Trung Quốc lại đi ngược với thế giới, bất ngờ hạ lãi suất cho thấy sự chậm lại 'đáng báo động'

Cục Thống kê Quốc gia (NBS) cho biết, chỉ số sản xuất công nghiệp - thước đo hiệu quả các hoạt động sản xuất, khai thác mỏ và tiện ích đã tăng 3,8% trong tháng 7, giảm nhẹ so với mức tăng trưởng 3,9% trong tháng 6.

Doanh thu bán lẻ tăng 2,7% trong tháng 6, thấp hơn nhiều so với mức tăng dự kiến là 5,3% và giảm so với mức tăng 3,1% trong tháng 6. Tỷ lệ thất nghiệp trong tháng 7 ở nhóm 16-24 tuổi cũng lập kỷ lục 19,9%.

"Dữ liệu kinh tế của tháng 7 rất đáng báo động", ông Raymond Yeung, nhà kinh tế Đại Trung Quốc tại Australia & New Zealand Banking Group Ltd., cho biết "Các nhà chức trách cần hỗ trợ toàn diện từ tài sản cho chính sách của COVID để ngăn chặn sự suy giảm kinh tế hơn nữa".

Dữ liệu cho thấy một cuộc khủng hoảng niềm tin trong các doanh nghiệp và hộ gia đình Trung Quốc, thêm một mối đe dọa khác đối với nền kinh tế thế giới khi nhu cầu toàn cầu đối với mọi thứ, từ iPhone của Apple đến hàng xa xỉ giảm mạnh. Đồng thời, tình trạng sụt giảm bất động sản ngày càng trầm trọng đang diễn ra trong và ngoài nước khi giá hàng hóa như quặng sắt và đồng giảm mạnh.

Trái phiếu của Trung Quốc tăng mạnh và đồng nhân dân tệ ở nước ngoài suy yếu do các nhà đầu tư tiếp thu các bản in dữ liệu đáng thất vọng và việc cắt giảm lãi suất bất ngờ. Một đợt phục hồi chứng khoán hạ nhiệt trên khắp châu Á, hàng hóa giảm giá và đồng USD tăng khi tin tức u ám lan truyền trên các thị trường tài chính.

Lãnh đạo Trung Quốc đã loại trừ các biện pháp kích thích quy mô lớn và tuyên bố sẽ tiếp tục với chính sách Zero-`COVID nghiêm ngặt của mình, yêu cầu các nhà chức trách đóng cửa các doanh nghiệp và phong tỏa khi các đợt bùng phát lớn xảy ra - như trường hợp hiện nay ở đảo nghỉ mát Hải Nam. Điều đó làm giảm triển vọng tăng trưởng trong thời gian còn lại của năm, mà các nhà kinh tế đang hạ thấp hơn.

Ngày 15/8, Ngân hàng Nhân dân Trung Quốc (PBoC, ngân hàng trung ương) đã bất ngờ cắt giảm lãi suất chủ chốt lần thứ 2 trong năm nay nhằm phục hồi nhu cầu tín dụng để hỗ trợ nền kinh tế.

Trong thông báo, PBoC giảm lãi suất từ 2,85% xuống 2,75% đối với các khoản vay trong khuôn khổ cơ chế cho vay trung hạn (MLF) kỳ hạn một năm áp dụng với các tổ chức tài chính, qua đó "bơm" thêm 400 tỷ Nhân dân tệ (59,33 tỷ USD) vào thị trường.

Cơ chế MLF được Trung Quốc áp dụng từ năm 2014 để giúp các ngân hàng thương mại và ngân hàng chính sách duy trì thanh khoản bằng cách vay tiền từ ngân hàng trung ương thế chấp bằng cổ phần.

Ngoài ra, PBoC cũng giảm chi phí vay "bơm" 2 tỷ Nhân dân tệ vào thị trường thông qua các hợp đồng mua lại (repo) kỳ hạn 7 ngày, với việc giảm chi phí vay với biên độ tương tự, từ 2,1% xuống còn 2%.

Trước khi số liệu kinh tế được công bố hôm 15/8, PBOC đã cắt giảm lãi suất cơ sở cho vay trung hạn một năm (MLF) - lãi suất chính sách quan trọng, 10 điểm cơ bản xuống 2,75% từ 2,85% nhằm thúc đẩy các hoạt động kinh tế.

Việc PBOC hạ lãi suất đang đi ngược lại xu hướng hiện nay của chính sách tiền tệ trên toàn cầu, khi các ngân hàng trung ương lớn đều đang trong chu kỳ thắt chặt để chống lại sự leo thang của lạm phát, bất chấp điều đó có thể đẩy nền kinh tế rơi vào suy thoái.

Ông Ding Shuang, chuyên gia kinh tế trưởng về kinh tế Trung Quốc của Ngân hàng Standard Chartered nhận định, việc cắt giảm lãi suất chính sách là một dấu hiệu cho thấy chính sách tiền tệ sẽ tiếp tục nới lỏng, nhưng cho biết mức tăng sẽ bị hạn chế vì nhu cầu yếu.

"Có thể đã đến lúc cần đánh giá lại tình hình kinh tế, vì thực tế đã không phục hồi lạc quan như các nhà lãnh đạo từng kỳ vọng", ông Ding Shuang cho hay.

Sự suy thoái của nền kinh tế - bắt đầu từ tháng 3 khi chính quyền ở hàng chục thành phố áp đặt các biện pháp phong tỏa để kiểm soát sự bùng phát của COVID - đã lan sang các nền kinh tế lớn như Đức và Hàn Quốc khi nhu cầu hàng hóa sản xuất của Trung Quốc sụt giảm.

Nomura Holdings Inc. cho biết tăng trưởng trong nửa cuối năm sẽ bị cản trở đáng kể bởi chính sách Zero-COVID, vòng xoáy đi xuống của thị trường bất động sản và khả năng xuất khẩu chậm lại khi nền kinh tế toàn cầu suy yếu.

Các nhà kinh tế do Lu Ting dẫn đầu viết trong một ghi chú: "Sự hỗ trợ về chính sách của Bắc Kinh có thể là quá ít, quá muộn và quá kém hiệu quả. "Chúng tôi cho rằng các thị trường đang quá lạc quan về tăng trưởng trong nửa cuối năm và chúng tôi mong đợi một đợt cắt giảm dự báo tăng trưởng mới trong những tuần tới".

Trung Quốc đã đưa ra đánh giá khả quan về tăng trưởng kinh tế nhưng không công bố các chính sách kích thích mới tại một cuộc họp chính sách quan trọng vào tháng 7. Các lãnh đạo đã thừa nhận riêng về mục tiêu tăng trưởng hàng năm của đất nước khoảng 5,5% là không thể đạt được.

Chen Long, một nhà kinh tế tại công ty tư vấn Plenum có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết chính quyền Trung Quốc đang cố gắng làm một điều mà họ đã không quản lý trong hơn hai thập kỷ: vực dậy nền kinh tế mà không cần dựa vào sự bùng nổ bất động sản.

Ông nói: "Bắc Kinh phải giảm bớt rất nhiều nếu họ nghiêm túc về việc thúc đẩy một chu kỳ tín dụng mới".

Cho đến nay, các nhà hoạch định chính sách đã hạn chế một gói cứu trợ quy mô lớn cho các nhà phát triển bất động sản và lặp đi lặp lại ngôn ngữ diều hâu chống lại đầu cơ trong lĩnh vực này. Liu Peiqian, nhà kinh tế trưởng về Trung Quốc tại NatWest Group Plc, cho biết "cần nới lỏng đáng kể hơn đối với lĩnh vực bất động sản" và một chính sách COVID nới lỏng là cần thiết để cải thiện tâm lý.

Những nỗ lực của Bắc Kinh nhằm thúc đẩy nền kinh tế tập trung vào việc khuyến khích các chính quyền địa phương vay để tài trợ cho cơ sở hạ tầng. Những nỗ lực đó đã đạt được một số thành công trong tháng 7, nhưng quy mô đầu tư không đủ để bù đắp cho sự sụt giảm mạnh đầu tư vào nhà ở.

Tình trạng sụt giảm nhà ở trở nên tồi tệ hơn vào tháng 7, với doanh số bán hàng giảm hơn 28% so với cùng kỳ năm ngoái và giá đã giảm trong tháng thứ 11 liên tiếp. Điều đó đang lan rộng trong lĩnh vực công nghiệp của Trung Quốc, với sản lượng thép hàng tháng trong tháng 7 đạt mức thấp nhất kể từ năm 2018.

Một điểm sáng trong dữ liệu là sự tăng trưởng mạnh mẽ trong sản xuất xe hơi và doanh số bán hàng sau khi cắt giảm thuế mua hàng. Xuất khẩu của Trung Quốc cũng tăng mạnh trong tháng 7, bất chấp kỳ vọng giảm tốc.

Mặc dù vậy, có một số điểm dữ liệu có ý nghĩa đối với tăng trưởng dài hạn của Trung Quốc, bao gồm cả tỷ lệ thất nghiệp ở thanh niên cao. Các công ty nước ngoài, đang thu lợi nhuận lớn hơn các công ty cùng ngành ở Trung Quốc, đã giảm đầu tư vào các dự án mới hơn 4% trong bảy tháng đầu năm so với một năm trước đó.

Các chính quyền địa phương của Trung Quốc đã phát hành hầu hết trái phiếu mà họ được phân bổ để sử dụng cho chi tiêu cơ sở hạ tầng, khiến một số nhà kinh tế cảnh báo về một "vách đá chính sách" trước cuối năm nay trừ khi có nhiều khoản vay hơn được công bố. Mặc dù Bắc Kinh đã ám chỉ rằng trái phiếu bổ sung có thể được chấp thuận, nhưng họ vẫn chưa cung cấp bất kỳ chi tiết cụ thể nào.

"Con đường phục hồi kinh tế trong nửa cuối năm sẽ gập ghềnh và không chắc chắn, tùy thuộc vào Covid và các chính sách liên quan, sự phát triển trên thị trường bất động sản và sức mạnh của tăng trưởng bên ngoài", các nhà kinh tế của UBS AG do Wang Tao dẫn đầu viết trong một ghi chú. "Với mức tăng trưởng tháng 7 có phần chững lại, dự báo tăng trưởng dưới mức đồng thuận hiện tại của chúng tôi đối mặt với một số rủi ro giảm".

(Nguồn: Bloomberg/SCMP)