Tham vọng ngành bán dẫn của Trung Quốc thực tế đến mức nào?

Khi đặt chân đến Hàn Quốc, ông đã tới thẳng nhà máy sản xuất vi mạch của tập đoàn Samsung ở thành phố Pyeongtaek. Tại đây, ông đã gặp Tổng thống Hàn Quốc Yoon Suk-yeol và Phó Chủ tịch Samsung Electronics Lee Jae-yong, đồng thời ca ngợi việc xây dựng nhà máy sản xuất chất bán dẫn Samsung trị giá 17 tỷ USD ở Texas. Tầm quan trọng kinh tế và chiến lược của chất bán dẫn không thể được làm rõ ràng hơn.

Trong đại dịch COVID-19, sự gián đoạn nguồn cung chất bán dẫn đã buộc một loạt ngành công nghiệp - từ ô tô đến điện tử tiêu dùng phải làm chậm hoặc ngừng sản xuất. 

Rõ ràng là nguồn cung cấp chất bán dẫn đáng tin cậy là yếu tố quan trọng đối với khả năng phục hồi kinh tế của một quốc gia. 

Đối với Mỹ và Trung Quốc, họ cũng là trung tâm của một cuộc cạnh tranh chiến lược, trong đó sự dẫn đầu trong các ngành công nghiệp tiên tiến đóng một vai trò quan trọng.

Như hiện tại, Mỹ có một phần lớn hơn trong miếng bánh bán dẫn toàn cầu, nhờ vào thế mạnh của họ trong thiết kế chip và trong phân khúc nổi tiếng của ngành. Nhưng phần lớn chip được sản xuất ở xa bờ biển của Mỹ, bao gồm cả tại nhà máy Samsung ở Tây An của Trung Quốc.

Và Trung Quốc - thị trường chip lớn nhất thế giới đang đầu tư mạnh mẽ vào lĩnh vực này như một phần trong nỗ lực thúc đẩy đổi mới bản địa. Vì vậy, liệu Mỹ có mất lợi thế về ngành bán dẫn?

Cho đến nay, Trung Quốc đã phải vật lộn để bắt kịp. Thứ nhất, chiến lược điển hình của người đến sau, tập trung vào việc xây dựng các sản phẩm cấp thấp, rẻ hơn, không thể áp dụng cho chất bán dẫn, vì chip nhớ "thế hệ tiếp theo" tiên tiến hơn có xu hướng có giá bằng hoặc thấp hơn so với các sản phẩm tiền nhiệm. Do đó, những con chip kém tiên tiến hơn hầu như không có giá trị.

Điều này không có nghĩa là các vị trí của những người đương nhiệm là không có sẵn. Rốt cuộc, các công ty Hàn Quốc như Samsung đã vượt qua các công ty Nhật Bản lâu đời hơn như Toshiba trong lĩnh vực bán dẫn. Mấu chốt là chiến lược "đi tắt đón đầu": phát triển các phiên bản tiên tiến hơn của công nghệ trước khi người đương nhiệm có thể.

Một chiến lược như vậy đòi hỏi sự phát triển của công nghệ phải theo một con đường tương đối có thể dự đoán được, trong trường hợp chip, nâng cấp từ dung lượng một kilobyte lên 2K, sau đó là 4K... và các công ty phải tiếp cận với công nghệ từ nước ngoài.

Các công ty Hàn Quốc như Samsung chưa bao giờ sản xuất chip có dung lượng thấp nhất. Thay vào đó, họ sử dụng thiết bị và cơ sở vật chất nhập khẩu từ Sharp ở Nhật Bản và thiết kế mạch được cấp phép từ Micron Technology ở Mỹ, để bắt đầu phát triển chip 64K ngay khi gia nhập thị trường.

Sau đó, Samsung đã thành lập một cơ sở nghiên cứu và phát triển ở Thung lũng Silicon của California, nhằm phát triển các thiết kế cho chip dung lượng cao (256K) trước các công ty Nhật Bản. Việc sử dụng "phương pháp xếp chồng" để tăng độ phức tạp của chip, thay vì "phương pháp đào rãnh" được sử dụng bởi các công ty như Toshiba, đã giúp thúc đẩy sự phát triển. 

Tuy nhiên, Samsung vẫn tiếp tục dựa vào các linh kiện, bộ phận và nguồn cung cấp công nghệ cao từ Nhật Bản và các nguồn nước ngoài khác cũng như phần mềm từ Mỹ.

Vào thời điểm mà khả năng tiếp cận công nghệ và thiết bị nước ngoài của Trung Quốc ngày càng bị hạn chế, nước này sẽ gặp khó khăn trong việc nhân rộng chiến lược đi tắt đón đầu này. Chất bán dẫn và các ngành công nghiệp tiên tiến khác bị chi phối bởi một số rất nhỏ các công ty. Trong một số trường hợp, chỉ một hoặc hai công ty có thể cung cấp một đầu vào hoặc một phần thiết bị cụ thể.

Các công ty này tập trung phần lớn ở Mỹ và châu Âu. Một công ty Hà Lan, ASML, là nhà sản xuất duy nhất của máy in thạch bản cực tím (EUV), rất quan trọng đối với quy trình sản xuất chip, và các công ty Mỹ thống trị phần mềm.

Điều này không có nghĩa là Trung Quốc không có cơ hội phát triển một ngành công nghiệp bán dẫn tiên tiến, thậm chí hàng đầu thế giới. Mặc dù điều này chắc chắn sẽ không xảy ra trong một sớm một chiều, nhưng vẫn có những cơ hội để thúc đẩy triển vọng của Trung Quốc.

Đối với những doanh nghiêp mới bắt đầu, trong khi thị trường chip nhớ là đồng nhất, thiếu phân khúc cấp cao hoặc cấp thấp, thị trường chip hệ thống (hoặc chip mạch tích hợp dành riêng cho ứng dụng) được phân khúc tùy theo ứng dụng.

Ví dụ, các công ty ô tô không sử dụng các chế tạo tiên tiến nhất, được sản xuất thông qua kỹ thuật in thạch bản tiên tiến dưới 10 nanomet (10nm). Thay vào đó, họ sử dụng công nghệ 20nm hoặc 30nm, việc chuyển giao công nghệ không được kiểm soát chặt chẽ. Trong phân khúc này, nhà sản xuất máy đúc Trung Quốc SMIC đang thu về lợi nhuận khổng lồ, có thể được chuyển sang đầu tư vào chip tiên tiến hoặc thế hệ tương lai.

Tuy nhiên, thành công nhảy vọt thực sự có thể sẽ phụ thuộc vào khả năng của Trung Quốc trong việc tạo ra một con đường công nghệ mới khác với con đường của các công ty đương nhiệm trong ngành và do đó phụ thuộc ít hơn vào các công nghệ phương Tây.

Ví dụ, Micron Technology tuyên bố rằng chip thế hệ tiếp theo có thể được phát triển bằng cách sử dụng máy xử lý thế hệ cuối, "in thạch bản cực tím sâu" (DUV) - thay vì EUV. Loại tư duy thay thế này có thể đi một chặng đường dài hướng tới việc thúc đẩy triển vọng bán dẫn của Trung Quốc.

Ở đây, khả năng khoa học đang phát triển nhanh chóng của Trung Quốc sẽ có lợi cho nó. Từ năm 2013 đến 2018, tỷ lệ các bài báo trên tạp chí CNTT của Trung Quốc đã tăng từ 22,4% lên gần 40%, trong khi của Mỹ giảm từ hơn 20% xuống còn 16%.

Trong mọi trường hợp, các hạn chế đối với khả năng tiếp cận công nghệ nước ngoài của Trung Quốc có thể sớm được nới lỏng. Một số người cho rằng, bằng cách hạn chế nguồn cung, các hạn chế đối với các nhà sản xuất Trung Quốc, bao gồm cả các nhà sản xuất chip, đang góp phần khiến lạm phát của Mỹ tăng nhanh. 

Đạo luật Cạnh tranh và Đổi mới của Mỹ được cho là sẽ chống lại tác động này bằng cách hỗ trợ 50 tỷ USD trợ cấp cho các công ty bán dẫn, có thể bao gồm cả các công ty có nguồn gốc nước ngoài như Samsung hoặc TSMC.

Nhưng các nhà phê bình chỉ ra rằng các công ty có thể lãng phí các khoản trợ cấp bằng cách sử dụng chúng để mua lại cổ phiếu, thay vì đầu tư vào các nhà máy. Và Đạo luật có thể không được thực hiện ở tất cả.

Chính quyền Tổng thống Biden phải đối mặt với một tình thế tiến thoái lưỡng nan. Nếu nới lỏng các hạn chế đối với các công ty Trung Quốc, bao gồm cả các nhà sản xuất chip, nó có thể giúp bù đắp áp lực lạm phát, đồng thời có khả năng tạo điều kiện cho Trung Quốc đạt được tiến bộ trong chiến lược đi tắt đón đầu. 

Nếu không, tình trạng thiếu chất bán dẫn có thể sẽ tiếp tục làm trầm trọng thêm lạm phát, và dù sao thì Trung Quốc cuối cùng cũng có thể tìm ra con đường công nghệ thay thế của riêng mình và đi tắt đón đầu.

(Nguồn: Bangkok Post)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin