‘Thành phố không bao giờ ngủ’ và hy vọng hồi sinh chợ đêm

"Mặc cả" và đường phố vắng lặng 

Lúc đó chỉ khoảng 10h tối một ngày trong tuần tại Chợ đêm phố Temple nổi tiếng của Hồng Kông, người bán quần áo Leung Siu-chun thở dài khi đếm số tiền thu được từ việc bán bộ đồ tang với giá khoảng 100 đô la Hồng Kông (13 USD).

"Hôm nay tôi kiếm được hơn 200 đô la Hồng Kông một chút. Khách du lịch đến tham quan và mặc cả nhưng họ không hề nới lỏng hầu bao. Tôi đã bán hàng ở đây hơn 40 năm rồi, việc kinh doanh chưa bao giờ tệ đến thế. Có những ngày thậm chí không bán được bất cứ món đồ gì", Leung nói. 

Đường phố dường như vô hồn và yên tĩnh, với nhiều chủ quầy hàng khác đã ngồi như thế cả ngày. Các khu vực từng nhộn nhịp giờ đây chứng kiến hầu hết các cửa hàng đóng cửa trước 8h tối và các nhà hàng ngừng nhận yêu cầu từ 9h30 tối. 

Các doanh nghiệp đổ xô đóng cửa sớm do lượng khách hàng ngày càng giảm. Với ít khách hàng hơn, các chủ cửa hàng phải vật lộn với giá thuê và chi phí lao động cao, dẫn đến việc đóng cửa sớm và cắt giảm ca làm việc của nhân viên, tạo ra một vòng luẩn quẩn.

Vào thời kỳ hoàng kim, phố Temple mang đến sự kết hợp giữa cũ và mới và thu hút du khách tấp nập đến các quầy hàng bán quần áo, đồ lưu niệm, ngọc bích, đồ cổ, điện thoại di động và đồng hồ.

Các ca sĩ opera Quảng Đông biểu diễn đến tận đêm khuya, trong khi các quầy hàng thực phẩm phục vụ mọi thứ từ cua ớt đến cá hấp, bánh bao tôm, mực chiên giòn và chim bồ câu quay.

Tình trạng trầm lắng của chợ đêm phản ánh tình hình trên toàn thành phố, cùng với xu hướng người Hồng Kông đang đổ xô đến các thành phố của Trung Quốc như Thâm Quyến để ăn tối và mua sắm vào cuối tuần.

Cần thêm nhiều ý tưởng mới lạ

Bộ trưởng Tài chính - Paul Chan Mo-po gần đây đã gây chú ý với kế hoạch tổ chức thêm nhiều chợ đêm, hội nghị và triển lãm để vực dậy nền kinh tế ban đêm đang dần ảm đạm của thành phố. Nhiều thành phố ở châu Á đã nỗ lực phát triển "nền kinh tế ban đêm" để thu hút khách du lịch quay trở lại thành phố của họ sau thời gian dài đại dịch. 

Thành phố Thâm Quyến đã hồi sinh chợ đêm bằng cách chỉ định địa điểm cho các quầy hàng hoạt động dựa trên nguyên tắc "thuận tiện cho công chúng, bố trí hợp lý và giám sát có trật tự".

Giám đốc điều hành John Lee Ka-chiu cho biết ông hy vọng các phiên chợ đêm hoặc các hoạt động buổi tối sẽ là một nỗ lực liên tục, thay vì chỉ diễn ra một lần và các yếu tố mới có thể được bổ sung theo từng giai đoạn.

Trong khi một số người ở Hồng Kông hoan nghênh động thái này và đưa ra ý tưởng từ các chợ đêm nổi tiếng ở nơi khác, thì những người khác lại tự hỏi liệu chợ đêm có thực sự có thể thúc đẩy chi tiêu và tăng trưởng kinh tế trong thời kỳ hậu Covid-19 hay không.

Raymond Chan Kam-wing, Chủ tịch Hiệp hội những người bán hàng rong và điều hành cửa hàng trên phố Temple, cho biết chợ đã mất dần sức hấp dẫn khi hầu hết các quầy hàng đóng cửa lúc 9h tối và người mua hàng dường như không muốn chi tiêu nhiều.

"Trước đây, các quầy hàng chỉ đóng cửa sau nửa đêm và người bán đồ ăn bắt đầu đóng cửa lúc 2h sáng. Nhưng hiện nay, trong số 300 gian hàng chỉ có 1/3 mở cửa kinh doanh và đóng cửa rất sớm. Sau 10h tối, đường phố trở nên vắng vẻ và buồn tẻ hơn", ông nhớ lại. 

Ông ủng hộ ý tưởng bổ sung thêm nhiều chợ đêm, nói rằng chúng có thể làm sống lại khung cảnh về đêm của thành phố vào thời điểm mà khách du lịch đang tìm kiếm "trải nghiệm địa phương" và người Hồng Kông cũng đã thay đổi lối sống của họ.

"Kể từ sau đại dịch, mọi người có xu hướng hạn chế chi tiêu vì những bất ổn kinh tế. Chúng tôi cần một số ý tưởng mới để thu hút mọi người ra ngoài và chi tiêu", Raymond Chan nói thêm. 

Hồng Kông có thể lấy cảm hứng từ chợ Hạ Loan ở Chu Hải và thành lập một khu chợ ven sông gồm khoảng 100 gian hàng mở cửa từ sau 9h tối đến 3h sáng ở Tsim Sha Tsui East.

Chợ Xiawan ở thành phố Quảng Đông đã thay đổi sau khi những người bán hàng lưu động rải rác và lộn xộn được tập hợp lại thành một "khu vực giải trí về đêm" với sự quản lý có trật tự, cung cấp nhiều loại thực phẩm địa phương.

Chan nói: "Chính phủ nên cấp giấy phép tạm thời cho các quầy hàng trong chợ và đóng gói lại các chợ đêm ở các quận như Sham Shui Po, Causeway Bay và Wan Chai với sức hấp dẫn quốc tế và phương thức hoạt động mới".

Chợ đêm ở Tsim Sha Tsui nên tập trung vào đồ ăn và đồ uống với chỗ ngồi ngoài trời để khách hàng có thể tận hưởng khung cảnh bờ sông tuyệt đẹp. Sau giờ đóng cửa, người bán hàng nên dọn dẹp địa điểm. Chính quyền có thể tạo thêm tiếng vang và thu hút nhiều người hơn bằng cách tổ chức các màn trình diễn ánh sáng, hay những buổi hòa nhạc ở Đấu trường Hồng Kông gần đó.

Chính phủ cũng có thể cung cấp phiếu tiêu dùng để sử dụng vào ban đêm và vé xem phim giá rẻ cho các buổi chiếu muộn để lôi kéo mọi người đi chơi. Khi đó mọi người sẽ sẵn sàng móc hầu bao để chi trả cho những điều hấp dẫn đó.

"Đầu bếp Michelin trên đường phố"

Ông trùm Allan Zeman, Chủ tịch Tập đoàn Lan Kwai Fong, nơi điều hành khu giải trí về đêm ở miền Trung, cho biết Hồng Kông cần tăng thêm gia vị cho văn hóa địa phương và hướng tới những khu chợ đêm hạng nhất nếu muốn thu hút du khách có mức chi tiêu cao.

Zeman cho biết Hồng Kông có thể có điểm thu hút riêng như Chợ đêm Shilin của Đài Bắc hay Chợ Chatuchak của Bangkok, đồng thời đề xuất thu hút các đầu bếp được gắn sao Michelin để xây dựng danh tiếng và thu hút du khách.

"Thật thú vị và khác biệt nếu bạn có một đầu bếp được gắn sao Michelin trong một khu chợ", anh nói.

Chợ đêm Shilin của Đài Bắc đã hơn một thế kỷ và là địa điểm không thể bỏ qua trong danh sách của du khách, cung cấp từ quần áo, giày dép, phụ kiện, đồ điện tử và nhiều món ăn đường phố như trứng tráng hàu, phi lê gà rán, bánh bao tiêu, cá viên chiên giòn, và thịt bò nướng trên than hồng. 

Chợ đêm Chatuchak là một trong những khu chợ nổi tiếng nhất ở Bangkok. Nơi đây có 15.000 gian hàng chia thành 26 khu vực và là chợ cuối tuần lớn nhất thế giới, thu hút du khách tìm đến với đồ ăn Thái, quần áo, hàng hóa cũ, đồ trang trí nhà cửa, đồ thủ công, đồ cổ và thậm chí cả cây cối. Những người mua sắm mệt mỏi cũng có thể được massage nhẹ nhàng tại đó với rất nhiều mức giá dịch vụ ưu đãi.

Zeman đề nghị khôi phục các quầy hàng thực phẩm ngoài trời "dai pai dong". Dai pai dong là một loại gian hàng thực phẩm ngoài trời ở Hồng Kông. Tên chính thức của các cơ sở này là "quầy hàng thực phẩm nấu chín". Dai pai dong có thể được tìm thấy ở bất kỳ đâu trong thành phố.

Ăn tại quán dai pai dong cũng là một trải nghiệm ẩm thực Hồng Kông đích thực vì bạn có thể ngồi chung bàn với người lạ vào những giờ đông khách, có thể gọi món từ các quán khác và ngắm nhìn đường phố.

"Chợ đêm không chỉ là mua sắm và ăn uống"

Nhà lập pháp Đảng Tự do Peter Shiu Ka-fai cho biết, chính phủ có thể xem xét thành lập một khu chợ đêm như Sheung Wan Gala Point, một trong những điểm thu hút khách du lịch nổi tiếng nhất Hồng Kông trong những năm 1970 và 1980.

Được mệnh danh là "hộp đêm của người nghèo", nơi đây có các hoạt động như ca hát, tung hứng, bói toán, quầy hàng ăn uống và chợ trời. Địa điểm này đã bị đóng cửa vào năm 1992 do tái phát triển trong khu vực, bao gồm cả Trung tâm Shun Tak.

"Chính phủ nên xác định những địa điểm thích hợp cách xa khu dân cư để tổ chức chợ đêm để không gây phiền toái cho khu vực lân cận. Thủ tục cấp phép phải đơn giản. Chợ đêm không chỉ tập trung vào ẩm thực mà còn có nhiều sản phẩm, hoạt động văn hóa và giải trí khác như nghệ thuật, thủ công, quần áo và biểu diễn", ông nói.

Để có khung cảnh cuộc sống về đêm sôi động hơn, có thể chiếu phim lúc nửa đêm với mức giá đặc biệt, các buổi hòa nhạc ban đêm, chương trình biểu diễn thú cưng và biểu diễn ảo thuật.

Nhưng Simon Wong Kit-lung, Chủ tịch Hiệp hội dịch vụ du lịch chất lượng và là người đứng đầu Tập đoàn LH với 56 cửa hàng, không hào hứng với việc tổ chức chợ đêm và lo ngại về tác động của chúng đối với các nhà hàng.

Ông nói: "Nếu các quán ăn này xin được giấy phép với chi phí thấp mà không phải trả tiền thuê trong khi nhà hàng phải trả tiền thuê cao thì các quán ăn này sẽ khiến nhà hàng khó tồn tại hơn. Ý tưởng về chợ đêm không hiệu quả ở Hồng Kông vì chúng tôi đang thiếu khách hàng nói chung, không chỉ vào ban đêm. Chúng ta nên tập trung vào việc làm thế nào để thu hút mọi người ra ngoài và chi tiêu".

Thay vào đó, thành phố nên có nhiều sự kiện và sự kiện biểu diễn hơn. Chính phủ có thể trợ cấp cho các nhóm nghệ thuật địa phương hát hoặc nhảy tại các địa điểm như sân bóng đá hoặc công viên để thu hút người dân và thúc đẩy tâm lý chi tiêu cũng như các hoạt động kinh tế của thành phố.

Khi mọi người sẵn sàng ra ngoài, họ sẽ tìm kiếm những thứ khác như ăn uống và mua sắm. Đây là cách để vực dậy nền kinh tế.

Nhà kinh tế Simon Lee Siu-po, thành viên danh dự tại Viện Kinh doanh châu Á của Đại học Trung Quốc, cũng dội một gáo nước lạnh vào việc mở thêm chợ đêm khi nói rằng lợi nhuận của họ sẽ bị hạn chế.

Ông nói: "Chợ đêm không thể tạo ra nhiều lợi ích kinh tế cũng như không thể kích thích tăng trưởng đáng kể trong tổng sản phẩm quốc nội. Du khách sẽ không ở lại qua đêm chỉ để đi chợ đêm".

Đối với người dân địa phương, Thâm Quyến hấp dẫn hơn vì giá cả rẻ hơn với nhiều loại thực phẩm và sản phẩm chất lượng. Hồng Kông hiện nay thực sự không thể cạnh tranh với Thâm Quyến về cuộc sống về đêm. 

Để các chợ đêm ở Hồng Kông thành công, chính phủ cần tạo ra một chỗ đứng bằng cách giới thiệu di sản và sự độc đáo của thành phố cùng với sự hỗ trợ về chính sách. Chợ đêm nên cung cấp điều gì đó đặc biệt và mang tính địa phương mà du khách chỉ có thể tìm thấy ở Hồng Kông.

(Nguồn: SCMP)