Thế giới sẵn sàng kết thúc kỷ nguyên than bất chấp nguy cơ khí hậu đang rình rập

Trung Quốc, quốc gia tiêu thụ than để sản xuất điện lớn nhất thế giới, hiện tạo ra nhiều điện từ hydrocarbon hơn bất kỳ thời điểm nào trong 5 năm qua khi nền kinh tế nước này phục hồi sau đại dịch COVID-19 và đợt nắng nóng mùa hè làm tăng nhu cầu năng lượng. 

Ở châu Âu, nhiều quốc gia đã đảo ngược chính sách loại bỏ dần nguồn năng lượng từ than trước tình trạng thiếu khí đốt tự nhiên do xung đột Nga-Ukraina.

Trung Quốc chịu trách nhiệm cho khoảng 30% lượng khí thải carbon dioxide toàn cầu. Theo ước tính của Kayrros, một công ty nghiên cứu dữ liệu dựa trên vệ tinh ở Pháp, họ dựa vào than để tạo ra hơn một nửa lượng điện năng, với sản lượng điện than trung bình hàng ngày tăng 14,2% trong tháng 7 so với một năm trước đó.

Trung Quốc đã chấm dứt chính sách hà khắc "Zero-COVID" vào đầu tháng 1 sau khi dỡ bỏ lệnh phong tỏa ở Thượng Hải vào tháng 6/2022. Nhu cầu về điện ngày càng tăng khi hoạt động kinh tế dần trở lại bình thường. Ngoài ra, một đợt nắng nóng kỷ lục ập đến cả nước vào mùa hè năm nay khiến việc sử dụng điều hòa là tất yếu. Bắc Kinh ghi nhận ngày nóng nhất vào tháng 6, với nhiệt độ lên tới 41 độ C trong thời gian ngắn.

Trung Quốc không phải là quốc gia duy nhất đánh dấu thời gian hướng tới quá trình khử cacbon. Theo một báo cáo công bố vào tháng 7, nhu cầu về than ở Ấn Độ, quốc gia tiêu thụ hydrocarbon để sản xuất điện lớn thứ hai thế giới, đã tăng 8% vào năm 2022, đồng thời nhu cầu tăng 36% đã khiến Indonesia trở thành quốc gia tiêu thụ hydrocarbon lớn thứ 5 bởi Cơ quan Năng lượng Quốc tế. Nhu cầu toàn cầu dự kiến sẽ đạt mức cao mới vào năm 2023.

Than tương đối rẻ và nguồn cung cấp ổn định. Cả các nền kinh tế phát triển và mới nổi đều dựa vào nó trong những thời điểm khẩn cấp. Ngay cả Đức, quốc gia đi đầu trong việc khử cacbon, cũng đã chuyển sang tăng cường năng lượng đốt than, với Bộ trưởng Bộ Kinh tế và Hành động Khí hậu Robert Habeck trích dẫn tình hình năng lượng "nghiêm trọng" do sự gián đoạn trong nguồn cung cấp khí đốt của Nga. Pháp cũng đã nối lại hoạt động của các nhà máy điện than.

Tại Nhật Bản, than chiếm khoảng 30% sản lượng điện. Sự phụ thuộc vào than đá của nước này đã tăng khoảng 5 điểm phần trăm sau vụ tai nạn hạt nhân Fukushima năm 2011 và nước này đã không thể hạ thấp mức đó.

Theo nhóm nghiên cứu Global Energy Monitor của Mỹ, thế giới tiếp tục chứng kiến sự gia tăng ròng về sản lượng điện chạy bằng than do công suất được bổ sung nhiều hơn số công suất bị loại bỏ hàng năm. Nhiều nhà máy đã mọc lên ở châu Á, trong đó có Nhật Bản, trong khi các cơ sở mới đã được mở ở Ba Lan và Thổ Nhĩ Kỳ. Trung Quốc, quốc gia chiếm một nửa số nhà máy mới, đã làm chậm tốc độ ngừng hoạt động của các tổ máy hiện có.

Các cơ sở mới có thể hiệu quả hơn nhưng lượng phát thải khí nhà kính từ các nhà máy đốt than vẫn còn đáng kể. Thế giới có thể sẽ phải trả giá đắt nếu không thể ngừng sử dụng than.

Thỏa thuận Paris, một hiệp ước quốc tế về biến đổi khí hậu, có mục tiêu duy trì mức tăng nhiệt độ toàn cầu dưới 1,5 độ C so với thời kỳ tiền công nghiệp. Dự báo nhiệt độ tăng hơn 1,5 độ C sẽ làm tăng đáng kể nguy cơ xảy ra các đợt nắng nóng, lượng mưa quá mức và các rủi ro khí hậu khác.

Hội đồng liên chính phủ về biến đổi khí hậu, một cơ quan của Liên hợp quốc, cho biết trong một báo cáo hồi tháng 3 rằng thế giới chỉ có thể thải thêm 400 tỷ tấn carbon dioxide nếu muốn đạt được mục tiêu hạn chế sự nóng lên ở mức 1,5 độ C. Nếu lượng phát thải hàng năm hiện tại tốc độ 40 tỷ tấn vẫn tiếp tục, mục tiêu sẽ trở nên xa tầm với trong khoảng 10 năm nữa. Tổng thư ký LHQ Antonio Guterres cho biết: "Quả bom hẹn giờ về khí hậu đang kêu tích tắc".

Không phải là thế giới đang ngồi trên tay mình. Theo tổ chức tư vấn năng lượng Ember của Anh, tổng lượng điện được tạo ra từ các nguồn tái tạo đã tăng gấp ba lần từ năm 2000 đến năm 2022. Số tiền này đã tăng 1,8 lần chỉ trong thập kỷ qua. Ở Trung Quốc, việc sản xuất năng lượng mặt trời và gió đã tăng lên rất nhiều. Daisuke Hayashi, giáo sư tại Đại học Ritsumeikan cho biết: "Kể từ những năm 2000, Trung Quốc đã nuôi dưỡng năng lượng tái tạo như một ngành công nghiệp mới cũng như một biện pháp chống ô nhiễm không khí".

Vấn đề là chỉ riêng năng lượng tái tạo không thể tạo ra đủ điện để đáp ứng nhu cầu từ các nền kinh tế đang phát triển - lý do tại sao sản lượng điện than toàn cầu đã tăng 15% trong thập kỷ qua và tiếp tục tăng.

Các đợt nắng nóng do hiện tượng nóng lên toàn cầu gây ra làm tăng sự phụ thuộc của thế giới vào nhiên liệu hóa thạch, từ đó khiến nhiệt độ tăng thêm. Thế giới cần phải phá vỡ vòng luẩn quẩn này, nếu không có thể thấy "thời gian ân hạn" 10 năm để ngăn chặn thảm họa khí hậu nhanh chóng bốc hơi.

(Nguồn: Nikkei)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin