Trung Quốc hạn chế xuất khẩu 2 loại khoáng sản quý sử dụng trong chip hiệu suất cao

Ngày 3/7, Bộ Thương mại Trung Quốc thông báo hai khoáng sản là gallium và germanium, cùng với hơn 30 kim loại liên quan và các vật liệu khác, sẽ bị kiểm soát xuất khẩu không xác định kể từ ngày 1/8.

Trung Quốc đặt ra các hạn chế xuất khẩu đối với 2 loại khoáng sản mà Mỹ cho là rất quan trọng đối với việc sản xuất chất bán dẫn, hệ thống tên lửa và pin mặt trời, theo Wall Street Journal (WSJ), hành động của Trung Quốc có thể là một động thái phô diễn sức mạnh ngay trước khi hai siêu cường tiến hành các cuộc đàm phán kinh tế mới.

Sự cạnh tranh giữa Trung Quốc và Mỹ ngày càng có các hạn chế xuất khẩu được thiết kế để làm chậm các ngành công nghiệp công nghệ cao của quốc gia kia. Khiếu nại thương mại về các biện pháp kiểm soát như vậy, mà cả hai bên đều nói là nhằm bảo vệ an ninh quốc gia, đã trở lại các cuộc đàm phán cấp cao giữa hai chính phủ. 

Nhiều khả năng sẽ tập trung hơn vào vấn đề này khi Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen đến thăm Bắc Kinh vào cuối tuần này, cũng như khi Bộ trưởng Thương mại Gina Raimondo thực hiện chuyến công du dự kiến trong những tháng tới.

Hồi tháng 10/2022, Mỹ đã tạm dừng xuất khẩu thiết bị được sử dụng để sản xuất chất bán dẫn tiên tiến sang Trung Quốc, đồng thời thúc giục các đồng minh như Hàn Quốc và Hà Lan làm điều tương tự.

Bắc Kinh đã khuyến nghị các doanh nghiệp nên xem xét tác động đến an ninh quốc gia khi xuất khẩu hàng hoá sang Mỹ.

Bắc Kinh cấm sử dụng các sản phẩm do Micron, nhà sản xuất chip nhớ lớn nhất của Mỹ, sản xuất, trong các công ty cơ sở hạ tầng thông tin quan trọng của Trung Quốc, đồng thời cảnh báo các đồng minh của Mỹ từ chối những gì họ làm.

Sự phức tạp ràng buộc Mỹ và Trung Quốc trong việc sản xuất các sản phẩm như chất bán dẫn theo cách khiến cả hai bên khó hành động quá hấp tấp, một loại lĩnh vực công nghệ tương đương với sự hủy diệt được đảm bảo lẫn nhau. 

Chính quyền Tổng thống Biden đang cố gắng lôi kéo các nhà sản xuất như Samsung và nhà sản xuất Chất bán dẫn Đài Loan (TSMC) mở rộng hoạt động tại Mỹ nhưng việc khiến họ quay lưng lại với Trung Quốc dường như là điều khó xảy ra.

Các hạn chế mới đối với gali và germanium ảnh hưởng đến các kim loại đặc biệt được sản xuất và tinh chế chủ yếu ở Trung Quốc, giúp nước này có đòn bẩy trong một số lĩnh vực tiên tiến. 

Cả gali và gecmani đều không được giao dịch với số lượng lớn. Tuy nhiên, cả hai đều có những ứng dụng quan trọng đối với các ngành công nghiệp cụ thể, đặc biệt là sản xuất chất bán dẫn thường được thiết kế và sử dụng ở Mỹ ngay cả khi được sản xuất tại Đài Loan và Hàn Quốc.

"Quyết định mới của Bắc Kinh sẽ có tác động lan toả ngay lập tức lên ngành công nghiệp bán dẫn, đặc biệt là tới các con chip hiệu suất cao", ông Alastair Neill, thành viên cấp cao của viện nghiên cứu về các kim loại quý Critical Mineral Institute, người có gần 30 năm kinh nghiệm với ngành công nghiệp kim loại của Trung Quốc cho hay.

Trung Quốc đã có một bước đi trước những nỗ lực của Mỹ nhằm làm chậm tiến độ sản xuất chất bán dẫn của nước này, điều mà Washington cảnh báo là nhằm mục đích cuối cùng để củng cố quân đội của Bắc Kinh. 

Chính quyền Tổng thống Biden đã gây khó khăn cho Trung Quốc trong việc mua máy in thạch bản cần thiết để sản xuất chip hiệu suất cao, và tuần trước, chính phủ Hà Lan đã giành chiến thắng khi cho biết các nhà sản xuất thiết bị của họ như ASML sẽ cần sự cho phép của chính phủ để vận chuyển một số sản phẩm ra nước ngoài.

Các nhà sản xuất và nhà cung cấp chip Trung Quốc đã tập trung tại Thượng Hải cho một sự kiện công nghiệp gần đây với tâm trạng ảm đạm nhưng đầy thách thức sau một báo cáo của Wall Street Journal rằng chính quyền ông Biden đang xem xét các hạn chế mới đối với việc xuất khẩu chip trí tuệ nhân tạo sang Trung Quốc.

Giới phân tích nhận thấy Washington và Bắc Kinh đang "ăn miếng trả miếng" với nhau. Ông Neill nói thêm: "Nếu Mỹ không xuất khẩu chip cao cấp đến Trung Quốc, Trung Quốc sẽ đáp trả bằng cách không gửi các thành phần hiệu suất cao mà Mỹ cần cho những con chip đó".

Theo WSJ, cả gallium và germanium đều xuất hiện trong danh sách 50 khoáng chất mà Cơ quan Khảo sát Địa chất Mỹ cho là "quan trọng", đồng nghĩa rằng chúng giữ vai trò rất mật thiết với nền kinh tế hoặc an ninh quốc gia Mỹ và có chuỗi cung ứng dễ bị gián đoạn.

Gallium là một kim loại mềm, có màu bạc ở nhiệt độ phòng. Đây là thành phần chính trong một loại chất bán dẫn được sử dụng trong bộ sạc điện thoại và xe điện, cũng như trong các ứng dụng thương mại và quân sự khác.

Trong giai đoạn năm 2018 - 2021, khoảng 53% lượng gallium tiêu thụ tại Mỹ được nhập khẩu từ Trung Quốc, theo Khảo sát Địa chất Mỹ.

Khối lượng nhập khẩu đã giảm đáng kể vào năm 2019, sau khi Mỹ áp các mức thuế cao hơn đối với gallium của Trung Quốc. Hiện tại, Mỹ chưa có hoạt động sản xuất gallium chưa tinh chế.

Gallium arsenide, một hợp chất với arsenic (ký hiệu: As), được sử dụng rộng rãi trong các con chip hiệu suất cao vì có khả năng chịu nhiệt và độ ẩm cao, cũng như dẫn điện tốt hơn silicon.

Ở thời điểm hiện tại, "không có chất thay thế nào có hiệu quả tương đương gallium arsenide trong những ứng dụng kể trên", Khảo sát Địa chất Mỹ năm 2023 có đoạn.

Quân đội Mỹ đang sử dụng gallium nitride trong các radar tiên tiến nhất vì các đặc tính truyền dẫn năng lượng hiệu quả của hợp chất này. Gallium nitride cũng đang được dùng để nâng cấp radar trên hệ thống phòng thủ tên lửa Patriot do RTX (trước đây là Raytheon Technologies) chế tạo.

Theo Precedence Research, doanh số bán chip sử dụng gallium nitrid đạt 2,47 tỷ USD vào năm ngoái và dự kiến sẽ tăng lên 19,3 tỷ USD vào năm 2030. Doanh số bán chip được sản xuất bằng gallium arsenide dự kiến sẽ tăng từ mức 1,4 tỷ USD hồi năm ngoái lên 3,4 tỷ USD vào năm 2030.

Germanium, một kim loại bóng, có màu trắng xám, có thể làm cho silicon trở thành một ống dẫn nhanh hơn và thường được sử dụng để chế tạo hệ thống sợi quang và pin mặt trời, bao gồm cả những hệ thống được sử dụng trong các ứng dụng không gian.

Đối với các chuyên gia thương mại, các hạn chế xuất khẩu mới của Trung Quốc đối với các mặt hàng này là lời nhắc nhở về hệ thống hạn ngạch xuất khẩu trước đó mà Bắc Kinh áp đặt đối với đất hiếm, một nhóm kim loại khác được sản xuất chủ yếu ở Trung Quốc có chất lượng cao đối với các nhà sản xuất công nghệ cao. 

Năm 2014, Mỹ đã thắng một vụ kiện tại Tổ chức Thương mại Thế giới khi lập luận rằng các giới hạn xuất khẩu của Trung Quốc đối với đất hiếm, cũng như vonfram và molypden, không phù hợp với các quy tắc thương mại quốc tế.

Sau đó, vào năm 2019, Chủ tịch Tập Cận Bình đã có chuyến thăm tới một trong những khu sản xuất đất hiếm quan trọng của đất nước. Đối với các nhà phân tích, chuyến thăm dường như là một lời cảnh báo Bắc Kinh có thể làm gián đoạn thương mại khoáng sản, vài ngày sau khi chính quyền ông Trump coi việc cung cấp một số công nghệ của Mỹ cho nhà sản xuất thiết bị viễn thông Trung Quốc Huawei Technologies là bất hợp pháp.

"Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu cho phép Bắc Kinh nhắm mục tiêu vào các công ty riêng lẻ cũng như các lĩnh vực rộng lớn hơn của các ngành cụ thể và đưa ra quyết định dựa trên những cân nhắc về địa chính trị", ông Paul Triolo, phó chủ tịch cấp cao về Trung Quốc và lãnh đạo chính sách công nghệ của công ty tư vấn Albright Stonebridge Group có trụ sở tại Washington, cho biết.

Ông cho biết Trung Quốc đã báo hiệu với Mỹ rằng họ quan tâm đến việc thiết lập một cuộc đối thoại song phương mới về kiểm soát xuất khẩu và động thái mới nhất có thể mang lại cho Bắc Kinh nhiều đòn bẩy hơn trong các cuộc thảo luận sắp tới với Washington.

Theo Nazak Nikakhtar, một luật sư thương mại từng giữ vai trò này, các biện pháp kiểm soát được công bố hôm 3/7 tuân theo một mô hình hạn chế nhẹ nhàng hơn đối với việc người Mỹ tiếp cận các mặt hàng khác được sản xuất tại Trung Quốc, chẳng hạn như các vật liệu được gọi là chất siêu mài mòn cũng được sử dụng trong các ngành công nghiệp công nghệ cao. 

Liên quan đến an ninh quốc gia và chuỗi cung ứng hàng hóa tại Bộ Thương mại và hiện là đối tác của công ty luật Wiley Rein LLP ở Washington. "Đó thực sự là một động thái khoa trương, để nhắc nhở Mỹ rằng họ mạnh như thế nào và nhắc nhở chúng tôi rằng họ có nhiều quyền kiểm soát đối với chuỗi cung ứng của chúng tôi", bà nói.

Trong khi Nikakhtar cho biết bà không nghĩ rằng các hạn chế về gali và germanium được thiết kế để trở thành một con bài thương lượng cho các cuộc đàm phán sắp tới với các quan chức Mỹ, bà nói rằng họ nên nắm bắt cơ hội để nhắc nhở các đối tác Trung Quốc rằng Washington có thể lấp đầy các lỗ hổng trong các hạn chế xuất khẩu hiện tại của mình và rằng họ có quyền áp dụng các biện pháp trừng phạt kinh tế.

(Nguồn: WSJ)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin