Sự ảnh hưởng kinh tế của Nhật Bản suy yếu ở Đông Nam Á

Trung Quốc đã đứng đầu Nhật Bản về thương mại với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á và Hàn Quốc đang bắt kịp nhanh chóng. Xu hướng này đã tăng tốc một phần do Tokyo quyết định đóng cửa biên giới để ngăn chặn đại dịch COVID-19.

Nhật Bản đã cạnh tranh với Mỹ để giành vị trí hàng đầu với tư cách là đối tác thương mại lớn nhất của Đông Nam Á trong 5 năm đến 2008 trước khi Trung Quốc tăng giá trị thương mại, theo Ban Thư ký ASEAN. Sau khi bỏ xa Nhật Bản vào năm 2009, Trung Quốc gần như tăng gấp 3 lần vị trí dẫn đầu vào năm 2021. Năm 2003, thương mại Đông Nam Á của Nhật Bản lớn gấp 3 lần Hàn Quốc, nhưng khoảng cách thu hẹp xuống còn 1,3 lần vào năm 2021.

Theo Nikkei, đầu tư trực tiếp hàng năm của Nhật Bản vào Đông Nam Á đạt tổng cộng 14,85 tỷ USD trong năm 2012, lớn thứ ba sau đầu tư nội vùng và Mỹ, nhưng số tiền này đã giảm xuống vị trí thứ sáu ở mức 8,52 tỷ USD vào năm 2020.

Sự hiện diện ngày càng giảm của Nhật Bản cũng có thể được nhìn thấy. Nhật Bản chiếm 10% số người đến thăm các nước Đông Nam Á từ các khu vực châu Á khác vào năm 2020, giảm so với 16% vào năm 2012. Các chuyến thăm của các quan chức chính phủ cấp cao và giám đốc điều hành doanh nghiệp đã giảm do các biện pháp kiểm dịch nghiêm ngặt COVID-19 của Nhật Bản mà một số người nói rằng là "chính sách đóng cửa".

Trong một cuộc khảo sát năm 2022 của Viện ISEAS Yusof Ishak, một tổ chức tư vấn của Singapore, chỉ 2,6% các chuyên gia chính sách và các nhà lãnh đạo quan điểm ở các quốc gia Đông Nam Á coi Nhật Bản là "cường quốc kinh tế có ảnh hưởng nhất" so với 77%. Trong cuộc khảo sát năm 2019, Nhật Bản được trích dẫn như vậy với 6,2%.

Nhưng sức mạnh của Nhật Bản nằm ở đóng góp kinh tế trong quá khứ của nước này cho khu vực, các chuyên gia nhận định.

Trong khi tỷ trọng đầu tư trực tiếp của Nhật Bản vào Đông Nam Á ngày càng giảm, nước này nổi bật về tổng vốn đầu tư tích lũy.

Nhật Bản đã giúp các nền kinh tế Đông Nam Á phát triển nhờ viện trợ tài chính sau Thế chiến II. Từ năm 1999 đến năm 2019, Nhật Bản đã phân bổ 15% tổng giải ngân ròng hỗ trợ phát triển chính thức cho Đông Nam Á. Trung Quốc thường yêu cầu các nước nhận viện trợ mua sắm vật tư và thiết bị từ nước này, nhưng Nhật Bản nói chung đã không kèm theo các điều kiện đó.

Các chuyên gia cho biết, mặc dù có ảnh hưởng tạo ra từ những đóng góp của nước này đối với sự phát triển của khu vực, Nhật Bản không thể tiếp tục tự mãn.

Yuri Sato, một nhà nghiên cứu danh dự tại Viện các nền kinh tế đang phát triển thuộc Tổ chức Ngoại thương Nhật Bản cho biết: "Nhật Bản có xu hướng nghĩ rằng mối quan hệ gắn bó sâu sắc với Đông Nam Á, được vun đắp trong hơn nửa thế kỷ qua, khiến nó trở nên đặc biệt". "Nhưng xã hội địa phương liên tục thay đổi, và Nhật Bản cũng nên đổi mới nhận thức của mình về Đông Nam Á".

Các đối thủ của Nhật Bản đang nhanh chóng mở rộng sự hiện diện của họ trong khu vực. Ngoại giao vaccine là một trường hợp điển hình. Trong khi Nhật Bản thất bại trong việc phát triển vaccine COVID-19, Bắc Kinh đã gửi hơn 500 triệu liều vaccine Trung Quốc đến Đông Nam Á, giúp giảm bớt lo lắng của công chúng trước đỉnh điểm của làn sóng biến thể Delta.

Giờ đây, Nhật Bản cũng trở nên khó cạnh tranh với Trung Quốc về khối lượng sản xuất khi nền kinh tế Trung Quốc lớn gấp ba lần Nhật Bản.

Một chuyên gia cho biết niềm tin là một điều mà Nhật Bản vẫn có thể bán được trong khu vực. Trong cuộc khảo sát năm 2022 của ISEAS, 54% người được hỏi cho rằng Nhật Bản là quốc gia "làm điều đúng đắn" để giúp thúc đẩy hòa bình, an ninh và thịnh vượng trên toàn thế giới, trong khi chỉ 27% chọn Trung Quốc. Mọi người rõ ràng đang bị ảnh hưởng bởi các chiến thuật mạnh tay của Bắc Kinh ở Biển Đông và các nơi khác.

Sato nói: "Những người ở độ tuổi 40 và 50 đã phát triển với các thương hiệu và hình ảnh của Nhật Bản, và nhìn chung có ấn tượng tốt về Nhật Bản. "Nhật Bản nên tận dụng lòng tin của họ trong khi nó kéo dài".

Sato gọi giáo dục và giao lưu thanh niên là hai lĩnh vực có thể giúp Nhật Bản gia tăng ảnh hưởng.

Nhật Bản từ lâu đã xây dựng chính sách ngoại giao châu Á của mình dựa trên liên minh với Mỹ Trong khi Đông Nam Á gia tăng tầm quan trọng về địa chính trị trong bối cảnh cuộc khủng hoảng Ukraine, Nhật Bản cần khẩn cấp xây dựng lại quan hệ với Đông Nam Á, vì sự hiện diện giảm dần ở đó có thể làm xói mòn sức mạnh ngoại giao của họ, một chuyên gia cho biết.

(Nguồn: Nikkei)

Chia sẻ Chia sẻ

Chia sẻ

Lưu tin