám mây, dữ liệu và AI.

Một năm sau, Amazon đạt được một cột mốc khác: công ty đạt lợi nhuận hàng năm là 75 triệu USD, lần đầu tiên công ty kết thúc một năm có lãi. Công ty đạt đỉnh vào năm 2021 khi báo cáo thu nhập ròng gần 33,4 tỷ USD. Năm ngoái, lợi nhuận của công ty đạt 30,4 tỷ USD.

Công ty chỉ có thêm ba lần báo lỗ nữa - vào năm 2012, 2014 và 2022, báo lỗ ròng lần lượt là 39 triệu USD, 241 triệu USD và 2,72 tỷ USD.

Một sự ra mắt quan trọng khác diễn ra vào năm 2005 với Amazon Prime, dịch vụ đăng ký đầu tiên ban đầu cung cấp cho khách hàng Mỹ dịch vụ giao hàng miễn phí trong hai ngày với giá 79 USD một năm.

Tuy nhiên, Prime ban đầu không được đón nhận nồng nhiệt vì hai lý do: mua sắm trực tuyến là một khái niệm tương đối mới và quan trọng hơn là mọi người thấy mức giá cao.

Amazon dần thuyết phục người dùng bằng cách tích hợp các tiện ích bổ sung vào dịch vụ, bắt đầu với Prime Video vào năm 2006 và đáng chú ý là triển khai Prime Day vào năm 2015, nơi người đăng ký được cung cấp các ưu đãi độc quyền trên trang web.

Prime Day ban đầu là một sự kiện kéo dài 24 giờ, nhưng sau đó chuyển thành sự kiện kéo dài hai ngày. Năm nay, Prime Day tại UAE sẽ diễn ra trong sáu ngày, từ ngày 16 đến ngày 21/7.

Stefano Martinelli, phó chủ tịch Amazon tại UAE và Ả Rập Xê Út, cho biết hôm thứ Tư (3/7) rằng: "Chúng tôi đã thấy một số thay đổi trong hành vi mua sắm của người dân UAE… khách hàng ngày càng quan tâm nhiều hơn đến phiếu giảm giá, chương trình giảm giá và giá trị tổng thể".

Ông cho biết: "Mức độ tương tác của khách hàng cao cấp đang tăng lên theo từng năm".

"Năm nay có lẽ chúng tôi có phạm vi giao dịch rộng nhất vì về cơ bản chúng tôi muốn khách hàng tự chọn những gì họ muốn".

Amazon sau đó cũng mở rộng sang phần cứng, tạo ra các sản phẩm như máy đọc sách điện tử Kindle, Fire TV và Amazon Echo, giới thiệu đối thủ của Siri, Alexa. Tất nhiên, không phải tất cả đều thành công, đặc biệt là với Fire Phone, được coi là một thất bại thương mại.

Thương vụ mua lại lớn nhất của công ty – mua Whole Foods với giá 13,7 tỷ USD vào năm 2017 – đánh dấu sự gia nhập của công ty vào thị trường tạp hóa có tính cạnh tranh cao.

Cùng năm đó, công ty này đã làm rung chuyển ngành thương mại điện tử của UAE bằng cách mua lại Souq.com có trụ sở tại Dubai với giá 680 triệu đô la .

Đến năm 2018, Amazon đã đạt được một cột mốc quan trọng khác: vốn hóa thị trường của công ty đã vượt mốc 1.000 tỷ USD, trở thành công ty thứ ba đạt được cột mốc này vào thời điểm đó.

Sự thành công của Amazon cũng thúc đẩy tài sản của ông Bezos, người được xếp hạng là một trong ba tỷ phú giàu nhất thế giới.

Ông Bezos đã từ chức giám đốc điều hành của Amazon vào năm 2021, trao lại cho cựu giám đốc điều hành AWS Andy Jassy.

Tạo kết nối

Ông Battaini của IDC cho biết Amazon đã làm rung chuyển ngành thương mại điện tử và thông qua "các mô hình kinh doanh sáng tạo, công ty đã có thể củng cố lòng trung thành của người mua sắm".

Tuy nhiên, không phải mọi thứ đều tươi đẹp: Amazon đã bị cáo buộc gian lận tại nơi làm việc, các chương trình chống cạnh tranh và trốn thuế. Mô hình của công ty này cũng buộc các cửa hàng truyền thống lâu đời không theo kịp phải đóng cửa một số - nếu không muốn nói là tất cả - các cửa hàng của họ.

Ông Battaini cho biết: "Các đối thủ cạnh tranh đã phải đổi mới và đầu tư nhiều hơn vào công nghệ để bắt kịp Amazon".

"Các nhà bán lẻ truyền thống phản ứng thành công trước áp lực cạnh tranh của Amazon là những nhà bán lẻ đã kết hợp được quá trình chuyển đổi số hiệu quả với lợi thế của mạng lưới cửa hàng vật lý, chẳng hạn như Walmart".

Amazon dự kiến sẽ tiếp tục phát triển hoạt động hậu cần và công nghệ, đặc biệt là với sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo.

Ông Battaini cho biết điều đó sẽ cho phép công ty cải thiện khả năng cá nhân hóa, phân tích dự đoán và tự động hóa dịch vụ khách hàng.

Rất có thể là hầu hết mọi người đã sử dụng dịch vụ hoặc sản phẩm của Amazon. Và có vẻ như gã khổng lồ này sẽ không sớm hạ thấp lời chào hàng của mình.