Tại sao thị trường dầu khí lo sợ nguy cơ gián đoạn nguồn cung ở eo biển Hormuz?

Eo biển Hormuz được công nhận là tuyến đường vận chuyển dầu quan trọng. Nằm giữa Iran và Oman, đây là một tuyến đường thủy hẹp nhưng quan trọng về mặt chiến lược, kết nối các nhà sản xuất dầu thô ở Trung Đông với các thị trường trọng điểm trên toàn thế giới.

Theo Cơ quan Thông tin Năng lượng Hoa Kỳ (EIA), vào năm 2022, lưu lượng dầu qua eo biển Hormuz đạt trung bình 21 triệu thùng mỗi ngày. Con số này tương đương với khoảng 21% giao dịch dầu thô toàn cầu.

Việc dầu không thể đi qua một điểm nghẽn lớn, dù chỉ là tạm thời, có thể đẩy giá năng lượng toàn cầu tăng cao, tăng chi phí vận chuyển và tạo ra sự chậm trễ đáng kể về nguồn cung.

Đối với nhiều nhà phân tích năng lượng, một sự kiện xảy ra sự phong tỏa hoặc gián đoạn đáng kể đối với dòng chảy qua eo biển Hormuz, được coi là trường hợp xấu nhất - có thể khiến giá dầu tăng vọt lên trên 100 USD/thùng.

Alan Gelder, nhà phân tích năng lượng tại Wood Mackenzie, nói với "Squawk Box Europe" của CNBC hôm thứ Hai: "Trường hợp xấu nhất có thể là nếu Israel tấn công Iran và Iran thực hiện các hành động để làm chậm lại hoặc có khả năng cố gắng phong tỏa eo biển Hormuz".

″Điều này sẽ có tác động mạnh mẽ hơn nhiều vì đó là nơi 20% lượng dầu thô xuất khẩu toàn cầu đi qua từ các nước như Ả Rập Saudi, Kuwait và Iraq - và ở một mức độ nào đó, UAE - là những quốc gia nắm giữ công suất dự phòng toàn cầu", Gelder nói.

Ông nói thêm: "Vì vậy, chúng tôi cho rằng thị trường không định giá trong trường hợp xấu nhất, mà đang định giá theo tác động tiềm tàng đối với cơ sở hạ tầng năng lượng của Iran".

Lời hứa của Israel sẽ đáp trả Iran sau cuộc tấn công bằng tên lửa đạn đạo vào tuần trước đã làm dấy lên suy đoán rằng nước này có thể sớm tiến hành một cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng của Tehran.

Iran, quốc gia đã cam kết phản ứng mạnh mẽ trong trường hợp có thêm bất kỳ hành động nào của Israel, là một nước đóng vai trò quan trọng trên thị trường dầu mỏ toàn cầu.

Giá dầu có thể tăng cao đến mức nào?

Các nhà phân tích năng lượng đã đặt câu hỏi liệu thị trường dầu mỏ có quá tự mãn trước nguy cơ xung đột ngày càng mở rộng ở Trung Đông hay không.

Saul Kavonic, nhà phân tích nghiên cứu cấp cao tại MST Financial, cho biết sự gián đoạn nguồn cung dọc eo biển Hormuz có thể khiến giá dầu tăng cao đáng kể.

"Nếu chúng ta chứng kiến một cuộc tấn công vào hoạt động sản xuất của Iran, khoảng 3% nguồn cung toàn cầu có thể bị cắt giảm và ngay cả khi chúng ta chỉ thấy các biện pháp trừng phạt chặt chẽ hơn, điều đó cũng có thể bắt đầu cắt giảm nguồn cung tới 3%. Điều đó có thể khiến dầu vượt quá 100 USD mỗi thùng", Kavonic nói với "Squawk Box Asia" của CNBC vào ngày 3/10.

"Nếu quá cảnh qua eo biển Hormuz bị ảnh hưởng, chúng ta đang nói về tác động lên giá dầu sẽ lớn gấp ba lần so với cú sốc giá dầu vào những năm 1970 sau cuộc cách mạng Iran và lệnh cấm vận dầu mỏ của Ả Rập. Và bây giờ chúng ta đang nói về mức giá 150 USD cộng với một thùng dầu", ông nói thêm.

Giá dầu giảm vào thứ Ba, làm mất đi mức tăng gần đây sau khi ghi nhận mức tăng hàng tuần mạnh nhất kể từ đầu năm 2023 vào tuần trước.

Giá dầu thô Brent kỳ hạn tháng 12 được giao dịch lần cuối giảm 2,1% ở mức 79,19 USD/thùng, trong khi giá dầu tương lai WTI của Mỹ đứng ở mức 75,42 USD, giảm 2,2%.

Bjarne Schieldrop, nhà phân tích hàng hóa trưởng tại ngân hàng Thụy Điển SEB, cho biết nguyên tắc chung trên thị trường hàng hóa là nếu nguồn cung bị hạn chế nghiêm trọng thì giá thường sẽ tăng vọt từ 5 đến 10 lần mức bình thường.

"Vì vậy, nếu điều tồi tệ nhất trở nên tồi tệ nhất và eo biển Hormuz bị đóng cửa từ một tháng trở lên, thì dầu thô Brent có thể sẽ tăng vọt lên 350 USD/thùng, nền kinh tế thế giới sẽ suy thoái và giá dầu sẽ giảm xuống dưới 200 USD/thùng sau đó", Schieldrop cho biết hôm thứ Sáu trong một ghi chú nghiên cứu.

Ông nói thêm: "Tuy nhiên, nhìn vào giá dầu hiện tại, thị trường dường như không có nhiều khả năng xảy ra như vậy".

Còn thị trường gas thì sao?

Warren Patterson, người đứng đầu chiến lược hàng hóa tại ngân hàng ING của Hà Lan, cho biết bất kỳ sự gián đoạn nào trong quá trình vận chuyển dọc eo biển Hormuz sẽ gây ra hậu quả địa chấn cho thị trường năng lượng toàn cầu.

Patterson cho biết trong một ghi chú nghiên cứu được công bố vào ngày 4/10: "Mối lo ngại chính, mặc dù vẫn còn cực đoan, là những sự gián đoạn này tràn sang eo biển Hormuz, ảnh hưởng đến dòng chảy dầu của Vịnh Ba Tư".

Ông nói thêm: "Một sự gián đoạn đáng kể đối với các dòng chảy này sẽ đủ để đẩy giá dầu lên mức cao kỷ lục mới, vượt qua mức cao kỷ lục gần 150 USD/thùng trong năm 2008".

Patterson của ING cho biết, bất kỳ sự gián đoạn nguồn cung nào liên quan đến eo biển Hormuz sẽ không bị cô lập đối với thị trường dầu mỏ.

Ông tiếp tục: "Nó cũng có khả năng dẫn đến sự gián đoạn trong dòng chảy khí tự nhiên hóa lỏng từ Qatar, quốc gia chiếm hơn 20% giao dịch LNG toàn cầu".

"Đây sẽ là một cú sốc đối với thị trường khí đốt toàn cầu, đặc biệt khi chúng ta bước vào mùa đông ở Bắc bán cầu, nơi chúng ta nhận thấy nhu cầu khí đốt mạnh hơn cho mục đích sưởi ấm. Mặc dù chúng tôi đang chứng kiến sự gia tăng năng lực xuất khẩu LNG mới, nhưng con số này vẫn kém xa khối lượng xuất khẩu của Qatar".

(Nguồn: CNBC)